Thuê một đằng làm một nẻo
Hồ thuỷ lợi Hang Hươu (phường Mỹ Lâm, TP.Tuyên Quang) có diện tích gần 2,4 ha được Ban Quản lý công trình thuỷ lợi Phú Lâm cho một cá nhân thuê lại mặt nước để nuôi cá từ năm 2019, thời gian thuê 5 năm với giá 28 triệu đồng.
Theo ghi nhận của phóng viên, trên thực tế không có bất kỳ việc nuôi cá nào tại đây cả, người thuê hồ đã tự ý chuyển đổi thành dịch vụ câu cá và đón khách đến câu cá theo giờ.
Có mặt tại hồ Hang Hươu ngày 30.9, phóng viên ghi nhận có tới hơn 30 "cần thủ" đang câu cá tại đây, giá dịch vụ được niêm yết công khai 200 nghìn đồng cho 12 tiếng. "Cần thủ" cho biết hồ này thả trắm trắng nên giá rẻ hơn các hồ thả trắm đen, cá chép.
Người thuê đã tự ý san lấp đất đá làm đường bao quanh hồ và cả một nhà lán tạm điều hành. Diện tích lấn chiếm ước tình cả nghìn m2. Theo một số người dân, hồ Hang Hươu đã bị thu hẹp khá nhiều so với nhiều năm trước.
Tình trạng tương tự xảy ra tại các hồ thuỷ lợi Ao Tiên, Cây Hồng, Thuyền Tha của xã Kim Phú (tp Tuyên Quang). Những hồ này đều được Ban Quản lý công trình thuỷ lợi cho các cá nhân thuê lại từ 1-5 năm với danh nghĩa "Chăn thả cá".
Tuy nhiên các chủ thuê đều chuyển đổi thành dịch vụ câu cá, tự ý san lấp một phần diện tích hồ làm đường đi, lắp đặt lán trại... Đặc biệt tại hồ Ao Tiên (thôn 18, xã Kim Phú) người ta còn tự ý ngăn đôi hồ thuỷ lợi để giữ nước phục vụ việc câu.
Quản lý thiếu chặt chẽ
Trao đổi với phóng viên, ông Dương Đức Bình, Giám đốc HTX Nông nghiệp Phú Lâm kiêm Trưởng Ban quản lý công trình thuỷ lợi Phú Lâm (nay là phường Mỹ Lâm) cho biết có thực trạng trên tại hồ Hang Hươu nhưng nghĩ vấn đề không lớn.
Bản thân ông Bình cũng nói: "Chúng tôi chỉ biết cho họ thuê mục đích chăn thả cá, thú thật họ tự chuyển thành dịch vụ câu thì tôi cũng không hiểu có đúng với các quy định hay không".
Khi được hỏi về việc người thuê tự ý san lấp hồ làm đường, lán trại khiến diện tích hồ Hang Hươu đang bị thu hẹp ông Bình lý giải, Ban quản lý nhận thấy diện tích lấn chiếm không lớn, trong khi lại phục vụ đi lại của người dân nên không xử lý.
Còn ông Nguyễn Ngọc Thịnh, Trưởng Ban quản lý công trình thuỷ lợi Kim Phú (xã Kim Phú) cho biết trên địa bàn có 10 công trình thuỷ lợi nhỏ, hơn nửa trong số này cho thuê lại mặt nước để nuôi trồng thuỷ sản, nhưng thực tế đều dùng làm dịch vụ câu cá.
Ông Thịnh khẳng định: "Người thuê tự ý chuyển đổi như vậy là làm sai hợp đồng, tuy nhiên cũng toàn là người địa phương nên tạo điều kiện thôi, nếu cần chúng tôi có có thể yêu cầu các chủ hồ dừng ngay việc cho câu cá dịch vụ".
Khi nêu ra vấn đề các hồ trên địa bàn đều bị xâm lấn diện tích từ ít đến nhiều, ông Bình lý giải vì xét thấy không ảnh hưởng tới an toàn hồ đập nên không xử lý. Nhiều năm qua không phát hiện, xử lý vụ việc nào liên quan đến lấn chiếm công trình thuỷ lợi.
Trước những thông tin phản ánh trên, Luật sư Diệp Năng Bình, Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh cho rằng, căn cứ theo Điều 44, Luật Thuỷ sản 2017, Nghị định 114/2018/NĐ-CP về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước quy định rất rõ các hoạt động trong phạm vi bảo vệ đập, hồ chứa nước phải được cấp phép.
Như vậy, những hoạt động như du lịch, thể thao, kinh doanh, dịch vụ (câu cá); nuôi trồng thuỷ sản phải có giấy phép của cơ quan Nhà nước.
Cũng theo luật sư Diệp Năng Bình, những hành vi lấn chiếm, sử dụng đất trái phép trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi là vi phạm Điều 8, Luật Thuỷ lợi 2017 và cần được xử lý nghiêm.
Hệ luỵ trực chờ
Mỗi ngày có tới hàng chục kg mồi câu tẩm ướp hoá chất không rõ nguồn gốc được ném xuống, không khó để bắt gặp cá chết nổi trên mặt hồ, mùi hôi tanh bốc lên từ các hồ câu.
Rác thải nhựa như túi nilong, chai nhựa, hộp xốp...bị vứt bỏ tràn lan trên bờ và cả dưới hồ gây ô nhiễm môi trường nước.
Một số "cần thủ" còn rỉ tai nhau về những cuộc cá cược bằng tiền mặt lên đến hàng chục triệu đồng khi câu được "cá khủng" tại các hồ thuỷ lợi có dịch vụ câu cá.
Toàn tỉnh Tuyên Quang hiện có 1.436 hồ, đập thủy lợi chứa cấp nước phục vụ sản xuất, 403 công trình trong số này được phân cấp cho 143 Ban quản lý công trình thuỷ lợi khai thác và bảo vệ. Đa số cho các cá nhân thuê lại mặt nước sử dụng với nhiều mục đích khác nhau.
