Cần tính toán kỹ
Cục Hàng không Việt Nam đề xuất giữ nguyên số lượng 28 sân bay trên toàn quốc đến năm 2030 theo như quy hoạch phát triển giao thông hàng không được Chính phủ phê duyệt năm 2018 và không điều chỉnh số lượng và quy mô như đề xuất của nhiều địa phương vừa qua. Theo quy hoạch, đến năm 2050 cả nước có 29 cảng hàng không, gồm 14 cảng hàng không quốc tế, 15 cảng hàng không quốc nội. Trong đó sân bay được bổ sung là Cao Bằng và đề nghị duy trì quy hoạch vị trí cảng hàng không quốc tế Hải Phòng tại huyện Tiên Lãng. Đại diện Cục Hàng không cho rằng, sân bay này đã từng được quy hoạch dự bị cho sân bay Nội Bài và Cát Bi theo quyết định của Thủ tướng vào năm 2011.
Theo tính toán của Cục Hàng không Việt Nam, đến năm 2030, các sân bay toàn quốc cần đáp ứng được sản lượng 278 triệu hành khách mỗi năm, chiếm 3-4% tổng sản lượng hành khách liên tỉnh, tăng trung bình 8,1% mỗi năm; đáp ứng sản lượng hàng hóa 4,1 triệu tấn, tăng 10% mỗi năm. Các sân bay lớn được đầu tư tập trung để tạo vai trò đầu mối, như sân bay Long Thành giai đoạn 1 đạt công suất 25 triệu hành khách; sân bay Tân Sơn Nhất đạt công suất 50 triệu; sân bay Nội Bài đạt 60 triệu khách; sân bay Đà Nẵng đạt 28-30 triệu khách mỗi năm.
Theo Phó vụ trưởng Vụ Kế hoạch Đầu tư (Bộ GTVT) - ông Nguyễn Anh Dũng - để quy hoạch, xây dựng một cảng hàng không cần bố trí quỹ đất lớn, chi phí đầu tư xây dựng rất lớn và khả năng thu hồi vốn khó khăn. Bên cạnh đó, chi phí để duy trì hoạt động một cảng hàng không hằng năm không phải là nhỏ. Hiện Bộ GTVT đang chỉ đạo Cục Hàng không Việt Nam, Tư vấn nghiên cứu các đề xuất để hoàn thiện hồ sơ quy hoạch, đảm bảo tính hiệu quả của toàn hệ thống cảng hàng không. Việc quy hoạch sân bay phải được xem xét một cách kỹ lưỡng, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để xây dựng các tiêu chí và phù hợp với điều kiện tự nhiên, thực trạng cũng như chiến lược phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Theo các chuyên gia, quy hoạch hàng không không chỉ tính đến hiệu quả kinh tế-xã hội, mà còn phải tính đến sự phù hợp giữa hàng không dân dụng và hàng không quân sự, đảm bảo an ninh hàng không và an ninh quốc phòng. Chủ tịch Hội Khoa học và Công nghệ hàng không Việt Nam - TS Trần Quang Châu cho rằng, việc đề nghị xây dựng và phát triển ồ ạt các sân bay hiện nay là chưa hợp lý, bởi nguồn lực của nhiều địa phương còn hạn chế. Cần phải nghiên cứu nhiều yếu tố như: Nhu cầu hành khách, nhu cầu vận tải, quy mô, mạng đường bay, khả năng trung chuyển...
Cùng đó, TS Nguyễn Xuân Thủy (chuyên gia về giao thông) cho rằng, hiện mạng lưới sân bay của Việt Nam quá dày và đây là sự bất hợp lý trong quá trình quy hoạch. Theo quy hoạch đến năm 2050 chúng ta có 29 sân bay. Theo chuẩn chung của thế giới các sân bay phải cách nhau từ 400 - 500km, trong khi đó nhiều sân bay của chúng ta chỉ cách nhau khoảng 150km, thậm trí có những sân bay rất gần như: Vân Đồn và Cát Bi, hay sân bay Phú Bài (Huế) với các sân bay xung quanh. Trong khi đó mỗi sân bay phải được đầu tư hàng chục nghìn tỉ đồng với diện tích hàng trăm hecta đất, do vậy với mức đầu tư dày đặc như vậy là rất lãng phí.
