Ngôi nhà của ông Trần Quang Dũng (SN 1966, trú thôn Xuân Ngọc, Gio Việt, Gio Linh, Quảng Trị) cách không xa đơn vị công tác của thiếu tá Trần Văn Hồng. Ông Dũng là chiến sĩ tham gia trận chiến Gạc Ma may mắn lành lặn trở về, thiếu tá Hồng là em trai của liệt sĩ Trần Văn Phương, hi sinh tại đảo Gạc Ma. Câu chuyện 30 năm trước cứ thế bồi hồi, những ánh mắt đỏ hoe vì xúc động…
Ông Dũng kể, rời tàu HQ 604, thiếu úy Phương chỉ đạo mọi người lên thuyền nhôm rồi tiếp cận đảo. Sau đó, ông Dũng và ông Trần Xuân Bình (SN 1970, trú tại Gio Thành, Gio Linh, Quảng Trị) lấy 1 thanh sắt dài cắm xuống rạn san hô trên đảo để làm cọc, rồi buộc lá cờ Tổ quốc lên trên. Khi cờ Tổ quốc tung bay, thiếu úy Phương chỉ đạo mọi người tạo thành vòng tròn quanh lá cờ. Lúc đó, 1 tổ khác 15 người cũng rời tàu, theo thuyền nhôm lên đảo Gạc Ma và tạo thành vòng tròn thứ 2 vây quanh lá cờ vừa được cắm. Anh em đứng thành vòng tròn khoảng nửa giờ đồng hồ. Thiếu úy Phương dặn mọi người: “Khó khăn phải biết bao bọc nhau, sau này trở về đất liền, anh em đồng hương nhớ tìm nhau”. Kể đến đây, ông Dũng ngấn nước mắt: “Khi xảy ra giao tranh, thiếu úy Phương trúng ngay loạt đạn đầu rồi hi sinh”. Ông Dũng, ông Phương, ông Ấn (quê Quảng Bình) đưa thi thể thiếu úy Phương về đảo Sinh Tồn để làm lễ truy điệu và an táng.
Niềm an ủi ở nơi vọng ngóng về Gạc Ma
Ngoài thiếu tá Hồng, hôm chúng tôi đến nhà ông Dũng, còn có các cựu binh từng tham gia trận Gạc Ma có quê ở Quảng Trị là Trần Thiên Phụng, Võ Văn Doàn và Trần Xuân Bình.
Hàng năm, cứ vào ngày 14.3, các cựu binh thường tập trung ở TP.Đông Hà, đến thắp hương ở 2 ngôi mộ gió của 2 liệt sĩ hi sinh ở Gạc Ma là Tống Sĩ Bái và Hoàng Ánh Đông. Năm nay, họ chuẩn bị vòng hoa, ít bánh trái, xuống thuyền xuôi theo dòng sông trước nhà ông Dũng đến cửa biển thả hoa cho những đồng đội nằm lại ở Gạc Ma. “Mỗi lần về với biển vào ngày giỗ của đồng đội, chúng tôi cảm thấy như được gần nhau hơn. Chúng tôi là những người may mắn, khi đồng đội ngã xuống, còn chúng tôi được lành lặn trở về” - nói đến đây, ông Võ Văn Doàn rớm nước mắt.
Trước biển, bên những người đồng đội và thiếu tá Hồng, ông Doàn kể về niềm vui khi được xã hội chung tay giúp đỡ. Khi trở về cuộc sống đời thường, không có việc làm ổn định, không có nhà ở, nên ông Doàn và vợ rất khó khăn. Ngại ngùng vì hoàn cảnh thiếu thốn, ông Doàn cắt đứt liên lạc với các đồng đội, sống khép kín. Đến năm 2016, cơ duyên đã đưa ông Trần Thiên Phụng gặp lại ông Doàn ở 1 góc nhỏ tại chợ Đông Hà, đồng đội gặp nhau, mới hay biết hoàn cảnh. Cũng trong năm này, từ sự kết nối của các cựu binh, Báo Lao Động đã tìm đến, hỗ trợ cho ông Doàn 20 triệu đồng. “Nhận được tiền hỗ trợ, tôi sắm máy may cho vợ để nhận hàng về may tại nhà. Nhờ đó có ít thu nhập để chi tiêu” - ông Doàn nói. Tiếp đó, trong năm 2017, tin vui đến với gia đình cựu binh, khi một số đơn vị đã hỗ trợ 350 triệu đồng giúp ông Doàn mua 1 mảnh đất có ngôi nhà nhỏ ở trung tâm TP. Đông Hà. Có nhà ở, vợ có việc làm, người cựu binh còn được 1 nhà báo xin vào làm bảo vệ ở siêu thị trên địa bàn. Dù công việc không như ý của ông Doàn và chỉ làm vài tháng đã nghỉ, nhưng ông Doàn rất vui và trân trọng trước sự quan tâm của xã hội…
Vui chuyện, ông Trần Thiên Phụng kể rằng, vào ngày kỷ niệm 27.7 và ngày diễn ra trận Gạc Ma hàng năm, nhiều tổ chức, đơn vị đã đến thăm và động viên các gia đình liệt sĩ và các cựu binh Gạc Ma, đó là niềm an ủi lớn. “Riêng Quỹ Tấm Lòng Vàng Lao Động, đã hỗ trợ cho mỗi cựu binh, mỗi liệt sĩ ít nhất là 20 triệu đồng/người”. Câu chuyện của các cựu binh dừng lại, khi ông Dũng đem 2 cuốn sách “Trường Sa - Hoàng Sa ngọn lửa vĩnh cửu” và “Những người nằm lại phía chân trời” ra cho thiếu tá Hồng xem. Hai cuốn sách tái hiện lịch sử đau thương ở trận hải chiến Gạc Ma và công trình tưởng nhớ, tri ân những người lính Gạc Ma.
