Mổ xẻ loạt vi phạm trong cổ phần hóa các ông lớn ngành xây dựng

Nhiều vi phạm trong thực hiện đề án tái cơ cấu

Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Bùi Ngọc Lam đã kí kết luận thanh tra “Việc thực hiện sắp xếp lại, cổ phần hoá, thoái vốn các doanh nghiệp nhà nước thuộc Bộ Xây dựng”. Qua đó, kết luận thanh tra đã chỉ ra nhiều vấn đề từ việc thoái vốn nhà nước tại các TCty; việc xử lí tài chính, xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa hay thực hiện Đề án tái cơ cấu các TCty thuộc Bộ Xây dựng.

Theo kết luận, trong quá trình thực hiện Đề án tái cơ cấu các TCty thuộc Bộ Xây dựng giai đoạn 2011-2018 còn một số tồn tại, khuyết điểm, vi phạm. Đến thời điểm thanh tra, còn nhiều TCty chưa hoàn thành việc sắp xếp, cơ cấu lại các công ty con, công ty liên doanh, liên kết, số lượng các công ty chưa hoàn thành việc sắp xếp, cơ cấu lại còn khá lớn.

Trong đó, TCty Lắp máy Việt Nam (Lilama), theo Đề án tái cơ cấu được Bộ Xây dựng phê duyệt có 33 doanh nghiệp thuộc diện phải sắp xếp, cơ cấu lại. Nhưng đến thời điểm thanh tra, TCty chưa hoàn thành việc sắp xếp, thoái vốn tại 11 doanh nghiệp.

Tại TCty Đầu tư nước và môi trường Việt Nam (Viwaseen), có 9 công ty phải sắp xếp cơ cấu lại. Nhưng đến thời điểm thanh tra, TCty mới hoàn thành sắp xếp, cơ cấu lại 1 công ty. Trong khi đó, tại TCty Sông Đà, theo Đề án có 16 công ty con, công ty liên kết và 31 công ty có khoản đầu tư tài chính của đơn vị. Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra, TCty chưa hoàn thành sắp xếp, cơ cấu theo Đề án phê duyệt tại 18 công ty, mặc dù đã triển khai thực hiện thoái vốn nhưng không thành công tại 3 công ty.

Tương tự, TCty Xây dựng và phát triển hạ tầng (Licogi), có 7 công ty phải thực hiện sắp xếp, cơ cấu lại nhưng đến thời điểm thanh tra chỉ hoàn thành 2 công ty. Còn TCty Công nghiệp xi măng Việt Nam (Vicem), có 14 công ty, nhưng đến thời điểm thanh tra mới sắp xếp hoàn thành tại 7 công ty.

Xác định giá trị doanh nghiệp chưa chính xác khoảng 5.690 tỉ đồng

Qua thanh tra về xử lí tài chính, xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá tại 10 công ty mẹ - TCty cho thấy, vi phạm về tài chính phải tiếp tục xử lí với số tiền (tạm tính) đến thời điểm thanh tra (31.12.2019) là hơn 5.690 tỉ đồng.

Thanh tra việc xác định giá trị một số tài sản, nhà cửa vật kiến trúc trong giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá cho thấy, một số tài sản được xác định giá trị chưa chính xác, thấp hơn quy định, làm giảm giá trị doanh nghiệp.

“Khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá tại Vicem, Licogi, Viwaseen đã tính toán giá trị lợi thế thương mại, chi phí cơ hội chưa đầy đủ, chính xác, với tổng số tiền hơn 1.879 tỉ đồng”, kết luận chỉ rõ.

Cụ thể, tại Vicem, không tính giá trị lợi thế thương mại đối với quyền được khai thác khoáng sản đối với các mỏ đá vôi, đất sét tại 3 đơn vị là Vicem Hoàng Thạch, Vicem Hải Phòng, Vicem Tam Điệp với tổng số tiền tạm tính là 1.507 tỉ đồng.

Trong khi đó, Licogi tính thiếu hơn 348 tỉ đồng tại dự án khu đô thị mới Thịnh Liệt; Viwaseen tính thiếu 23,8 tỉ đồng khi chuyển nhượng dự án khu đô thị An Thịnh 6. Cũng theo TTCP, quá trình xử lí tài chính để cổ phần hóa Vicem, Vicem Hải Phòng, Vicem chưa xử lí, thu nộp khoản chênh lệch 3.011 tỉ đồng giữa vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ là chưa đúng quy định.

Một số TCty dù thực hiện thoái vốn nhà nước nhưng vẫn còn các khoản đầu tư ngoài ngành, không thuộc lĩnh vực kinh doanh chính, có nhiều rủi ro thua lỗ với số tiền khoảng 147 tỉ đồng.

Kết luận thanh tra vạch rõ, trong 10/16 TCty thuộc Bộ Xây dựng đang quản lí, sử dụng khoảng 1.348.172 m2 đất nhưng trong quá trình cổ phần hóa, một số TCty chưa hoàn thành việc rà soát, sắp xếp tài sản nhà đất; chưa hoàn thành phương án sử dụng đất sau cổ phần hóa để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đáng chú ý, một số trường hợp xây dựng phương án sử dụng đất không đúng quy hoạch sử dụng đất địa phương.