Trong đội hình những cán bộ, chiến sĩ Đoàn tàu không số ngày ấy, có một người con của vùng Mỏ Quảng Ninh đã cùng đồng đội vượt trùng khơi sóng dữ, bom, đạn bủa vây của kẻ thù. Đó là chiến sĩ Nguyễn Tài Lộc – người từng có 4 lần được tổ chức “truy điệu sống” trước khi lên đường thực hiện nhiệm vụ đặc biệt.
4 lần “truy điệu sống”, một lần thoát tử trong gang tấc
Nghe một số Cựu chiến binh Hải quân giới thiệu về chiến sĩ trên Đoàn tàu không số trong những năm đầu kháng chiến chống Mỹ bị thương, nhưng đến nay, do mất giấy tờ, nên người cựu chiến binh này vẫn chưa được hưởng chế độ theo quy định. Mới đây, PV đã tìm đến nơi ở trọ của gia đình cụ Nguyễn Tài Lộc, cực chiến sĩ Đoàn tàu Không số, đang ở một khu phố thuộc phường Hồng Hà, TP.Hạ Long (Quảng Ninh).
Dẫu đã 78 tuổi, nhưng bước đi của ông Nguyễn Tài Lộc vẫn thoăn thoắt, ánh mắt tinh anh như thuở nào cùng đồng đội đưa những chuyến tàu không số vượt cơn sóng dữ giữa đại dương, tránh các làn bom, đạn bủa vây của quân thù.
Giọng ông Lộc sang sảng kể cho PV về những tháng ngày gian khổ mà hào hùng trên tuyến Đường Hồ Chí Minh huyền thoại năm xưa.
Ông Lộc kể cho chúng tôi nghe về gia đình, cuộc sống và những năm tháng không bao giờ quên khi cùng đồng đội “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh. Ông Lộc sinh năm 1944 trong một gia đình có 6 anh, chị em. Bố cụ quê ở huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Do xin được vào làm nhân công trong một hãng du lịch của Pháp trên vịnh Hạ Long, nên ông cụ đã lên duyên với cô gái con một gia đình làm thuyền chài tại đây.
Khi cậu bé Lộc được 3 tháng tuổi thì bố mắc bạo bệnh rồi qua đời trên vịnh Hạ Long để lại cho người vợ trẻ cùng 6 đứa con thơ dại. Cậu bé Lộc cứ thế lớn lên cùng gia đình trên chiếc thuyền nan mưu sinh khắp vùng biển từ vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) đến Cát, Bà, Cát Hải của TP Hải Phòng. Do suốt ngày, suốt tháng lênh đênh trên biển, nên cậu bé Lộc am hiểu tường tận từng con nước, trở thành “người nhái” vì có khả năng bơi lội nhiều giờ trên biển.
Đầu năm 1964, khi đang là xã viên của một hợp tác xã khai thác thủy sản của Thị xã Hòn Gai (nay là TP hạ Long) thì anh thanh niên Nguyễn Tài Lộc lên đường nhập ngũ. Mới huấn luyện được thời gian ngắn tại đơn vị đóng tại huyện Tiên Yên (Quảng Ninh), chiến sĩ trẻ Nguyễn Tài Lộc cùng một đồng đội được tuyển chọn gia nhập Đoàn 125 Hải quân. Kể từ đó, Nguyễn Tài Lộc gắn bó tuổi trẻ của mình với Đoàn tàu không số huyền thoại.
Tại đơn vị mới, đóng quân ở thị xã Đồ Sơn(nay là quận Đồ Sơn), TP Hải Phòng, dẫu không biết nhiệm vụ là gì, nhưng ngày ngày, chiến sĩ trẻ Nguyễn Tài Lộc cùng đồng đội đều miệt mài luyện tập lái tàu, kỹ năng tác chiến trong mọi điều kiện trên biển. Tối một này giữa năm 1967, ông Lộc và một số chiến sĩ khác được triệu tập để làm lễ “truy điệu sống” và giao nhiệm vụ đặc biệt.
