Không đánh đổi bằng mọi giá
Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi cho biết, mới đây, UBND TPHCM đã trình Thủ tướng Chính phủ Đề án nghiên cứu xây dựng Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ.
Dự án này được Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà quan tâm, cân nhắc nên đã chỉ đạo TPHCM tiếp tục nghiên cứu, tổ chức hội nghị lấy ý kiến nhằm nghiên cứu đầy đủ, thấu đáo, kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.
Theo ông Phan Văn Mãi, khi nghiên cứu dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ hay bất kỳ dự án nào đều hướng tới mục tiêu phát triển. Với dự án này, không chỉ phát triển cho TPHCM, cho vùng mà còn cả nước. Tuy nhiên, thành phố nhận thức rõ không đánh đổi bằng mọi giá mà có sự cân nhắc để hài hòa lợi ích về kinh tế - xã hội với môi trường, hướng tới phát triển bền vững.
Làm rõ 4 tác động
Theo Chủ tịch UBND TPHCM, dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ hiện có 4 vấn đề chính cần tiếp tục nghiên cứu, cân nhắc kỹ.
Đầu tiên là đánh giá xung đột kinh tế khi triển khai dự án với các cảng biển hiện hữu và cảng theo quy hoạch. “Thủ tướng cũng đặt vấn đề xây cảng Cần Giờ có ảnh hưởng gì đến cảng Cái Mép – Thị Vải và các cảng trong khu vực” – ông Mãi nói.
Thứ hai là ảnh hưởng giữa phát triển cảng, hạ tầng phục vụ bến cảng tới quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của huyện Cần Giờ. Trong đó, việc kết nối đường bộ tới cảng có ảnh hưởng đến Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ hay không?
“Vấn đề này sẽ được tính kỹ, dự kiến giai đoạn đầu khai thác cảng chủ yếu kết nối đường thủy, các công trình lớn kết nối đường bộ chỉ thực hiện sau năm 2030” – ông Mãi nói.
Vấn đề thứ ba, là sự tác động của dự án đến Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ. Ông Mãi đề nghị, các nghiên cứu cần tránh hai xu hướng: muốn làm cảng quá mà bỏ qua những tác động môi trường; ngược lại vì lo ảnh hưởng Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ mà không dám làm gì.
“Phải nghiên cứu, trả lời xác đáng vấn đề này. Tất nhiên xây cảng thì ít nhiều sẽ có ảnh hưởng. Nếu chúng ta phải đánh đổi thì những đánh đổi đó có đáng và lợi ích có lớn nhất, hậu quả có nhỏ nhất hay không” – ông Mãi lưu ý.
Thứ tư, cần đánh giá chung về tác động của cảng nếu hình thành theo đề án, theo các giai đoạn phát triển thì tác động thế nào tới kinh tế - xã hội, không chỉ TPHCM mà của vùng, đất nước?.
Theo kế hoạch, sau hội nghị lần này, Tổ công tác thực hiện đề án do Sở Giao thông Vận tải TPHCM làm Tổ trưởng tiếp thu các ý kiến, hoàn chỉnh đề án gửi các bộ, ngành, UBND các tỉnh Vùng Đông Nam Bộ, chuyên gia, nhà khoa học tiếp tục lấy ý kiến.
Trên cơ sở đó, UBND thành phố hoàn thiện Đề án nghiên cứu xây dựng Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ trình Thủ tướng Chính phủ dự kiến trong tháng 11.2023.
Theo nghiên cứu ban đầu của đơn vị tư vấn, Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ nằm biệt lập ở cù lao Phú Lợi, thuộc vùng chuyển tiếp của Khu dự trữ sinh quyển Rừng ngập mặn Cần Giờ.
Tổng diện tích cảng khoảng 571ha (chiếm 0,8% của huyện), bao gồm 90ha đất cù lao rừng phòng hộ ven biển và 481ha diện tích mặt nước.
Nếu được Chính phủ duyệt, TPHCM đặt mục tiêu xây dựng Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ từ năm 2024. Theo tiến độ dự kiến, siêu cảng sẽ hoạt động từ 2027 với sản lượng hàng hóa năm đầu tiên khoảng 2,1 triệu TEU (1 TEU bằng 1 container 20 feet).
Sau 7 giai đoạn đầu tư, lượng hàng qua Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ có thể đạt 16,9 triệu TEU vào năm 2047 - bằng một nửa sản lượng Singapore hiện nay. Khu cảng dự kiến đóng góp vào ngân sách 34.000 - 40.000 tỉ đồng mỗi năm khi khai thác hết công suất.
Tổng vốn đầu tư của dự án gần 129.000 tỉ đồng (5,5 tỉ USD), do Tập đoàn MSC - hãng tàu container tốp đầu thế giới đề xuất đầu tư.
