Điều bất thường
Chính sách bảo hiểm thất nghiệp sau hơn 10 năm triển khai đã để lại nhiều dấu ấn tích cực. Với những lao động mất việc làm, bảo hiểm thất nghiệp không chỉ chi trả trợ cấp tháng (không quá 1 năm) bù đắp phần nào vào khoản thu nhập thiếu hụt mà còn hỗ trợ thêm cả kinh phí học nghề (không quá 6 tháng) cho người có nhu cầu.
Trên thực tế, điều này đã giúp cho không ít người thất nghiệp vượt qua được khó khăn bước đầu, sớm quay lại thị trường lao động.
Tuy nhiên, từ đầu tháng 11.2019, đường dây nóng Báo Lao Động nhận được phản ánh về hoạt động bất thường tại một số cơ sở hỗ trợ học nghề trên địa bàn TP. Hà Nội, có dấu hiệu trục lợi tiền ngân sách.
Cầm trên tay Quyết định hỗ trợ học nghề sửa chữa ôtô, anh N.V.T (trú tại Hà Nội) hồ hởi tham gia buổi khai giảng được Công ty CP Đào tạo nghề và Vận tải ôtô Thành Công (số 22, ngõ 157, Pháo Đài Láng, Q. Đống Đa) tổ chức tại sân tập lái Nhật Tân (ngõ 464 Âu Cơ, Q. Tây Hồ).
Tại đây, anh T. tá hỏa khi các cán bộ của Công ty Thành Công cho biết lớp học sửa chữa ôtô chỉ là trên giấy tờ. Thực chất, gần 50 học viên có mặt tại buổi khai giảng sẽ tham gia vào lớp đào tạo lái xe, dù tất cả đều cùng có quyết định đi học sửa chữa ôtô.
Hỏi han xung quanh, anh T. càng hoảng hốt khi nhận ra dường như chỉ có mình anh không được biết trước về sự bất thường này.
Với mong muốn thực tâm là được học nghề sửa chữa, anh T. nhiều lần đem thắc mắc lên những người có trách nhiệm của Trung tâm Dịch vụ việc làm (thuộc Sở LĐTBXH Hà Nội), nhưng những gì anh nhận lại chỉ là chuỗi ngày chờ đợi. Anh T. sau đó quyết định phản ánh tới Báo Lao Động.
“Quyết định một đằng, thực hiện một nẻo. Đã thế tại lớp học, các cán bộ cũng thường xuyên nhắc học viên khi ai hỏi là học ngành gì thì phải nói là học sửa chữa ôtô. Tôi cho rằng điều này là bất thường. Rất mong Báo Lao Động vào cuộc làm rõ”, anh T. nói.
Anh T. cũng cho PV biết, quy định mức hỗ trợ học nghề đối với người tham gia bảo hiểm thất nghiệp tối đa 1 triệu đồng/người/tháng. Thời gian hỗ trợ học nghề theo thời gian học thực tế nhưng không quá 6 tháng.
Như vậy, đối chiếu theo Quyết định về việc hỗ trợ học nghề của anh T. do Sở LĐTBXH Hà Nội cấp, với khóa học đào tạo sửa xe theo quy định kéo dài 6 tháng, anh T. sẽ nhận 1 triệu đồng mỗi tháng, tổng cộng 6 triệu đồng.
Trong khi đó, một khóa đào tạo lái xe theo quy định chỉ kéo dài 3 tháng. Nghĩa là với mỗi bộ hồ sơ học sửa xe thay vì lái xe, số tiền mà quỹ Bảo hiểm thất nghiệp phải “gánh” thêm là 3 triệu đồng.
Ngoài ra, các học viên không được trực tiếp lĩnh tiền. Tiền này sẽ được chuyển thẳng về Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội. Sau đó, Trung tâm sẽ tự thanh toán với đối tác dạy nghề là Công ty Thành Công...