Chúng ta phải khẳng định, mở rộng và phát triển hạ tầng giao thông sẽ giúp người dân đi lại thuận tiện với nhiều lựa chọn. Nhưng cũng cần phải có nghiên cứu, tính toán kỹ cho phù hợp với thực tiễn vì không thể trong một phòng có 2 chiếc tủ lạnh, hay lắp 2 chiếc điều hòa không khí… không thích hợp và lãng phí. Theo ông Thủy, mạng lưới sân bay như hiện nay là quá đủ, chúng ta nên tập trung làm sân bay Long Thành, cần tận dụng nguồn vốn và năng lực quản lý của kinh tế tư nhân để phát triển hiệu quả các dự án giao thông. Khi nghiên cứu xây dựng hạ tầng giao thông phải có sự kết nối giữa các phương thức giao thông với nhau vì nếu ồ ạt xây dựng sân bay khi đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam sân bay sẽ ế khách vì với tốc độ 300km/h người dân sẽ lựa chọn đường sắt vì thuận tiện, an toàn.
Đại diện Bộ GTVT cho rằng, đối với các cảng hàng không của Việt Nam hiện nay, lượng hành khách thông qua cảng dưới 2 triệu hành khách mỗi năm đều đang phải bù lỗ. Do đó, các cảng hàng không mới nếu cự ly tiếp cận tới các cảng hàng không lân cận dưới 100km, theo kinh nghiệm quốc tế là hiệu quả không cao. Điều này nghĩa là xây sân bay quá gần nhau sẽ không hiệu quả.
Phù hợp với xu thế phát triển
Vào đầu tháng 3.2021, Thành phố Hải Phòng đã có đề xuất quy hoạch Tiên Lãng là sân bay thứ hai trong vùng thủ đô Hà Nội và thay thế cho Cát Bi trong tương lai do sân bay này không thể mở rộng. Đại diện UBND Hải Phòng cho rằng, đồ án điều chỉnh quy hoạch chung thành phố này đến năm 2035, tầm nhìn đến 2045 đang được Bộ Xây dựng thẩm định có quy hoạch sân bay Tiên Lãng (sau năm 2045) cùng đường bộ, đường sắt đô thị để kết nối.
Vị trí sân bay Tiên Lãng cách trung tâm Hà Nội khoảng 120km về phía đông, hiện có tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng kết nối hai thành phố. Theo dự thảo Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc đến 2030, tầm nhìn 2050, đơn vị tư vấn xác định sân bay quốc tế thứ hai vùng thủ đô có công suất 50 triệu hành khách, nghiên cứu vị trí và xây dựng sau năm 2040; đề xuất quy hoạch sân bay Tiên Lãng để thay thế cho Cát Bi đến năm 2050 khi nơi này vượt quá công suất thiết kế.
Trao đổi với PV Báo Lao Động, Giám đốc Sở GTVT Hải Phòng - ông Vũ Duy Tùng cho rằng, việc Cục hàng không đề xuất đưa sân bay Tiên Lãng vào quy hoạch làm sân bay thứ 2 vùng Thủ đô trong hệ thống cảng hàng không sân bay toàn quốc 2021 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 là phù hợp với định hướng của Bộ Chính trị từ nhiều năm trước. Và đề xuất của cục Hàng không về mặt chuyên môn cũng là phù hợp với lĩnh vực GTVT, nhất là Hải Phòng là đầu mối giao thông quan trọng. Quy hoạch này là rất phù hợp với các chỉ đạo trước đây Bộ Chính trị, Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ. Đây không phải là việc gì mới, nên việc Cục hàng không đưa sân bay Tiên Lãng vào quy hoạch là cập nhật, phù hợp với sự phát triển kinh tế của miền Bắc và cả nước. Địa hình giao thông tại Hải Phòng rất thuận lợi: Sân bay các nước cũng phải là gần biển, có đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, đường cao tốc ven biển, quốc lộ 37, đường sắt ven biển đi qua - Hải Phòng là đầu mối giao thông, nên đề xuất xây dựng sân bay Tiên Lãng làm sân bay thủ đô vùng 2 là đúng đắn, đề nghị các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, triển khai.
