“Tiền mất tật mang”
Ngư dân Lê Văn Bảy (xã Tam Quang, huyện Núi Thành) cho biết: “Trước kia, tàu muốn ra vươn khơi chỉ cần 4 bằng nhưng sẽ có 1 người kiêm hai nhiệm vụ như thuyền trưởng kiêm máy trưởng. Nhưng theo luật mới ban hành, chúng tôi không được như vậy nữa mà mỗi người mỗi bằng và tàu muốn xuất cảng thì phải có đủ 4 người với 4 bằng gồm: Bằng thuyền trưởng, bằng thuyền phó, bằng máy trưởng và bằng thợ máy”.
“Hầu hết chúng tôi hợp đồng bằng miệng nên khi cho các thuyền viên học có bằng về nhưng có thể họ sẽ không phục vụ cho mình thì lại phải học. Cứ thế học mãi, có khi thuyền chúng tôi không thể vươn khơi. Mà thiếu 1 người, tàu cũng không thể vươn khơi. Chúng tôi rất mong muốn có những biện pháp thực tế hơn để tạo điều kiện cho tàu thuyền liên tục vươn khơi”- ngư dân B tâm sự.
Cùng hoàn cảnh, ông Huỳnh Ngọc Anh than phiền về việc cần có đủ 4 người với 4 bằng mới được vươn khơi nhưng ngư dân giờ gắng với nghề biển thì ít. Nhiều người cũng chuyển nghề biển sang các nghề trên đất liền vì thu nhập ổn định không bấp bênh.
Ngư dân Huỳnh Ngọc Anh (45 tuổi, xã Tam Quang, huyện Núi Thành) cho hay, anh vừa cho một người đi học hết 3 triệu đồng về, sau khi nhận bằng xong thì thấy nghề biển bấp bênh và nguy hiểm thế là người này nghỉ vào Sài Gòn tìm việc khác. Vậy là có bằng mà không có người và tốn tiền.
“Học theo kiểu cho có để nhận bằng vì chẳng ai học nghề thợ máy mà 3 buổi đã xong. Về thì không thể sửa được máy nhưng phải có bằng và người mới được ra khơi. Hiện nay, những người làm biển tầm 30 tuổi trở lên nên việc đi học đã khó khăn, nay thêm việc này thì rất khó ra khơi nếu áp dụng” - ngư dân Anh nói.
Bất cập luật thủy sản năm 2019
Theo bà Huỳnh Thị Mỹ Dung - Chủ tịch UBND xã Tam Quang - hiện tại trên địa bàn xã có hơn 182 tàu cá đánh bắt xa bờ. Luật Thủy sản đưa ra yêu cầu tàu cá muốn vươn khơi đáp ứng đủ điều kiện 4 tấm bằng được áp dụng vào tháng 1.2019. Ngư dân đang cố gắng thực hiện theo luật. Xã cũng đang phối hợp với huyện Núi Thành mở hai lớp để đào tạo cho ngư dân.
“Lao động ở đây không mang tính thường xuyên. Nếu biên chế 4 con người sử dụng bằng trên tàu là rất khó khăn vì lao động sẽ thay đổi liên tục. Điều này cũng gây khó khăn, vướng mắc cho ngư dân rất nhiều”- bà Dung cho hay.
Ông Ngô Tấn - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Quảng Nam - cho hay, đơn vị nhiều ngày qua đã nhận được phản hồi của ngư dân về việc phải đủ 4 người có 4 bằng mới được vươn khơi. Chi cục Thủy sản triển khai thực hiện thông tư 22 và chủ động gửi văn bản cho ngư dân là tạm thời dừng hoạt động theo thông tư đó. Luật đưa ra là mong muốn trong tương lai để giảm bớt rủi ro nhưng thực tiễn thì cực kỳ khó vì mô hình gắn tài sản với chủ tàu. Chứ lao động được thì làm, không được thôi. Nhưng chính những người đó lại gắn với thuyền phó, gắn với thợ máy làm cho chủ tàu bối rối.
Mối quan hệ giữa lao động và chủ tàu chỉ hợp đồng bằng miệng nên việc chấm dứt hợp đồng với họ quá đơn giản và nhanh, không có ràng buộc. Chỉ cần bất đồng quan điểm là họ nghỉ. Việc ra luật mới này có nhiều bất cập gây khó khăn cho ngư dân. Sở và Chi cục Thủy sản sẽ khảo sát lại tình hình thực tế để báo cáo lên Tổng cục Thủy sản nếu như có gì sai hay không hợp lý, sẽ điều chỉnh.
“Đến ngày 31.3, sau khi Tổng cục Thủy sản tập hợp ý kiến sẽ đưa ra hướng dẫn với sở, sở sẽ hướng dẫn lại ngư dân” - ông Tấn nói.