Dạy học viên nói dối
Phóng viên Báo Lao Động sau đó đã nhập cuộc xác minh thông tin anh T. phản ánh. Tại một buổi khai giảng diễn ra hồi trung tuần tháng 11.2019 ở sân tập lái Nhật Tân, trong gian phòng khá đông đúc, phóng viên ngồi cạnh một thanh niên tên T.H.Đ (SN 1994).
Đ. nhanh chóng điền và ký tên vào tờ đơn in sẵn gửi Công ty Thành Công có nội dung đề nghị được học nghề sửa chữa ô tô mà không có bất cứ băn khoăn nào.
Cũng giống như Đ, hầu hết những người có mặt tại buổi khai giảng đều không ai cảm thấy thắc mắc. Tất cả cặm cụi ghi chép để sớm hoàn thiện bộ hồ sơ học sửa xe trước khi giáo viên chủ nhiệm tới.
Một lúc sau, giáo viên chủ nhiệm lớp xuất hiện trên bục giảng, giới thiệu tên là Hồng và yêu cầu cả lớp giữ im lặng. Ông Hồng sau đó bất ngờ hỏi lớn: “Các bạn đăng ký học nghề gì?”. Ở bên dưới, lao xao tiếng học viên đáp lại: “Học lái xe ạ!”.
Dường như chỉ chờ có vậy, giọng ông Hồng nghiêm lại: “Ở đây không đào tạo lái xe. Các bạn nhớ rõ cho rằng ở đây đào tạo nghề sửa chữa ô tô. Quyết định một đằng lại bảo một nẻo. Riêng câu này nếu có kiểm tra mà các bạn bảo học lái xe thì lập tức các bạn dừng học luôn. Các bạn nhớ cho rằng, chúng ta học sửa xe…”.
Rồi thêm nhiều lần nữa trong buổi học đầu tiên, bất cứ khi nào có cơ hội, vị giáo viên đều lặp lại lời căn dặn rằng đây là lớp sửa xe. Khi có đoàn kiểm tra, giáo viên sẽ báo trước cho học viên để đi học đầy đủ và trả lời được gẫy gọn.
“Thực ra người ta cũng ít kiểm tra. Mà kiểm tra cũng sẽ báo trước từ 3-5 ngày. Có những lúc họ kiểm tra đột xuất chúng tôi còn phải gọi điện cho học viên cả đêm. Vì nếu bị phát hiện, không chỉ các bạn mà Trung tâm cũng sẽ bị khiển trách” – ông Hồng nói. Sau đó vị chủ nhiệm lớp bắt đầu phân tích kỹ hơn lợi ích của việc “lách luật”.
Theo đó, nếu học viên đăng ký học lái xe ôtô thì chỉ được hưởng 3 tháng tiền hỗ trợ, tương đương với 3 triệu đồng/người, không đủ kinh phí để đào tạo. Nhưng nếu đăng ký học sửa chữa ôtô, mỗi trường hợp sẽ được hưởng tới 6 triệu đồng.
Để rút được tiền thì cứ mỗi cuối tháng, học viên phải ký 1 bản đề nghị thanh toán hỗ trợ học nghề. Khoản tiền này sau đó sẽ không qua tay người học mà chuyển trực tiếp đến Công ty Thành Công làm 6 đợt, mỗi đợt 1 triệu đồng.
Vị giáo viên cũng gợi mở cách để rút ngắn thời gian học xuống còn một nửa là bỏ tiền túi đóng thêm 3 triệu đồng. Khi đó, công ty sẽ tạo điều kiện để hợp thức hóa hồ sơ...
Theo thống kê từ Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, trong 10 tháng đầu năm 2019, trên địa bàn có hơn 7.000 trường hợp thất nghiệp được hưởng chế độ học nghề. Trong đó, số người đăng ký học sửa xe là 1.446 trường hợp, chiếm gần 21%.
