Lựa chọn sách giáo khoa lớp 2, lớp 6: Phải đảm bảo công bằng, tránh xáo trộn

Chọn xong sách giáo khoa trước khai giảng năm học mới 5 tháng

Sau một học kỳ triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới ở lớp 1, nhờ nỗ lực của đội ngũ giáo viên và những điểm mới, ưu việt của chương trình, sách giáo khoa (SGK) mới... đã ghi nhận nhiều tín hiệu lạc quan từ khả năng tiếp thu của học sinh. Tiếp tục thực hiện lộ trình đổi mới, hiện Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã công bố phê duyệt danh mục 32 SGK lớp 2, 40 SGK lớp 6 sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông từ năm học 2021-2022 để các địa phương lựa chọn.

Các SGK được phê duyệt của 4 đơn vị xuất bản, gồm: NXB Đại học Sư phạm, NXB Đại học Sư phạm TPHCM (bộ sách Cánh Diều); NXB Giáo dục Việt Nam (bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo); NXB Đại học Quốc gia TPHCM (SGK tiếng Anh). Trong đó, NXB Giáo dục Việt Nam chiếm ưu thế, với trên 40 đầu sách.

Nếu như đối với lớp 1, NXB Giáo dục Việt Nam có 4 bộ SGK thì ở lớp 2 và lớp 6, để tập trung nguồn lực tác giả, biên tập viên, họa sĩ và các nguồn lực khác, đơn vị này đã hợp nhất thành 2 bộ SGK trên cơ sở nghiên cứu kỹ lưỡng sự tương đồng của các bộ SGK.

Theo đó, bộ SGK "Kết nối tri thức với cuộc sống" được bổ sung nguồn tác giả và những ý tưởng hay từ bộ sách "Cùng học để phát triển năng lực". Bộ SGK "Chân trời sáng tạo" được bổ sung các tác giả, kết hợp tinh hoa từ bộ SGK "Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục".

Đến thời điểm này, bản mẫu SGK định dạng PDF lớp 2, lớp 6 cũng được các nhà xuất bản đưa lên website và cung cấp tài khoản cho giáo viên thực hiện việc nghiên cứu tìm hiểu, từ đó đề xuất lựa chọn bộ SGK phù hợp.

Thời điểm dư luận phản ánh về việc SGK lớp 1 có một số nội dung chưa phù hợp, một trong những bất cập được chỉ ra là thời gian thực nghiệm sách ngắn; trong quá trình thẩm định, các bản thảo không được công khai để lấy ý kiến góp ý đông đảo giáo viên.

Rút kinh nghiệm từ điều này, đối với SGK lớp 2 và lớp 6, Bộ GDĐT đã kiểm soát chặt việc thực nghiệm và lấy ý kiến rộng rãi với các bản mẫu SGK trước khi ban hành. Để hoạt động này đạt hiệu quả, Bộ GDĐT cũng đã yêu cầu các đơn vị của bộ cần bám sát, hỗ trợ và phối hợp chặt chẽ với các nhà xuất bản, tiếp tục tiếp thu ý kiến góp ý của giáo viên, nhân dân trước khi in bản chính thức.

Theo ghi nhận của Lao Động, đến thời điểm 3.3, nhiều địa phương đã xây dựng kế hoạch lựa chọn sách và tập huấn cho giáo viên. Tại Hà Nội, Phó Giám đốc Sở GDĐT Hà Nội Phạm Xuân Tiến cho biết, năm học 2021-2022 là năm học đầu tiên học sinh lớp 2, lớp 6 sẽ học Chương trình giáo dục phổ thông 2018, sở yêu cầu các phòng GDĐT, các nhà trường rà soát, chuẩn bị đầy đủ các điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên để thực hiện hiệu quả.

Các nhà trường quan tâm lựa chọn những giáo viên có kinh nghiệm, vững chuyên môn nhất để đảm nhận nhiệm vụ dạy lớp 2, lớp 6 năm học 2021-2022; tập trung bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cốt cán ở các môn học, làm nòng cốt để nhân rộng đội ngũ giáo viên giỏi trong toàn ngành; rà soát trang thiết bị dạy học cần thiết cho lớp 2, lớp 6 để được bổ sung, trang thiết bị kịp với triển khai chương trình…

Với các giáo viên được lựa chọn dạy lớp 2 và lớp 6 theo chương trình giáo dục phổ thông mới cũng đang tham gia các đợt tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ và sẵn sàng mọi mặt để thử nghiệm khi có sách giáo khoa mới.

