Nhan nhản cho vay tiền online
Theo khảo sát của PV, những trang web, ứng dụng cho vay tiền trực tuyến đang nở rộ đến “chóng mặt". Với thủ tục vay hết sức đơn giản, không cần thế chấp bất cứ giấy tờ tuỳ thân nào, đổi lại, người vay chỉ cần cung cấp thông tin cá nhân bao gồm tên tuổi, địa chỉ, số điện thoại, đi kèm là thông tin của gia đình hoặc đồng nghiệp là đã có thể vay thành công.
Những trang web dạng trên được cho là đang “núp bóng” mô hình cho vay ngang hàng. Nhiều công ty dưới mác dịch vụ tư vấn tài chính đã lập ra các web vay tiền hoặc liên kết với công ty làm dịch vụ cầm đồ để cho vay với lãi suất “cắt cổ".
Đơn cử như trên trang web vay tiền Findo.vn. Theo phản ánh của anh H.T (quận 3, TPHCM) với khoản vay 10 triệu đồng, sau 1 tháng, tổng số tiền gốc và phí, lãi anh phải trả lên tới 14 triệu 560 nghìn đồng. Con số này cho thấy mức lãi suất tới 45,6%/tháng và lên tới 547,2%/năm.
Đáng chú ý, người dân nếu làm các thủ tục trên website Findo, lãi suất và phí không được công bố công khai mà chỉ được trang này thông báo rằng sẽ “tư vấn đầy đủ về khoản phí dịch vụ và xử lý hồ sơ trước khi xác nhận đồng ý khoản vay”.
Theo tìm hiểu, Findo.vn tự giới thiệu là nền tảng tư vấn và cung cấp các giải pháp tài chính trực tuyến 24/7. Lập ra trang web này là sự phối hợp của 2 công ty bao gồm: Công ty TNHH Sofi Solutions (đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực hoạt động tư vấn quản lý, lập trình máy tính, dịch vụ công nghệ thông tin, nghiên cứu thị trường, thăm dò dư luận) với vai trò quản lý và thực hiện hoạt động tư vấn, kết nối tài chính. Đối tác giải ngân của Findo là Công ty TNHH Fincap VN với đăng ký kinh doanh trong lĩnh vực Hoạt động cấp tín dụng khác.
Một trường hợp khác như trên trang web cho vay tiền cashberry.vn được lập bởi Công ty TNHH Digital Platform, với khoản vay 5 triệu trong 30 ngày, người vay phải trả tổng cộng 8 triệu đồng. Mức lãi suất 60%/tháng và lên tới 720%/năm.
Những trang web cho vay tiền với mức lãi suất rất cao đã hoạt động ngang nhiên từ rất lâu. Nhiều nạn nhân của các website, ứng dụng cho vay tiền online đã từng cho biết rơi vào những trạng thái hoảng loạn bởi phương thức đòi nợ kiểu “khủng bố" của những trang web này.
Trước đó, vào cuối năm 2019, PV Báo Lao Động từng có cuộc khảo sát với ứng dụng vay tiền mang tên “doctordong” của Công ty TNHH MTV Tư vấn Tài Chính LGC để đăng ký vay mức tiền 10 triệu đồng.
Nhưng câu chuyện đằng sau khoản “vay nhanh” không hề đơn giản. Theo tìm hiểu PV, mặc dù lãi suất công bố trên trang web chỉ có 10,95%/năm, nhưng mặc định khi duyệt hồ sơ, người vay sẽ phải cõng thêm nhiều loại phí rất bất thường như “phí dịch vụ”, “phí tư vấn”… với số tiền lãi rất cao. Cụ thể, nếu đăng ký vay 10 triệu đồng với thời gian vay 20 ngày, tổng số tiền mà người vay phải thanh toán là 12.940.000 đồng. Số tiền này tương đương với lãi suất 44,1%/tháng và lên tới 529,2%/năm.
Tiềm ẩn nhiều rủi ro
Theo Ngân hàng Nhà nước, mô hình cho vay ngang hàng (P2P Lending) là hoạt động được thiết kế và xây dựng trên nền tảng ứng dụng công nghệ số để kết nối trực tiếp người đi vay với người cho vay (nhà đầu tư) mà không thông qua trung gian tài chính như tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Sự phát triển nhanh chóng của mô hình P2P Lending trên thế giới trong khoảng một thập niên trở lại đây đã tạo ra một kênh cung ứng vốn mới trên thị trường và góp phần thúc đẩy tài chính toàn diện phát triển.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, gần đây đã xuất hiện một số công ty cung ứng dịch vụ tương tự như mô hình các công ty vận hành P2P Lending trên thế giới. Thực tế hoạt động của mô hình này trong thời gian qua cho thấy vẫn còn tồn tại như việc quảng cáo không minh bạch về mức lợi nhuận, không cung cấp hoặc cung cấp thông tin thiếu chính xác về các rủi ro mà các bên tham gia có thể gặp phải, đưa ra mức lãi suất cao phi thực tế để lôi kéo người cho vay tham gia. Nếu xảy ra tranh chấp do việc không đòi được các khoản đã cho vay, người cho vay có thể mất tiền.
Một số đối tượng ẩn danh và núp bóng giao dịch trên các nền tảng P2P Lending để trốn thuế, rửa tiền, tài trợ khủng bố; hoặc biến tướng để huy động tài chính đa cấp khiến người cho vay, người đi vay trở thành nạn nhân của hành vi lừa đảo, chiếm dụng vốn bất hợp pháp; hoặc nhiều đối tượng cho vay nặng lãi, hoạt động tín dụng đen “núp bóng” các nền tảng P2P Lending để cho vay với mức lãi suất rất cao, vượt xa mức trần lãi suất 20%/năm của khoản tiền vay được quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự năm 2015.
Ngoài ra, Điều 8 Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010, được bổ sung, sửa đổi năm 2017 quy định: “1. Tổ chức có đủ điều kiện theo quy định của luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan được Ngân hàng Nhà nước cấp Giấy phép thì được thực hiện một hoặc một số hoạt động ngân hàng tại Việt Nam. 2. Nghiêm cấm cá nhân, tổ chức không phải là tổ chức tín dụng thực hiện hoạt động ngân hàng, trừ giao dịch ký quỹ, giao dịch mua, bán lại chứng khoán của công ty chứng khoán”.
"Như vậy, bất kỳ tổ chức, cá nhân nào lợi dụng các nền tảng P2P Lending để thực hiện một trong các hoạt động ngân hàng mà không được Ngân hàng Nhà nước cấp phép là vi phạm pháp luật" - phía Ngân hàng Nhà nước cho hay.
Chỉ tới gần đây vào đầu tháng 4, trong dự thảo Nghị định quy định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính (Fintech) trong lĩnh vực ngân hàng, một trong những hình thức được cho phép tham gia là cơ chế cho vay ngang hàng.