Chuyến tàu đầu tiên mang mật danh số 54 chở 200 tấn vũ khí vào chiến trường miền Nam hành trình từ Đồn Sơn, Hải Phòng sang đảo Hải Nam (Trung Quốc) rồi cắm cờ Nhật theo hải phận quốc tế vào Miền Nam. Chiến sĩ trẻ Nguyễn Tài Lộc cùng 16 đồng đội khác đã không một chút do dự, luôn quyết đoán, sẵn sàng hy sinh cho lô vũ khí được cập bến an toàn. Do nguy trang tốt, nên chuyến đi trót lọt, cập bến ở tỉnh Cà Mau an toàn, cho dù máy bay địch thường xuyên lượn trên đầu nhòm ngó.
Khi vừa trả hàng xong thì cũng là lúc nhận được thông tin địch dựng lên sự kiện vịnh Bắc Bộ ngày 5.8.1964 và cho máy bay tấn công nhiều địa điểm ở Miền Bắc, trong đó có thị xã Hòn Gai (Quảng Ninh) gây thiệt hại lớn về người và cơ sở vật chất của ta, cả đơn vị ai nấy đều căm thù muốn đưa tàu nhanh chóng trở lại quê nhà…
Chuyến thứ nhất, thứ hai, thứ ba trót lọt dù phải trải qua bao trận bão dữ trên biển, nước ngọt, thực phẩm thiếu thốn vô cùng và sự kiểm tra gắt gao của tàu chiến, máy bay địch. Nhưng đến chuyến thứ 4 thì đơn vị ông Nguyễn Tài Lộc gặp nạn.
Đôi mắt ông Lộc bỗng nhòe lệ khi kể lại cuộc chiến bảo vệ tàu của mình và đồng đội năm xưa: Sau khi làm lễ truy điệu cho cả đơn vị, đầu tháng 7.1967, đoàn công tác của chúng tôi nhận nhiệm vụ chở 200 tấn vũ khí vào huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi. Nửa đêm một ngày cuối tháng 7.1967, tàu còn cách bờ vài chục hải lý thì bị lộ. Máy bay, tàu chiến địch từ đâu ập đến bắn pháo sáng rực cả vùng biển. Cả đơn vị bình tĩnh đưa tàu lạng lách tránh sự truy đuổi của kẻ thù và nhằm hướng đất liền lao tới.
Sau khi đơn vị nổ súng bắn cháy một tàu chiến, địch lao tới mỗi lúc một đông hơn với quyết tâm bao vây, bắt sống tàu ta. Tiếng động cơ máy bay, tàu chiến, tiếng đạn nổ chói tai, nhức óc. Cách đất liền chừng hơn chục hải lý, chỉ huy tàu ra lệnh cho từng tốp lặng lẽ rời tàu. Tôi có nhiệm vụ đi cùng một chiến sĩ báo vụ tên là Tạp rời tàu ở tốp thứ 2. Sóng biển ầm ào, tiếng đạn, bom phủ kín, hai người lặng lẽ nhằm hướng đất liền cố sức bươn.
Đói, mệt, ông Lộc và chiến sĩ báo vụ dìu nhau trườn trên mặt biển gầm gào. Đất liền đã thấp thoáng phía trước mặt thì bỗng nghe tiếng nổ lớn rung chuyển cả mặt biển. Thì ra hai người cuối cùng ở lại đã điều khiển phương tiện đánh lừa địch cho đồng đội bơi thoát rồi hủy tàu, quyết không cho địch thu giữ được gì. Chưa kịp định hình thì bỗng một tiếng nổ lớn nữa ngay trước mặt, ông Lộc chỉ kịp kêu “á chết rồi!” thì thấy trời đất tối sầm. Trong ánh bình minh ló rạng, hai người bị thương nặng dìu nhau vào bờ rồi ngất lịm trên vũng máu đỏ tươi và được dân quân du kích địa phương cứu sống.