Tại Hà Tĩnh, Phú Thọ, TPHCM và nhiều địa phương, Sở GDĐT đã phối hợp với các nhà xuất bản tổ chức hội thảo giới thiệu SGK lớp 2, lớp 6 theo nhiều hình thức, từ trực tiếp đến trực tuyến. Giáo viên cũng được tiếp cận với bản thảo SGK để đóng góp ý kiến, đồng thời nghiên cứu để có những đề xuất, lựa chọn được bộ SGK phù hợp với điều kiện của nhà trường, của địa phương mình.

Theo PGS-TS Nguyễn Xuân Thành - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GDĐT) - trong bối cảnh dịch bệnh, đòi hỏi sự nỗ lực cao nhất của địa phương để bảo đảm tiến độ và chất lượng. Theo quy định tại Thông tư 25/2020/TT-BGDĐT, sau khi Bộ GDĐT công bố phê duyệt danh mục SGK lớp 2, lớp 6 sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông, UBND các tỉnh, thành sẽ tiến hành việc lựa chọn sách. Việc này phải hoàn thành trước khai giảng năm học mới tối thiểu 5 tháng. Có nghĩa, trước 5.4, việc chọn SGK phải hoàn thành và báo cáo danh mục SGK lựa chọn về Bộ GDĐT trước ngày 10.4.

Tránh xáo trộn khi lựa chọn SGK

Với SGK lớp 1 mới, việc lựa chọn do giáo viên và nhà trường thực hiện theo tinh thần Nghị quyết 88 của Quốc hội. Tuy nhiên, từ năm 2021, quyền chọn lựa SGK sẽ chuyển giao cho lãnh đạo các địa phương, theo quy định của Luật Giáo dục 2019.

Điều khiến nhiều phụ huynh và giáo viên quan tâm lúc này là việc chọn sách sẽ thực hiện ra sao? Liệu có xảy ra việc năm trước vừa chọn được sách nhưng rất có thể năm sau lại thay đổi. Điều này có dẫn đến những xáo trộn, có gây lãng phí hay không?

Theo ông Nguyễn Quốc Anh - Phó Giám đốc Sở GDĐT Hà Tĩnh - là địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề do lũ lụt, nhưng thầy trò địa phương đã nỗ lực vượt khó để bước vào năm học 2020-2021. Tỉnh ưu tiên dành mọi nguồn lực cho học sinh lớp 1 thực hiện dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông mới, bởi nếu thực hiện tốt lớp 1 thì sẽ tạo tiền đề để thực hiện tốt các lớp khác.

Từ những kết quả bước đầu, địa phương đang tiếp tục nỗ lực để thực hiện lộ trình đổi mới với lớp 2 và lớp 6, trong đó có việc lựa chọn và tập huấn giáo viên sử dụng SGK mới. Tuy nhiên, theo ông Quốc Anh, điều băn khoăn của địa phương hiện nay là việc lựa chọn SGK lớp 2, lớp 6 sẽ thực hiện ra sao để đảm báo tính ổn định.

"Hà Tĩnh mong có hướng dẫn về việc chọn SGK, vì nếu xáo trộn thì phụ huynh sẽ có phản ứng khi năm nay chọn sách này, năm khác chọn sách khác, không tái sử dụng được sách cũ" - ông Quốc Anh cho biết.

Trước lo ngại về việc năm nay trường chọn SGK này, sang năm tỉnh chọn SGK khác, PGS-TS Nguyễn Xuân Thành - Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GDĐT) - cho rằng, Bộ đã có quy định cấu trúc bài học trong SGK mới, bao gồm 4 thành phần cơ bản: Mở đầu, kiến thức mới, luyện tập, và vận dụng. Các SGK đều phải đảm bảo yêu cầu này. Do đó, khi học sách này, sau đó có chuyển sang học sách khác, cũng không gặp khó khăn.

Ngoài ra, trong thông tư hướng dẫn của Bộ GDĐT có những quy định mang tính chuyển tiếp và kế thừa để việc chọn SGK dù của UBND cấp tỉnh cũng sẽ không phủ nhận việc chọn SGK của cấp trường trước đó, đảm bảo SGK được dùng ổn định, không bị xáo trộn.