Chạy show dịp Tết
Nghề sửa mai, sửa cây kiểng không phổ biến ở nhiều nơi. Cây kiểng được trồng đơn giản chỉ chăm sóc, cắt tỉa, tưới nước nhưng ít ai biết nó còn có thể được sửa sắc đẹp.
Theo chân anh Nguyễn Văn Đúng, một người làm nghề sửa mai và cây kiểng gần 15 năm đến các vườn sửa mai cho khách ở huyện Tân Hiệp (Kiên Giang) mới thấy được cái “độc”, cái lạ của nghề. Dịp Tết này, anh Đúng đi liên tục đến các vườn không có ngày nghỉ vì số lượng khách đặt hẹn sửa mai quá nhiều.
Mang theo một số dụng cụ cơ bản như kềm, băng keo, dây thép... cùng đôi bàn tay, khối óc sáng tạo và đôi mắt thẩm mĩ để biến hóa cây mai thành hình dáng mới hoàn toàn khác. Sau khi ngắm kĩ cây mai để suy nghĩ ra dáng gì thích hợp, anh Đúng bắt tay vào làm, uốn từng cành mai. Anh bẻ lấy từng đoạn dây thép, nhanh tay uốn và quấn theo nhánh mai rồi dùng băng keo dán để định hình. Trông có vẻ đơn giản nhưng để hoàn thành cây mai ưng ý ra được dáng cần tạo thì không hề dễ.
Trong khi làm, phải thật kĩ lưỡng để không làm gãy nhánh và nụ mai, động tác làm phải khéo, nhanh, dứt khoát. 1 cây mai tùy theo độ lớn nhỏ và tạo dáng khó hay dễ sẽ có thời gian hoàn thành từ 1 ngày đến 3 ngày. Với những người có yêu cầu sửa theo dáng phong thủy thì phải làm cho đúng với yêu cầu của họ. Nếu khách giao cho người sửa quyết định thì phải tự sáng tạo ra dáng cho hợp với cây và gia chủ.
Anh Đúng cho biết thường vào khoảng tháng 11 dương lịch là khách sẽ tìm sửa mai rất nhiều để kịp chưng tết, còn với những cây khó thì phải làm sớm hơn. Cũng có khi khách sửa bất kì lúc nào nhưng mùa Tết thì đông nhất. Khi sửa xong, để cây hoàn thiện, ra dáng mất khoảng gần 2 năm với cây chưa đủ tàng, cây đủ thì chỉ mất vài tháng.
Mỗi cây mai được sửa với giá từ 500 ngàn đến vài triệu tùy theo độ khó. Có những cây lớn, cành nhiều thì phải mất thời gian sửa nhiều. Những cây lớn cần tạo dáng phải sửa 2 đến 3 lần, mỗi lần cố định dáng khoảng 3 tháng rồi mở ra xem và tiếp tục cố định.
Đam mê sửa cây
Ngoài mai ra, anh Đúng còn sửa dáng cho cây tùng và một số cây cảnh khác. Bén duyên với nghề sửa cây kiểng hết sức tình cờ, chỉ qua lần nhìn thấy người quen ở Đồng Tháp chăm sóc sửa cây rồi yêu thích và bắt đầu tập tành học làm.
Ban đầu, anh Đúng mua cây về tự tập sửa dần dần học hỏi thêm bạn bè rồi rút kinh nghiệm. Anh Đúng cho biết: “Khó nhất là cách tạo dáng cây, bởi khi tạo không kĩ thì người nhìn vào sẽ thấy không đẹp và đặc biệt. Mình phải chia nhánh, tạo khung xương, định hình rồi làm”.
Tạo ra được dáng cây đẹp là một món quà tinh thần mà những người yêu cây cảnh có được. Gần 15 năm đứng nắng và đặt chân đến khắp các khu vườn, anh Đúng vẫn giữ niềm yêu nghề như ngày đầu. Chia sẻ về sự vất vả này, anh Đúng cho biết: “Nghề nào cũng có cái cực khổ riêng, nhưng mình đam mê quá nên cực khổ như một lẽ bình thường. Khi bắt đầu sửa, mình đặt tâm huyết, chờ đến ngày tháo dây thì cây đã ra được dáng mong đợi, lúc đó rất vui”.
Anh Nguyễn Văn Nhất, một người mới theo nghề sửa mai khoảng 2 năm nay tâm sự, thấy anh Đúng làm thì anh cũng thích và bắt đầu đam mê công việc này. “Tôi tự sửa cây vườn nhà mình rồi dần dần theo anh Đúng học và đi làm cùng nhau. Làm nghề không chỉ kiếm tiền mà còn thỏa đam mê về cây cảnh. Nhiều khi đứng nắng suốt ngày trời rất mệt nhưng xong một tác phẩm đẹp là mình thấy hết mệt”. Ngoài mai, anh Nhất còn học thêm để các cây bonsai, tùng, mai chiếu thủy...
Anh Nhất nói vui: “Cứ tưởng tượng mai cũng như con người, cũng có hồn có sức sống. Cây mai không đẹp thì mình tu sửa sắc đẹp cho nó, chờ ngày tháo dây thì cũng như người đi làm đẹp tới ngày tháo băng sẽ có sắc đẹp mới”.
Làm đẹp cho đời
Dù là sửa lại các gốc mai, chăm sóc cây hay tạo dáng, uốn cành hợp với con giáp trong năm mới thì những người làm nghề sửa mai cũng chuẩn bị rất kĩ, làm hết mình.
Nhiều gia đình trồng mai chỉ để dáng tự nhiên, không biết kỹ thuật chăm, cắt tỉa, tạo dáng để cây mai có giá trị hơn, thì chính những người làm nghề sửa mai đã mang đến giá trị cao nhất cho cây mai. Một cây mai đẹp không chỉ có hoa mà còn phải xem đến cành lá, tỉ lệ cân đối với dáng ra sao. Cây mai có nhiều thế như thế trực, thế ngũ phúc, thế thác đổ... tùy theo yêu cầu của gia chủ hoặc sự sáng tạo của người sửa mai để tạo ra.
Với nhiều người, “thợ” sửa mai chỉ đơn giản là một người làm vườn, chăm cây nhưng với những người yêu nghệ thuật cây cảnh, đây là công việc của người nghệ sĩ. Những nghệ sĩ tài hoa biến hóa cây kiểng trở nên sống động, thổi hồn và sức sống mãnh liệt cho cây.