Sau đận ấy, ông Lộc bị gãy xương quai hàm bên trái, mặt bị cháy xám, mắt bị thương nặng nhưng may mắn chữa khỏi và được đưa ra điều trị tại Bệnh viện Quân y 108. Còn chiến sĩ báo vụ tên Tạp cùng đi thì bị mù cả hai mắt. Kết thúc đợt điều trị, ông Nguyễn Tài Lộc tiếp tục làm nhiệm vụ cùng đơn vị tới năm 1974 thì phục viên trở về địa phương.
Hành trình “tìm lại lý lịch” và dời biển lên bờ
Câu chuyện về quá trình tìm lại lý lịch và bỏ thuyền nan lên bờ sinh sống của gia đình người cựu chiến sĩ Đoàn tàu không số Nguyễn Tài Lộc đẹp như “chuyện cổ tích giữa đời thường”…
Chuyện là, sau khi về quê, chàng trai Nguyễn Tài Lộc đã gặp và lấy một thiếu nữ con nhà vạn chài trên vịnh Hạ Long. Do cả đôi bên đều nghèo khó, nên cuộc sống của họ chỉ có mỗi chiếc thuyền nan làm nơi ở. Năm 1975, trong một trận bão lớn, chiếc thuyền của gia đình ông Lộc bị sóng đánh chìm tại một cửa hang nhỏ trên vịnh Hạ Long. Toàn bộ tài sản lớn, bé của gia đình trên thuyền đều bị nhấn chìm xuống biển cả. Trong đó có toàn bộ giấy tờ liên quan đến quá trình tham gia chiến đấu của ông Nguyễn Tài Lộc. Lúc bấy giờ, vợ, chồng ông Lộc cũng chẳng quan tâm gì. Bởi họ nghĩ, người còn lành lặn là tốt lắm rồi!
Thời gian thấm thoát thoi đưa, khoảng hơn chục năm trước, khi đang cùng 3 người con đã trở thành những chiến sĩ dân quân biển thuộc Ban Chỉ huy Quân sự TP Hạ Long thì tình cờ có một cán bộ thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Ninh đến đơn vị kiểm tra bắn đạn thật nhận ra ông Lộc. Do biết ông Lộc bị mất hết giấy tờ, nên bao năm không được hưởng chế độ gì, người cán bộ này đã yêu cầu Ban Chỉ huy Quân sự thành phố hỗ trợ giúp ông đi tìm lại lý lịch của mình.
“Tia hy vọng lóe lên” sau lời hứa của lãnh đạo Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Ninh, ông Lộc liền chèo thuyền vào bờ vừa vay mượn, vừa xin kinh phí của một số đơn vị tìm về Quân chủng Hải quân để tìm lý lịch quân nhân của mình. Hành trình biết bao gian nan, bởi đơn vị cũ không còn, đồng đội thì mỗi người mỗi nẻo sau khi hòa bình. Bằng sự giúp đỡ nhiệt tình của cơ quan chức năng, cuối cùng, ông Lộc cũng có được lý lịch và nhận được nhiều danh hiệu và được ghi nhận quá trình cống hiến của mình.
Và sự “đổi đời” của gia đình ông Lộc thực sự bắt đầu từ hơn chục năm trước…
Trong một chuyến ra thăm làng chài trên vịnh Hạ Long, khi biết về gia cảnh quá đỗi khó khăn của người cựu chiến sĩ Đoàn tàu không số Nguyễn Tài Lộc, một lãnh đạo cao cấp của Đảng và Nhà nước đã yêu cầu chính quyền địa phương cấp cho gia đình một mảnh đất để làm nhà, chuyển hẳn lên bờ sinh sống. Sau một thời gian làm thủ tục, đến tháng 5.2015, gia đình ông Lộc đã hân hoan được chính quyền TP Hạ Long cấp cho một thửa đất trên 53m2 tại phường Hùng Thắng.
