Thưa ông, nếu phải có một sự ví von nào đó cho người lần đầu tiên đặt chân đến Hướng Hóa để họ hiểu và biết về sự thay đổi của địa phương trong thời gian 50 năm từ 1968 -2018, ông sẽ nói như thế nào?
- Thay đổi 50 năm qua ở Hướng Hóa hôm nay dễ nhận thấy là đời sống của nhân dân ngày càng được nâng lên. Hai thị trấn Khe Sanh và Lao Bảo phát triển năng động, hiện đại được mệnh danh là “Đô thị vàng” nơi đầu cầu Xuyên Á với những căn nhà cao tầng, phố chợ sầm uất, các công trường xây dựng, các nhà máy, khu sản xuất công - nông nghiệp nhộn nhịp.
Đặc biệt là những người đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Cô bước ra từ hoàn cảnh thiếu cái ăn, khát cái chữ nay đã trở thành những điển hình nông dân sản xuất và làm kinh tế giỏi; những gia đình văn hóa; gia đình hiếu học; là bác sĩ, kỹ sư, nhà giáo... cùng chung tay xây dựng quê hương.
Ông có thể cho biết cụ thể hơn về sự thay đổi này qua những con số thống kê?
- Trên lĩnh vực kinh tế, thành tựu nổi bật là sản xuất nông lâm nghiệp từ phương thức canh tác lạc hậu đã chuyển sang áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi cho năng suất và giá trị cao.
Chúng tôi cũng đã quy hoạch các vùng nguyên liệu phục vụ cho công nghiệp chế biến và tạo ra một số sản phẩm mang tính đặc thù, có thương hiệu và lợi thế cạnh tranh trên thị trường trong nước và xuất khẩu như: Cà phê 5.318ha, hồ tiêu 219ha, caosu 1.075ha, mắc-ca hơn 400ha, sắn và các loại cây lấy bột 5.216ha, chuối gần 4.100ha… Trong đó, điển hình là cây cà phê, cây chuối và cây sắn trở thành cây xóa đói giảm nghèo và làm giàu cho đồng bào dân tộc thiểu số. Giá trị sản xuất nông-lâm nghiệp của huyện năm 2017 đạt 1.264 tỉ đồng.
Trong những năm qua, hoạt động kinh doanh thương mại - dịch vụ tiếp tục tăng trưởng khá, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ đạt 5.832 tỉ đồng, chiếm tỉ trọng 49,6% tổng giá trị sản xuất năm 2017 của huyện. Năm 1998, Khu Kinh tế thương mại đặc biệt Lao Bảo được trung ương đầu tư xây dựng đã trở thành động lực thúc đẩy thu hút đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội huyện. Giá trị công nghiệp - xây dựng năm 2017 đạt 4.662 tỉ đồng, chiếm tỉ trọng 39,6% tổng giá trị sản xuất của huyện.
Đến thời điểm này, 100% xã có đường ôtô rải nhựa đến trung tâm xã, 100% thôn, bản, khối, khóm, khu phố có điện lưới quốc gia đáp ứng nhu cầu sử dụng của nhân dân, trên 73% số hộ dân được dùng nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Tỉ lệ hộ dân xem truyền hình đạt 100%.
Tính đến cuối năm 2017, thu nhập bình quân đầu người đạt 32,3 triệu đồng, tỉ lệ hộ nghèo giảm còn hơn 28%. 100% xã, thị trấn có đầy đủ 3 cấp học từ mầm non đến THCS. Toàn huyện có 70 đơn vị trường học, trong đó có 20 trường đạt chuẩn quốc gia. Huyện có 1 Bệnh viện đa khoa và Phòng khám khu vực Lìa với quy mô trên 100 giường bệnh; có 21/22 xã, thị trấn đạt chuẩn quốc gia về y tế…
Thưa ông, Hướng Hóa có tổng dân số khoảng 90.000 người với ba dân tộc anh em cùng sinh sống là Vân Kiều, Pa Cô, Kinh. Đồng bào dân tộc đã đóng góp rất lớn vào công cuộc giải phóng Khe Sanh 50 năm trước cũng như góp sức vào việc xây dựng địa phương thời bình. Và sau 50 năm, đời sống văn hóa và kinh tế - xã hội của đồng bào ở đây vẫn còn có khoảng cách rất lớn so với người Kinh?
- Tôi đồng ý là vẫn còn có những khoảng cách nhất định vì rất nhiều lý do chủ quan và khách quan. Thực tế trong những năm qua, huyện Hướng Hóa đã phối hợp với các sở ban ngành tỉnh Quảng Trị, các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức chỉ đạo thực hiện hiệu quả chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước và các chương trình dự án phát triển kinh tế xã hội vùng dân tộc và miền núi.
Đó là các chương trình 135 phát triển kinh tế - xã hội các xã, thôn bản đặc biệt khó khăn. Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới; các nguồn lực và chính sách hỗ trợ đối với cộng đồng các dân tộc thiểu số về nhà, đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, chính sách về định canh định cư; trợ giá, trợ cước; hỗ trợ trực tiếp cho hộ nghèo vùng khó; chính sách về y tế, giáo dục và phát triển nguồn nhân lực vùng dân tộc thiểu số.
