Tai nạn liên quan đến ma tuý tăng mạnh
Theo thống kê từ Cục CSGT, năm 2021, lực lượng CSGT toàn quốc xử lý trên 2,77 triệu trường hợp vi phạm giao thông; trong đó, lái xe dương tính với ma túy là 1.802 trường hợp.
Việc lái xe sử dụng ma túy gây tai nạn giao thông (TNGT) đang gióng lên hồi chuông cảnh báo. Gần đây là vụ TNGT ngày 3.4.2022 trên đường Điện Biên Phủ (quận Thanh Khê, TP.Đà Nẵng) khi lái xe điều khiển ôtô 7 chỗ gây tai nạn liên hoàn khiến 6 người bị thương.
Qua điều tra xác định tài xế Lương Duy Tân (SN 1980) đã sử dụng rượu bia và dương tính với chất ma tuý. Trước đó tại TP.Móng Cái (tỉnh Quảng Ninh), lái xe Hoàng Công Trung điều khiển ôtô với tốc độ cao đã va chạm mạnh với 2 xe máy, khiến 1 người tử vong và 1 người khác bị thương nặng. Theo kết luận của Cơ quan CSĐT lái xe này có sử dụng ma tuý.
Trao đổi với Báo Lao Động, ông Vũ Tuấn Tùng - Phó Giám đốc Bến xe Mỹ Đình - cho biết, trước dịch COVID-19, bến thường xuyên phối hợp với Sở Y tế và chủ phương tiện test nhanh ma túy và nồng độ cồn lái xe trước khi xuất bến, qua kiểm tra năm 2019 phát hiện 1 trường hợp lái xe sử dụng ma túy. Theo ông Tùng, các nhà xe chạy tuyến cố định quản lý, giám sát lái xe rất chặt do đó tình trạng lái xe sử dụng chất kích thích hầu như không có.
Giám đốc Công ty Vận tải Đất Cảng (Hải Phòng), ông Khúc Hữu Thanh Hải cho biết, tình trạng lái xe sử dụng ma tuý tham gia giao thông đa phần xảy ra ở bộ phận lái xe vận tải hàng hoá, chạy đường dài, thiếu sự kiểm soát chặt chẽ từ các doanh nghiệp vận tải trong quá trình làm việc nên có thời gian và điều kiện sử dụng chất kích thích.
Do đó, để quản lý lái xe, ngoài việc kiểm tra sức khoẻ thường xuyên cho lái xe với định kỳ 6 tháng/lần, khi tuyển chọn lái xe đầu vào cũng cần phải chặt chẽ và thường xuyên test nhanh khi có nghi ngờ lái xe sử dụng chất kích thích.
Theo ông Khúc Hữu Thanh Hải, việc tuyển chọn lái xe rất quan trọng, ngoài những yêu cầu về giấy phép, giấy khám sức khoẻ, cần về địa phương nơi tài xế sinh sống để kiểm tra lý lịch trích ngang xác minh tài xế khai báo trung thực và tiền sử xử dụng ma túy hay không.
Quản lý chặt chẽ ngay từ khâu tuyển dụng
Một số ý kiến cho rằng, cần phải kiểm soát chặt lái xe ngay từ khâu tuyển dụng, bên cạnh những yêu cầu về giấy phép, thời gian hành nghề, phải có giấy khám sức khoẻ tại bệnh viện đa khoa trở lên trong đó, bắt buộc phải có hạng mục kiểm tra chất ma tuý.
Theo ông Đỗ Văn Bằng - chủ hãng xe Sao Việt - để ngăn tình trạng lái xe sử dụng ma tuý tham gia giao thông, các doanh nghiệp vận tải cần có cách thức để quản lý, kiểm soát chặt chẽ hơn, tuân thủ quy định kiểm tra sức khoẻ định kỳ, nếu phát hiện sử dụng chất kích thích phải sa thải ngay lập tức.
Tuy nhiên, hiện nay chưa có một cơ sở dữ liệu nào giám sát các tài xế từng vi phạm sử dụng chất ma tuý nên xuất hiện tình trạng lái xe bị sa thải tại doanh nghiệp này vẫn tiếp tục đi xin việc tại một doanh nghiệp khác. Thậm chí, một số lái xe bị lực lượng chức năng phát hiện sử dụng ma tuý, bị tước giấy phép, sau một thời gian vẫn có thể đi thi lại và tiếp tục hành nghề.
Do đó, cần có sự phối hợp giữa Bộ GTVT và Bộ Công an về những thông tin của lái xe dương tính với ma túy và chia sẻ để tất cả đơn vị chức năng. Tuy nhiên, về mặt pháp luật lại không khả thi do vi phạm quyền riêng tư cá nhân của mỗi người. Ngoài ra cũng ảnh hưởng đến cuộc sống của những tài xế đã hoàn lương sau khi nhận ra những tác hại của việc sử dụng ma tuý.
Hiện các doanh nghiệp có lượng xe lớn thường chủ động mời các cơ sở y tế có chức năng kiểm tra sức khoẻ lái xe về trực tiếp kiểm tra tại doanh nghiệp. Tuy nhiên, với những doanh nghiệp nhỏ hay hộ kinh doanh chỉ có 1 hoặc 2 xe thường sẽ giao cho tài xế tự liên hệ với các cơ sở y tế để được cấp cho giấy chứng nhận khám sức khoẻ, đây cũng là kẽ hở để các lái xe mua giấy khám sức khỏe trôi nổi trên thị trường.
Liên quan đến vấn đề này ông Nguyễn Văn Quyền - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Ôtô Việt Nam - cho biết, hiệp hội đã có văn bản gửi Bộ Y tế đề nghị cần công bố công khai danh sách các cơ sở y tế có thẩm quyền khám, cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sức khoẻ lái xe.
Bộ Y tế cũng cần có cơ sở dữ liệu để cập nhật thông tin khám sức khoẻ của tài xế đó (khám ở đâu, ngày giờ nào, số giấy phép bao nhiêu) để người sử dụng lao động có cơ sở xác thực tài xế có thực sự đi khám sức khoẻ hay mua giấy khám sức khoẻ trôi nổi bên ngoài để tiếp tục sử dụng hoặc sa thải nếu phát hiện gian dối.