Niềm vui như trong mơ ùa đến khi được cầm trong tay tấm bìa đỏ, nhưng gia đình ông Lộc lại gặp nỗi lo lớn. Chuyện là, dù được cấp đất, nhưng UBND TP Hạ Long lại ghi nợ cho gia đình tiền sử dụng đất trên 425 triệu đồng. Cả nhà 5 người đang phải ở trọ trong căn nhà rộng hơn chục mét vuông, thiếu trước hụt sau thì với khoản tiền ấy bao giờ mới trả được? Trong khi đó, theo quy định của địa phương thì phải làm nhà cao tầng. Tiền đất chưa có trả, lấy đâu ra tiền để xây nhà tầng? khiến ông Lộc mất ăn, mất ngủ…
Lo thì lo vậy, nhưng gia đình ông Lộc vẫn quyết tâm làm nhà dù cả gia tài không có nổi vài chục triệu đồng. Vậy rồi, niềm vui lớn lại ùa về với gia đình ông Lộc. Khi hay tin gia đình cụ được cấp đất, Bộ Tư lệnh Hải quân đã chỉ đạo đơn vị trực thuộc hỗ trợ 70 triệu đồng và huy động ngày công giúp xây dựng nhà. Con trai thứ 2 của cụ Lộc cũng “liều” vay mượn 500 triệu đồng để cùng bố, mẹ xây căn nhà 2 tầng, một tum, trị giá hơn 700 triệu đồng vào năm 2017. Ngày khánh thành nhà, nhiều cơ quan, đơn vị đã đến tặng quà, chúc mừng gia đình ông Lộc.
Có nhà để ở, nhưng phải “ôm” khoản nợ tiền đất, tiền xây lên tới gần một tỷ đồng, nên dù tuổi cao, sức yếu, ông Lộc vẫn ngày ngày cùng các con ra khơi đánh bắt thủy sản với mong ước đỡ đần thêm cho con trả nợ. Cách đây ít lâu, khi thấy khoản vay lãi cao quá không kham nổi, cơ quan chức năng lại thường xuyên gửi “trát” đòi tiền quyền sử dụng đất, ông Lộc bèn bàn với vợ, con bán chiếc tàu nhỏ để hoàn thiện thuế rồi bán căn nhà để trả nợ.
Trước khi chia tay PV, ông Lộc, cho hay: Sau khi bán nhà trả hết các khoản nợ, gia đình còn lại được 1,1 tỷ đồng. Với số tiền này, nếu về khu vực nông thôn thì sẽ mua được đất, làm được nhà. Nhưng vì các em nó thất học, chỉ biết làm nghề đánh bắt thủy sản trên vịnh Hạ Long. Do đó, trước mắt, gia đình gửi tạm số tiền này vào ngân hàng, thuê nhà ở tạm rồi từ từ tìm vị trí phù hợp để mua nhà khác…
“Từ gia đình hai bàn tay trắng phải sống vạ vật trên thuyền nan, thuê trọ trên bờ. Nay trong tay tôi đã có tiền tỉ, dẫu số tiền ấy sẽ không dễ mua được căn hộ ở TP.Hạ Long trong bối cảnh giá đất cao và tăng từng ngày như hiện nay, nhưng gia đình tôi thực sự biết ơn trước sự quan tâm của Đảng, nhà nước, chính quyền địa phương. Điều tôi mong mỏi là hiện nay, nếu được giám định tỉ lệ thương tật để được hưởng thêm một chút chế độ thì tốt biết mấy. Bởi đến nay, dù đã đi nhiều nơi, gặp gỡ nhiều đồng đội để xác nhận nhân chứng cùng đơn vị, nhưng tôi vẫn chưa được cấp có thẩm quyền xem xét chế độ thương bệnh binh” – ông Lộc rưng rưng nước mắt.
