Sau 3 năm thực hiện Nghị quyết 120/CP: ĐBSCL từng bước chuyển mình

Thuận thiên để phát triển bền vững

Kết quả 3 năm thực hiện Nghị quyết về phát triển bền vững đã giúp kinh tế khu vực ĐBSCL có sự kết nối vùng chặt chẽ từ Trung ương đến địa phương, các vùng kinh tế trọng điểm khác của cả nước.

Nghị quyết 120 về phát triển bền vững ĐBSCL, thích ứng với biến đổi khí hậu trên cơ sở kế thừa của Nghị quyết 24 của Đảng. Đây được xem là Nghị quyết có tính lịch sử đối với vùng đất ĐBSCL.

NQ 120 ra đời, thật sự thổi vào một luồng gió mới cho ĐBSCL trong việc chuyển đổi sản xuất thích ứng với biến đổi khí hậu. Lần đầu tiên, cụm từ “nước mặn cũng là tài nguyên” được xuất hiện trong các văn bản quy phạm pháp luật.

Thực tế, tại tỉnh ven biển ĐBSCL như: Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau, Kiên Giang diện tích chuyển đổi luân canh tôm lúa bền vững lên đến gần 200.000ha, tăng gần 3 lần so với năm 2000. Trục nông nghiệp xoay chuyển, từ ưu tiên số 1 là lúa gạo đã chuyển sang ưu tiên thủy sản, trái cây.

Nông nghiệp ĐBSCL 3 năm qua đã có sự đầu tư bài bản về hạ tầng, kết hợp các yếu tố kỹ thuật để hạ giá thành, tăng năng suất, chất lượng.

Tại Bạc Liêu, Sóc Trăng xuất hiện các mô hình “Lúa thơm - tôm sạch” trên cánh đồng chuyển đổi tôm - lúa. Cây lúa được chọn giống kỹ lưỡng, gạo ngon nhất thế giới, gạo thơm có giá trị xuất khẩu cao. Con tôm dưới chân cây lúa cũng được nuôi theo mô hình tôm sạch, có chỉ dẫn địa lý…

Tại Đồng Tháp, hơn 100 mô hình “hội quán” ra đời giúp bà con tổ chức lại sản xuất, quy hoạch lại ngành hàng phù hợp với mỗi vùng sinh thái đặc trưng.

Từ khi có Nghị quyết 120, Hội đồng điều phối vùng được thành lập. Lần đầu tiên ĐBSCL có bản quy hoạch tích hợp giai đoạn 2021 - 2030. Trong đó điểm nhấn là thuận thiên để phát triển.

ĐBSCL trong 3 năm qua cũng đã đón nhận nhiều dự án hạ tầng lớn, có tính lan tỏa, kết nối nội vùng và liên vùng, ứng phó biến đổi khí hậu như Cái Lớn - Cái Bé, cống Ninh Quới, khánh thành 51km Lộ Tẻ - Rạch Sỏi, các công trình ngọt hóa Bến Tre, đường Trung Lương - Mỹ Thuận, Mỹ Thuận - Cần Thơ…

Bên cạnh tăng vốn đầu tư của Chính phủ thì riêng nguồn lực từ hợp tác quốc tế cho phát triển ĐBSCL đã lên tới gần 2,5 tỉ USD. Tỉ lệ vốn đầu tư cho ĐBSCL trong tổng vốn đầu tư cả nước đã tăng từ 12% trong giai đoạn trước lên gần 17% trong 5 năm vừa qua.

Vẫn còn nhiều thách thức cần tháo gỡ

Thách thức hàng đầu tại ĐBSCL là đang đối mặt với những tác động do biến đổi khí hậu gây ra như triều cường, hạn mặn, sạt lở.

Các hoạt động phát triển thủy điện, khai thác tài nguyên với cường độ cao ở thượng nguồn sông Mêkông khiến ĐBSCL sẽ tiếp tục là khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Tốc độ sạt lở bờ biển, bờ sông, cửa biển, cửa sông trong 3 năm qua diễn biến phức tạp, khó lường.

Riêng Cà Mau mỗi năm mất đến 500 tỉ đồng để thực hiện mỗi việc phòng chống sạt lở, sụp lún đất, gia cố đê điều.

ĐBSCL thu hút đầu tư lớn, nhưng nội tại ĐBSCL lại không có nhiều doanh nghiệp đủ lớn để cùng với chính quyền đầu, xây dựng những dự án lớn, tầm cỡ.

Bên cạnh những giải pháp thích ứng thì giai đoạn 5 năm tới, việc đầu tư những công trình kiểm soát mặn ngọt, công trình chuyển nước ngọt cho những vùng quá khó khăn như Cà Mau, Bến Tre sẽ được ưu tiên hàng đầu.

Hiện Chính phủ cũng đã xem xét thông qua Chương trình hỗ trợ ngân sách có mục tiêu phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu với số vốn hơn 1 tỉ USD. Đây cũng là cơ sở quan trọng để tạo ra những thay đổi bền vững cho khu vực.

Có quy hoạch đồng bộ cũng là cơ sở để các địa phương tiếp tục triển khai có hiệu quả 3 đề án: Đề án chuyển đổi thuận thiên, kiến tạo, phát triển bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu; Đề án chống sạt lở bờ sông, bờ biển và Đề án hiện đại hóa hệ thống giao thông, thủy lợi ĐBSCL.

Chính phủ tổng kết 3 năm thực hiện NQ 120, người dân hy vọng sẽ có nhiều quyết sách để vùng đất “Chín rồng” vươn lên phát triển.