Ngày 9.1, Viện Khảo cổ học (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) phối hợp với Trung tâm Bảo tồn Di sản thành nhà Hồ tổ chức hội thảo đầu bờ công bố kết quả bước đầu khai quật Hào thành phía Đông và phía Tây thành nhà Hồ.
Tại hai hố khai quật rộng 7.000 m2 (hố phía Đông rộng 3.000 m2, phía Tây rộng 4.000 m2), các nhà khoa học tìm thấy nhiều hiện vật có giá trị lớn về lịch sử, đồng thời xác định cơ sở khoa học về quy mô, kiến trúc hào thành.
Trong quá trình khai quật, các nhà khảo cổ đã thu được những di vật trong hố khai quật chủ yếu nằm trên khu vực nền gia cố chân thành, một phần nhỏ ở lớp lắng đọng hào, bao gồm các loại hình chính: Nhóm các loại hình vật liệu kiến trúc; Nhóm các loại hình đồ dùng sinh hoạt; Nhóm công cụ sản xuất có niên đại kéo dài từ thời Lý, Trần - Hồ - Lê sơ -Lê Trung hưng - Nguyễn chủ yếu là các tảng đá khối nhỏ và dăm đá, vật liệu gạch, ngói, tiền đồng, đồ sành, đồ gốm sứ...
Theo GS.TSKH Lưu Trần Tiêu – Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia, kết quả sơ bộ khái quát hào thành phía Đông – Tây thành Nhà Hồ đã giúp các nhà khoa học, nhà khảo cổ Việt Nam chứng minh được được hệ thống hào bao quanh Thành nhà Hồ - Di sản văn hóa thế giới là một hệ thống thủy cổ, mang tính chất quân sự bảo vệ thành. Tuy nhiên, đây mới là kết quả sơ bộ bước đầu của đợt khai quật năm 2019.
Đặc biệt, lần đầu tiên các nhà sử học tìm thấy cấu trúc góc Hào thành phía Tây cũng như phần nền gia cố chân thành nhà Hồ. Từ phát hiện này, các nhà sử học thống nhất kết luận, Hào thành là một bộ phận quan trọng cấu thành thành nhà Hồ. Hào có chiều rộng 50-60 m, sâu khoảng 6,8-7,2 m, còn chiều dài chưa thể xác định.
“Hào thành được gia cố cẩn thận bằng nhiều lớp đất đá dăm, đất sét kiên cố, có khả năng chống chọi thiên tai và biến động của thời gian”, ông Nguyễn Bá Linh - Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản thành nhà Hồ cho hay.
Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia đề nghị Trung tâm Bảo tồn di sản thành Nhà Hồ cần đẩy mạnh công tác phối hợp với cơ quan, đơn vị liên quan để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đồng thời ông cũng đề nghị các cơ quan ban ngành tỉnh Thanh Hóa cần quan tâm hơn nữa đến việc khôi phục lại hệ thống hào của thành Nhà Hồ.
Theo GSTS Lưu Trần Tiêu, hệ thống hào bao quanh thành Nhà Hồ, cần có sự đầu tư, kinh phí của Nhà nước, để sau khi khôi phục xong, có thể đón khách du lịch đến tham quan và đi thuyền xung quanh hệ thống hào quanh thành Nhà Hồ.
Đây là đợt thứ 3 (sau các năm 2015 và 2016), các nhà khảo cổ tổ chức khai quật thành nhà Hồ. Ở hai lần khai quật trước, chưa tìm thấy nhiều hiện vật và dấu vết Hào thành như lần này.
Thành nhà Hồ là công trình kiến trúc bằng đá độc đáo có một không hai tại Việt Nam, được xây dựng chỉ trong ba tháng (từ tháng 1/1397). Thành còn được gọi là Tây Đô (hay Tây Giai) để phân biệt với Đông Đô (Thăng Long, Hà Nội). Nơi đây từng là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa vào cuối triều Trần và kinh đô của nước Đại Ngu trong 7 năm (1400-1407).
Thành nhà Hồ gồm 3 bộ phận, La thành, Hào thành và Hoàng thành. Trong đó, công trình đồ sộ nhất và còn khá nguyên vẹn cho đến ngày nay là Hoàng thành. Hai bộ phận còn lại đã bị thời gian, chiến tranh phá huỷ, nay chỉ còn dấu vết mờ nhạt.
Ngày 27.6.2011, tại phiên họp lần thứ 35 của Ủy ban Di sản thế giới thuộc Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục Liên Hợp Quốc (UNESCO), thành nhà Hồ được công nhận là di sản văn hóa thế giới.
Những hình ảnh khai quật Hào thành nhà Hồ:
