Từ năm 2012, việc tuyển dụng giáo viên thực hiện theo quy định tại Nghị định 29/2012 về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức.
Năm 2018, Chính phủ ban hành Nghị định 161/2018 sửa đổi, bổ sung một số quy định về tuyển dụng công chức, viên chức, nâng ngạch công chức, thăng hạng viên chức và thực hiện chế độ hợp đồng một số loại công việc trong cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập ( có hiệu lực từ 15.1.2019).
Các quy định về điều kiện tiêu chuẩn, ưu tiên, quy trình, nội dung thi tuyển giáo viên cũng có nhiều thay đổi. Theo quy định tại Nghị định 29/2012, ứng viên tuyển dụng vào làm giáo viên tại các trường công lập phải trải qua thi tuyển hoặc xét tuyển.
Thi tuyển phải trải qua 4 phần thi gồm kiến thức chung, chuyên môn nghiệp vụ, tin học văn phòng, ngoại ngữ. Ứng viên có điểm cao nhất sẽ đậu, không xem xét đến kết quả học tập, đào tạo tại các trường sư phạm.
Hình thức thứ 2 là xét tuyển, tính cả điểm hồ sơ và khảo sát, thi về kiến thức chung, năng lực chuyên môn, tỷ lệ tính điểm trúng tuyển là 50/50.
Qua thực tế tuyển dụng, hầu hết các địa phương, đơn vị đều áp dụng hình thức xét tuyển viên chức.
Nghị định 161/2018 vẫn tiếp tục duy trì hai hình thức tuyển dụng giáo viên là thi tuyển và xét tuyển. Ở hình thức thi tuyển cơ bản vẫn không thay đổi nhiều so với quy định tại Nghị định 29. Hình thức xét tuyển thì không còn xem xét kết quả học tập, đào tạo tại các trường sư phạm.
Đồng thời, áp dụng một số trường hợp được cộng điểm ưu tiên vào kết quả thi, xét tuyển viên chức.
Mặc dù quy định về tuyển dụng giáo viên đã có nhiều thay đổi, song còn nhiều bất cập. Nhà giáo Lê Văn Vỵ (Hà Tĩnh) trao đổi: Kết quả học tập, đào tạo ở trường sư phạm là căn cứ tin cậy, quan trọng để đánh giá chất lượng giáo viên. Trước đây thời chúng tôi thì học xong sư phạm được tuyển thẳng vào biên chế.
Nay do ứng viên nhiều hơn chỉ tiêu tuyển dụng nên mới phải sàng lọc (thi, xét tuyển). Nhưng thay vì tôn trọng kết quả đánh giá, xếp loại từ các cơ sở đào tạo sư phạm, Nhà nước lại giao quyền quyết định cho một hội đồng tuyển dụng thiếu chuyên nghiệp, thời gian thi tuyển ngắn, rất khó để bảo đảm khách quan, công bằng, chính xác.
Thầy Trịnh Hồng Mạnh – Trưởng Phòng GD-ĐT Đức Thọ (Hà Tĩnh) cho biết, theo quy định tại Nghị định 161/2018 thì kết quả học tập, đào tạo tại trường sư phạm của ứng viên không còn được xem xét (trừ trường hợp tốt nghiệp đại học loại giỏi). Đây là bất cập rất lớn vì một thí sinh đạt 5 điểm tổng kết so với thí sinh đạt 7,9 điểm là cách nhau một trời một vực về trình độ, khả năng.
Theo nhiều giáo viên phản ánh, nội dung thi kiến thức chung rất rộng, rất nhiều các văn bản, quy định, phải ôn thi, nhớ máy móc nên hết sức vất vả. Trong khi thực tế không áp dụng nhiều, các quy định nếu cần đều có thể tra cứu trên mạng.
Về khảo sát, thi năng lực chuyên môn, nghiệp vụ chuyên ngành, chủ yếu thi bằng hình thức phỏng vấn, trong 30 phút. Nhiều thí sinh do tâm lý căng thẳng nên đã thực hiện phần thi này không tốt, vậy là cả quá trình học 3 - 5 năm đều “đổ sông đổ biển”.
Việc thi phỏng vấn, không thể loại trừ hết yếu tố chủ quan của người phỏng vấn, lại không có bằng chứng, hồ sơ lưu trữ, không cho phúc khảo, do đó tiềm ẩn nhiều yếu tố tiêu cực, thiếu khách quan.
Cô NHT (Tp Vinh - Nghệ An) bức xúc: “Chúng tôi học tập, đào tạo tại trường sư phạm, để có điểm tổng kết cao phải phấn đấu liên tục. Nhưng theo quy định mới thì điểm số đó không được xem xét, không có ý nghĩa gì. Việc ôn thi tuyển viên chức rất vất vả mà cũng không chắc chắn là bảo đảm khách quan, công bằng”.
GS.TS Thái Văn Thành – Giám đốc Sở GD ĐT tỉnh Nghệ An cho biết: “Vừa qua, lãnh đạo tỉnh cũng có ý kiến chỉ đạo, và chúng tôi cũng cố gắng triển khai thực hiện việc tuyển dụng giáo viên bảo đảm khách quan, công bằng, giảm áp lực cho các em”.
