Ngày đen tối
8h sáng ngày 25.4.2023 có lẽ là dấu mốc buồn bã nhất trong quãng đời ngược xuôi từ Bắc chí Nam tìm tòi và phát triển cây dược liệu của ông Trịnh Xuân Thủy (SN 1969) - Giám đốc Công ty CP Đầu tư & Phát triển Tài Nguyên Xanh (Lào Cai).
Ông Thủy kể: "Khoảng 20 người thuộc các lực lượng tiến vào khu đất đang thực hiện dự án. Tôi gắng sức giải thích rằng khu đất đã được cho thuê và trên đất còn rất nhiều tài sản khác, nhưng không ai nghe. Họ đọc lệnh cưỡng chế mảnh đất, cắm cọc, căng dây và đuổi chúng tôi đi".
Mặc dù trước và sau thời điểm cưỡng chế, Công ty Tài Nguyên Xanh liên tục có đơn khiếu nại vì cho rằng lợi ích hợp pháp bị xâm phạm nhưng đến tháng 5.2023, Sở Tài nguyên và Môi trường Lào Cai vẫn cấp sổ đỏ cho chủ mới là ông Nguyễn Tuấn Minh (SN 1988, Lào Cai).
Trong lá đơn gửi các cấp chức năng và Báo Lao Động, ông Thủy trình bày: Công ty Tài Nguyên Xanh thành lập tháng 7.2015 tại Lào Cai, ngành nghề chính là trồng cây dược liệu.
Ông Thủy là Giám đốc, đồng thời là Chủ nhiệm của 2 đề tài khoa học: “Nghiên cứu bảo tồn một số loại dược liệu quý hiếm Ba kích, Thông đất và chế biến một số sản phẩm từ Ba kích tại Lào Cai” và “Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ để phát triển một số cây dược liệu quý Thạch Hộc tía - Dendrobium officinale Kimura et Migo và Lan Kim tuyến - Anoectochilus roxburghii (Wall. Lindl) tại Lào Cai”.
Trong khi đề tài liên quan đến Ba kích, Thông đất đã được tỉnh Lào Cai chứng nhận thì đề tài thứ 2 nằm trong khuôn khổ Chương trình nông thôn miền núi giai đoạn 2015-2020 của Bộ Khoa học và Công nghệ.
3 tháng sau khi thành lập, trên cơ sở các nghiên cứu khoa học, Công ty Tài Nguyên Xanh đề xuất đầu tư dự án Trồng cây dược liệu kết hợp bảo vệ phát triển rừng tại Sa Pa. Đến năm 2017, Công ty được UBND tỉnh Lào Cai cấp Chủ trương đầu tư và đồng ý giao đất để thực hiện dự án.
Tuy nhiên sau đó không lâu, do yêu cầu điều chỉnh từ UBND tỉnh, dự án buộc phải chuyển địa điểm. Ông Thủy lúc này đang sở hữu 2 thửa đất rộng gần 9 ha tại thôn Sơn Mãn 2, xã Vạn Hòa, TP Lào Cai nên đã thống nhất cho Công ty Tài Nguyên Xanh thuê/mượn lại và được UBND tỉnh chấp thuận.
Trên khu đất này, từ năm 2018, doanh nghiệp đã dồn lực thực hiện cùng lúc 2 đề tài khoa học: cấp tỉnh 8,25 tỉ đồng (ngân sách hỗ trợ 2 tỉ đồng); cấp bộ 12 tỉ đồng (ngân sách hỗ trợ 4 tỉ đồng); tổng mức đầu tư thực tế khoảng 25 tỉ đồng, chưa kể các tài sản khác; đồng thời tạo công ăn việc làm cho hàng chục lao động.
Mọi việc diễn ra thuận lợi cho đến tháng 9.2021, liên quan đến việc tranh chấp vốn vay với một cổ đông là bà Nguyễn Thị Tươi, TAND tỉnh Lào Cai buộc ông Trịnh Xuân Thủy phải trả cho bà Tươi số tiền 460 triệu đồng.
Căn cứ bản án, tháng 10.2021, Chi cục Thi hành án dân sự (THADS) TP Lào Cai ra quyết định thi hành án, sau đó tiến hành kê biên tài sản của ông Thủy là mảnh đất rộng 3ha tại thôn Sơn Mãn 2, xã Vạn Hòa, TP Lào Cai - vốn là một trong hai mảnh đất đang cho Công ty Tài Nguyên Xanh thuê để triển khai dự án; cũng là nơi tập trung xây dựng hệ thống nhà xưởng, phòng thí nghiệm...
Kể từ đó, theo nội dung đơn tố cáo, hàng loạt bất thường đã xảy ra, gây thiệt hại nghiêm trọng đến quyền, lợi ích chính đáng của cá nhân ông Thủy và Công ty Tài Nguyên Xanh, mà đỉnh điểm là vụ cưỡng chế ngày 25.4.2023.
Nhiều bất thường
Ghi nhận của Lao Động vào đầu tháng 10.2023, những gì còn lại của dự án chỉ là thẻo đất nhỏ với cụm nhà xưởng hoang tàn, rỉ sét; nhà lưới ngổn ngang; các bao dứa rách bay tả tơi trong gió.
