Rà soát, bãi bỏ “ma trận” chứng chỉ

“Ma trận” chứng chỉ

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành Thông tư 20/2019/TT-BGDĐT bãi bỏ các quy định về kiểm tra và cấp chứng chỉ ngoại ngữ theo chương trình giáo dục thường xuyên tại Quyết định 30/2008/QĐ-BGDĐT. Theo thông tư này, chứng chỉ ngoại ngữ trình độ A, B, C sẽ chính thức bị bãi bỏ bằng việc dừng kiểm tra và cấp từ ngày 15.1.2020.

Đây là những động thái mới nhất của các bộ, ngành liên quan, để từng bước sửa những bất cấp trong quy định chứng chỉ tin học, ngoại ngữ mà Báo Lao Động phản ánh thời gian qua. Tuy nhiên, như Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân thừa nhận trong phiên trả lời chất vấn trước Quốc hội, là vấn đề chứng chỉ vẫn rất phiền hà, phức tạp, không riêng gì chứng chỉ tin học, hay ngoại ngữ. Như quy trình bổ nhiệm hiện nay cũng yêu cầu đến 7 văn bằng, chứng chỉ.

Thực tế, những ngày qua khi trao đổi với phóng viên nhiều công chức, viên chức, người lao động đều than phiền về việc có khá nhiều bộ ngành quy định thêm nhiều loại chứng chỉ khác. Cụ thể, mới đây Báo Lao Động cũng có bài phản ánh về việc chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý dự án đầu tư xây dựng, hay chứng chỉ đầu thầu không cần học, không cần thi… chỉ cần nộp tiền, nộp ảnh, sau ít ngày là chứng chỉ chuyển đến tận tay.

Sau bài viết này, một kiến trúc sư nổi tiếng đã gặp và than phiền với phóng viên về “ma trận” chứng chỉ mà ông và các đồng nghiệp phải thực hiện nếu muốn hành nghề, muốn làm việc. Vị kiến trúc sư kể: Tôi tốt nghiệp khóa 1 lớp kiến trúc sư Việt Nam, tiền thân của Đại học Kiến trúc bây giờ, đã có hơn 50 trong nghề, thiết kế bao công trình nổi tiếng để lại cho đời, nhưng nay oái oăm vẫn bị yêu cầu phải đi học, đi thi đủ loại chứng chỉ nếu muốn tiếp tục hành nghề”.

Theo kiến trúc sư này, ở các nước, khi ra trường và được cấp bằng kiến trúc sư, người đó có thể hành nghề bất cứ lĩnh vực nào liên quan đến kiến trúc, nhưng ở nước ta thì phải cần “ma trận” chứng chỉ.

“Muốn thiết kế công trình ở bệnh viện thì phải có chứng chỉ hành nghề công trình bệnh viện, làm công trình về văn hóa thì cần phải có chứng chỉ hành nghề công trình văn hóa, hay chứng chỉ hành nghề tu bổ di tích. Đại loại muốn thiết kế, thực hiện công trình ở lĩnh vực nào thì bị yêu cầu ngoài chứng chỉ hành nghề kiến trúc sư phải có thêm một chứng chỉ của lĩnh vực đó. Quá lộn xộn, nhiêu khê, thi cử tốn kém không khác gì “làm tiền” - kiến trúc sư này bức xúc.

Một nghệ sĩ ở TPHCM cũng chung tâm trạng, kể về việc mình đã là nghệ sĩ ưu tú, được khán giả ghi nhận, nhưng đợt xét tuyển viên chức vào tháng 9 vừa qua bị “trượt” vì chưa có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên ngành biểu diễn nghệ thuật, trong khi đã có hàng chục năm biểu diễn khắp trong Nam ngoài Bắc. Việc này cùng tréo ngoe như tình cảnh nhiều giáo sư, giảng viên thời gian qua đã phản ứng bởi quy định dù đã đi giảng dạy nhiều năm, hướng dẫn bao nhiêu học viên, nhưng vẫn bị yêu cầu phải có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm.

Dẫn ra để thấy, quy định về chứng chỉ ở nước ta hiện nay rất nhiêu khê, phức tạp. Bởi mỗi bộ, ngành khi xây dựng hệ thống chức danh nghề nghiệp cho công chức, viên chức của ngành mình đều kèm theo đó là rất nhiều loại chứng chỉ. Không ít người trong cuộc đã thừa nhận, những chứng chỉ này chỉ có tác dụng “làm đẹp hồ sơ”.

Cần rà soát, loại bỏ những chứng chỉ không cần thiết

Nói về “vấn nạn” chứng chỉ hiện nay, đại biểu Tăng Thị Ngọc Mai (Đoàn Trà Vinh) thẳng thắn cho rằng, những yêu cầu về chứng chỉ đang “ẩn chứa nhiều nhiêu khê, làm khó, làm khổ công chức, viên chức, người lao động”. Hiện nay khó có thể thống kê được ở nước ta có bao nhiêu loại chứng chỉ, vì ngành nào cũng có, nghề nào cũng yêu cầu.

“Tôi kiến nghị các bộ ngành phải sớm ngồi lại, rà soát toàn bộ các quy định về chứng chỉ hiện nay. Phải thống kê ngành mình có bao nhiêu loại chứng chỉ, cái nào không cần thiết, nhiêu khê thì phải loại bỏ, tránh gây ức chế cho cán bộ, người lao động” - đại biểu Mai cho biết.

Còn đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (đoàn Phú Yên) thì cho rằng: “Cử tri nói với chúng tôi rằng không khác gì những giấy phép con. Chính vì những quy định như thế tạo ra rất nhiều lỗ hổng, nhiều kẽ hở về mặt pháp lý, gây ra những lãng phí, tốn kém không cần thiết” - đại biểu Hiền nhấn mạnh.