Những kết quả trong hoạt động xây dựng và chỉ đạo thực hiện chính sách dân tộc đã góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội, góp phần rút ngắn khoảng cách về trình độ phát triển giữa các vùng miền, các dân tộc trên địa bàn huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị nói riêng và của cả nước nói chung.
Hiện đời sống kinh tế hộ gia đình đồng bào dân tộc thiểu số ổn định và phát triển, không còn tình trạng du canh, du cư như thời gian trước đây. Mô hình kinh tế trang trại, kinh tế tiểu điền ngày càng được nhân rộng với quy mô lớn phát triển thành các vùng chuyên canh định hình rõ rệt. An sinh phúc lợi xã hội luôn được đảm bảo cơ bản về các mặt y tế, giáo dục, văn hóa, xã hội.
Như ông nói thị trấn Khe Sanh và Lao Bảo được mệnh danh là “những đô thị vàng” nơi đầu cầu Xuyên Á. Nhưng theo ông, những “đô thị vàng” này đã xứng tầm để Hướng Hóa là “một huyện kiểu mẫu ở miền núi” như kỳ vọng của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn chưa?
- Để như kỳ vọng và hình dung của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn thì cá nhân tôi nghĩ toàn huyện vẫn còn phải cố gắng rất nhiều mới xứng tầm. Nhưng sau 50 năm xây dựng phát triển, đến thời điểm này có thể tự hào nói rằng, đã thấy được bóng dáng của một đô thị kiểu mẫu ở Hướng Hóa…
Để bóng dáng rõ nét hơn, thời gian tới, cụ thể là kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016-2020, huyện Hướng Hóa tiếp tục xác định Khu Kinh tế - Thương mại Lao Bảo là động lực phát triển kinh tế - xã hội của huyện. Triển khai thực hiện, có những chính sách phù hợp tạo điều kiện kinh tế tư nhân phát triển, đổi mới mô hình tăng trưởng, chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, sức cạnh tranh và thu hút đầu tư từ các tổ chức, cá nhân vào địa bàn.
Tiếp tục xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng các cụm công nghiệp, tạo điều kiện cho người dân ở thị trấn Khe Sanh, thị trấn Lao Bảo và các xã dọc quốc lộ 9 phát triển thương mại, dịch vụ. Tiếp tục huy động mọi nguồn lực, khai thác có tiềm năng lợi thế của “điểm đầu” trên tuyến Hành lang kinh tế Đông - Tây.
Khôi phục, quảng bá và phát huy các lễ hội, làng nghề truyền thống đã được bảo tồn, phục dựng của đồng bào Vân Kiều, Pa Cô. Phát huy các món ẩm thực truyền thống của địa phương, khuyến khích các cá nhân, doanh nghiệp đầu tư kinh doanh nhà hàng, dịch vụ ăn uống, vui chơi giải trí, bán hàng lưu niệm.
Thưa ông, Hướng Hóa đang có một đường biên giới hữu nghị, phát triển với Lào. Sắp tới, đường biên hữu nghị này được vun đắp như thế nào và có đóng góp ra sao vào việc phát triển của Hướng Hóa nói riêng và Quảng Trị nói chung?
- Tôi cho rằng, cách tối ưu vẫn là tăng cường công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế với các địa phương có chung đường biên giới nước CHDCND Lào. Chú trọng thực hiện tốt công tác tuyên truyền nhân dân chấp hành và thực hiện nghiêm các Hiệp định, Nghị định, Quy chế biên giới, Quy chế phối hợp và các chủ trương của cấp trên.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền an ninh biên giới quốc gia và đấu tranh phòng chống các loại tội phạm, các chính sách phát triển kinh tế - xã hội trên khu vực biên giới. Tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân các xã qua lại buôn bán, kinh doanh thương mại - dịch vụ, sản xuất nông nghiệp (chủ yếu trồng chuối) trên đất bạn Lào để tăng thu nhập cho nhân dân trên địa bàn huyện.
Duy trì thường xuyên việc tổ chức các đoàn cán bộ sang thăm và làm việc với các huyện Mường Noòng, Sê Pôn (tỉnh Savanakhet) và Sa Muội (tỉnh Salavan), kịp thời trao đổi thông tin, hợp tác phát triển kinh tế, xã hội. Phối hợp tuần tra, kiểm soát, quản lý, bảo vệ đường biên, cột mốc, giữ gìn an ninh trật tự khu vực
biên giới.
Duy trì hoạt động kết nghĩa của 20 cặp bản - bản hai bên biên giới. Duy trì hoạt động kết nghĩa, giao ban giữa Ban Chỉ huy Quân sự, Công an huyện Hướng Hóa với Ban Chỉ huy Quân sự, Công an huyện Sê Pôn (Lào) và tổ chức thành công hội nghị giao ban giữa huyện Hướng Hóa và huyện Sê Pôn (Lào)…
- Xin cảm ơn ông!