Ở khu nhà nuôi cấy mô và phòng thí nghiệm, hệ thống máy móc bị bỏ hỏng hoặc chạy cầm chừng; các lọ thủy tinh dùng để nuôi cấy mô trống rỗng, úp ngược…
Nhìn vào những bình nuôi cấy mô ít ỏi còn lại trong gian nhà lạnh, ông Thủy rưng rưng nói không biết có thể cầm cự được đến bao giờ. Bởi đường điện của nhà nuôi cấy mô đã bị phá, các bình cây phần lớn chết hết.
Vị giám đốc chua chát: “Dự án triển khai được 5 năm thì quá nửa thời gian, tôi lâm cảnh đáo tụng đình. Đầu tiên là vụ tranh chấp với bà Tươi, tôi thua rồi, không bàn nữa, sau đó lại đến vụ thi hành án”.
Rồi ông Thủy cung cấp hợp đồng thuê/mượn đất số 08/HĐKT-TNX ngày 1.11.2018, thể hiện: Công ty Tài Nguyên Xanh được toàn quyền quy hoạch, bố trí các nội dung đầu tư; toàn quyền quản lý và khai thác các sản phẩm đầu tư trên diện tích thuê mượn của ông Thủy.
Bên cạnh đó, ông cũng cung cấp nhiều tài liệu, hình ảnh (đã lập vi bằng) thể hiện trước thời điểm tiến hành kê biên, trên khu đất của ông có hệ thống nhà xưởng, phòng thí nghiệm và rất nhiều loại cây dược liệu nằm trong các dự án khoa học.
Vậy nhưng không hiểu vì lý do gì, Chi cục THADS TP Lào Cai lại không hề đả động đến quyền lợi của Công ty Tài Nguyên Xanh trong suốt quá trình kê biên, cưỡng chế - mà chỉ thuần túy coi đó như mảnh đất để không đứng tên ông Thủy.
Bên cạnh đó, tại biên bản kê biên ngày 24.5.2022, đơn vị này và đại diện chính quyền địa phương cũng loại bỏ hoàn toàn sự tồn tại của các cây dược liệu, cây lâm nghiệp trị giá ít nhất 7,5 tỉ đồng trên khu đất này.
Từ đó, tháng 8.2022, nhằm đúng thời điểm ông Thuỷ về Sài Gòn chịu tang mẹ, Chi cục THADS TP Lào Cai đem bán mảnh đất trên cho ông Nguyễn Tuấn Minh với giá chỉ... hơn 1 tỉ đồng.
Càng bất thường khi Chi cục THADS TP Lào Cai đã không cưỡng chế toàn bộ mảnh đất như lúc kê biên mà chừa lại đúng vuông đất rộng chừng 2.000m2 - nơi tập trung toàn bộ hệ thống nhà xưởng của công ty như đã kể ở trên.
Ông Thuỷ không lý giải được điều này, chỉ phỏng đoán rằng, những người có trách nhiệm đang cố lờ đi sự hiện diện của Công ty Tài Nguyên Xanh trên mảnh đất.
Còn với ông Nguyễn Tuấn Minh, theo tìm hiểu của PV Lao Động, tháng 6.2023, ông này bất ngờ bị Công an huyện Bảo Thắng (Lào Cai) bắt giữ về hành vi làm giả sổ đỏ để lừa đảo.
Ở thời điểm hiện tại, theo ông Thủy, mọi nỗ lực kêu cứu của ông và công ty đều không đi đến đâu vì các đơn từ cứ bị chuyển lòng vòng và hiện tại chưa có bất cứ đơn vị nào đứng ra giải quyết...
Liên quan đến vụ việc này, trao đổi với Lao Động, ông Vũ Trường Trinh - Phó Cục trưởng Cục THADS tỉnh Lào Cai xác nhận, đơn vị đã nắm được phản ánh của ông Trịnh Xuân Thủy.
Về việc xử lý, giải quyết các phản ánh của ông Thủy, vị Phó Cục trưởng Cục THADS sự tỉnh Lào Cai thông tin, hiện các đơn vị liên quan đang tiến hành giải quyết khiếu nại theo đúng trình tự pháp luật, khi có kết quả giải quyết khiếu nại sẽ công bố tới các đơn vị, cá nhân liên quan cũng như Báo Lao Động.
Giải thích lý do vì sao không trả bà Tươi 460 triệu đồng để dẫn vụ việc cưỡng chế đáng tiếc, theo ông Thủy, đây là tiền góp vốn vào dự án nên ông đã đề nghị Công ty Tài Nguyên Xanh đại diện trả hộ, song không được Chi cục THADS TP Lào Cai giải quyết.
Với hàng loạt các dấu hiệu bất thường, ông Thuỷ đã gửi đơn tố cáo hành vi "cố ý làm trái” của chấp hành viên Nguyễn Thị Mai đến Công an và Viện Kiểm sát tỉnh Lào Cai.
