Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia nghiên cứu độc lập về ĐBSCL cho biết, vừa qua vùng ĐBSCL đã có “quy hoạch tích hợp cấp vùng giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn 2050”. Đây là một quy hoạch mang tính lịch sử.
Bên cạnh những vấn đề về đầu tư cải thiện hạ tầng giao thông, hệ thống logistics, Quy hoạch tích hợp lần này sẽ giải quyết một vấn đề mang tính trọng tâm là chuyển hướng nền nông nghiệp sang hướng giảm thâm canh, chú trọng chất lượng, chuỗi giá trị, gia tăng chế biến, cải thiện logistics, cải thiện tiếp cận thị trường, phát huy các sinh kế khác để giảm số vụ lúa; và tôn trọng quy luật tự nhiên, xem nước mặn, nước lợ, nước ngọt đều là tài nguyên.
“Chuyển hướng nông nghiệp theo hướng này sẽ giải quyết được rất nhiều vấn đề nội tại của ĐBSCL. Giảm đê bao khép kín sẽ có nhiều không gian hấp thu và tạm trữ tự nhiên nước lũ trong các cánh đồng đầu nguồn. Nguồn nước lũ tạm trữ trong mùa lũ sẽ giúp cân bằng mặn ngọt vùng ven biển trong mùa khô. Đối với vùng ven biển, Quy hoạch cũng định hướng chuyển hệ thống canh tác thuận theo mùa mặn ngọt để giảm công trình ngăn mặn. Việc giảm thâm canh, giảm công trình ngăn sông, sẽ giảm được ô nhiễm, sông ngòi thông thoáng hơn, dần dần phục hồi, giảm được áp lực sử dụng nước ngầm. Giảm sử dụng nước ngầm sẽ giảm được đà sụt lún của đồng bằng”, ông Thiện nói.
Theo bà Carolyn Turk, Giám đốc Ngân hàng thế giới (WB) tại Việt Nam, với tư cách là đối tác phát triển của Việt Nam, WB cam kết hỗ trợ mạnh mẽ đối với ĐBSCL và việc thực hiện Nghị quyết 120. Trong giai đoạn 2015-2020, WB đã huy động khoảng 2,2 tỉ đô la Mỹ cho các hoạt động trong khu vực, hầu hết trong số đó đều phù hợp với Nghị quyết 120. Trong tương lai, WB sẵn sàng huy động thêm kiến thức và nguồn tài chính để thực hiện các tầm nhìn và mục tiêu của Nghị quyết 120. Những nguồn lực này sẽ hỗ trợ các cơ quan trung ương, địa phương và các bên liên quan khác để giảm thiểu rủi ro và nắm bắt cơ hội do biến đổi khí hậu.
Cũng theo bà Carolyn Turk, vừa qua Chính phủ Việt Nam đã triển khai thực hiện một nhiệm vụ lớn và phức tạp – đó là xây dựng Quy hoạch tổng thể vùng ĐBSCL giai đoạn 2021-2030 – “quy hoạch vùng đầu tiên” của cả nước. Việc đưa quy hoạch vùng vào thực tiễn triển khai sẽ còn là thách thức khó khăn hơn nữa, đòi hỏi nỗ lực “của toàn bộ chính quyền và nhà nước” với một kế hoạch thực hiện hiệu quả.
Kế hoạch cần bao gồm các hướng dẫn rõ ràng, có sự đồng thuận về vai trò và trách nhiệm của tất cả các bên liên quan, có các ưu tiên đầu tư mang tính chiến lược và thực tế, phân bổ tài chính kịp thời và đầy đủ, có cân nhắc về chia sẻ gánh nặng chi phí giữa các nhóm liên quan, và có cơ chế phản hồi để liên tục phản ánh, đánh giá, cập nhật và sửa đổi. WB xin khởi động hỗ trợ quá trình thực hiện Quy hoạch vùng và tiếp tục hỗ trợ việc thực hiện Nghị quyết 120 bằng cách đề xuất và kêu gọi sự hợp tác của Chính phủ trong việc tổ chức Diễn đàn Đồng bằng sông Cửu Long 2021 sau khi Quy hoạch vùng được phê duyệt…
