Chưa phù hợp
Theo đề án của Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội, việc đầu tư xây dựng sân bay thứ 2 tại khu vực phía Nam Hà Nội có nhiều ưu điểm về kết nối giao thông, tiếp cận đồng thời với cả 3 loại hình giao thông là đường bộ, đường thủy và đường sắt, thuận lợi về giải phóng mặt bằng, quỹ đất phát triển, tạo động lực mới cho Thủ đô…
Đồ án điều chỉnh Quy hoạch xây dựng Vùng Thủ đô đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 768/QĐ-TTg ngày 6.5.2016 nêu rõ, nội dung thuyết minh đồ án có nghiên cứu 4 phương án, gồm: Sân bay tại khu vực huyện Lý Nhân (tỉnh Hà Nam), cách trung tâm Hà Nội 60 - 65km; sân bay tại huyện Ứng Hòa (Hà Nội), cách trung tâm Hà Nội khoảng 35 - 40km; sân bay tại huyện Thanh Miện và Bình Giang (tỉnh Hải Dương), cách trung tâm Hà Nội khoảng 45 - 50km; sân bay tại huyện Tiên Lãng (Hải Phòng), cách trung tâm Hà Nội khoảng 120km. Để quy hoạch 4 sân bay trên, cần phải tính toán đầy đủ các thông số kỹ thuật, điều kiện tự nhiên xã hội…
Trước đề nghị Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, sự cần thiết cho thủ đô và đất nước với sự tăng trưởng của ngành hàng không Việt Nam trong những năm qua, việc đề xuất thêm một sân bay nữa cũng là có cơ sở. Vì Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội đưa ra kiến nghị xây dựng sân bay thứ 2 sau Nội Bài là họ căn cứ vào điều kiện kinh tế, phát triển của thành phố. Nhưng việc xét xây dựng sân bay tại đâu phải căn cứ vào tình hình thực trạng của địa phương.
Việc đầu tư xây dựng một sân bay tại Hà Nội trong điều kiện hiện nay và tương lai là cần thiết. Nhưng cần phải có đề án quy hoạch rõ ràng và có sự tham gia của hàng không dân dụng, quân sự và quy hoạch đô thị, thông qua góp ý của các ngành liên quan như du lịch, Logictic, xuất nhập khẩu… rồi báo cáo Thủ tướng Chính phủ chứ không nói bằng cảm tính dẫn đến quy hoạch treo.
Theo TS Trần Quang Châu - Chủ tịch Hội Khoa học và Công nghệ hàng không Việt Nam, quy hoạch các sân bay được thực hiện lần đầu tiên vào năm 1992 -1997, do GS.TS Đỗ Quốc Sam đánh giá và được Thủ tướng Phan Văn Khải ký QĐ 911/1997/QĐ-TTg về quy hoạch toàn bộ hệ thống các cảng hàng không của Việt Nam.
Tuy đã qua mấy đợt bổ sung, điều chỉnh nhưng QĐ911 vẫn có giá trị lâu dài. Khi quy hoạch chỉ có 3 sân bay quốc tế là Nội Bài, Đà Nẵng và Tân Sơn Nhất cùng 3 sân bay dự bị là Cát Bi (Hải Phòng), Chu Lai (Quảng Ngãi) và Long Thành (Đồng Nai). Khi quy hoạch, Long Thành luôn là số 1 vì đây là vị trí giao lưu quốc tế và nội địa đều dẫn đầu. Ngày 26.5.2015, dự án Long Thành được thông qua nhưng đến nay vẫn còn tranh luận. Cũng theo TS Trần Quang Châu, những lần điều chỉnh sau chưa toàn diện và có phần vội vàng để nhất trí thông qua.
KTS. Trần Huy Ánh - Hội Kiến trúc sư Việt Nam cho rằng, việc xây dựng sân bay đã từng được đặt trong Quy hoạch tổng thể năm 2030 và tầm nhìn năm 2050.
Tại nhiều cuộc họp, hội thảo, một số đại biểu HĐND Hà Nội đã có ý kiến, khu vực chủ trương xây dựng sân bay tại huyện Ứng Hòa là nằm trong hành lang thoát nước của Hà Nội, có độ trũng sâu. Nhiều năm qua, khu vực này dành phát triển nông ngư nghiệp, chứ không phải phát triển công nghiệp và đầu mối giao thông.
Các chuyên gia giao thông cho hay, việc xây dựng sân không đơn thuần là việc đón/trả khách mà còn là sự kết nối giữa các phương thức giao thông, logistics với sân bay và các thành phố, khu công nghiệp… Và xây dựng sân bay tại huyện Ứng Hòa sẽ không thuận tiện kết nối giao thông vào trung tâm.
…Chưa cấp thiết
Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường - GS Đặng Hùng Võ cho rằng, việc đề xuất xây dựng sân bay ở Ứng Hòa là chưa thuyết phục. Ông Võ cho rằng, không thể so sánh khu vực Đồng bằng sông Hồng như các tỉnh Đông Nam Bộ, bởi các tỉnh này là vùng công nghiệp phát triển rất mạnh. Sân bay Nội Bài là quy hoạch chiến lược từ trước đây, với khoảng cách từ sân bay tới trung tâm Hà Nội hiện nay là vừa phải.
Do đó, hãy tập trung vào phát triển và mở rộng sân bay Nội Bài. Vì nguồn vốn đầu tư cho sân bay lớn trong khi đó do ảnh hưởng của dịch COVID-19 thu ngân sách đang bị hụt và tình trạng này có thể sẽ kéo dài trong một vài năm tới để đạt đến mức hồi phục. “Như vậy chưa cần thiết phải đầu tư sân bay mới, đừng tốn đầu tư công vào các chuyện chưa cần thiết”, GS Đặng Hùng Võ cho hay.
Theo TS Trần Quang Châu, để tiết kiệm chi phí, giảm gánh nặng đầu tư ông đã nhiều lần góp ý cho việc xây dựng sân bay Gia Lâm để hỗ trợ cho sân bay Nội Bài với các máy bay nhỏ có thể cất hạ cánh sẽ tiết kiệm chi phí và hiệu quả nhiều hơn xây dựng sân bay mới nhưng hiện sân bay này được quy hoạch không còn nằm trong hệ thống sân bay dân dụng nữa.
* Các chuyên gia cho biết, việc đầu tư xây dựng sân bay là công trình đầu tư công vô cùng lớn, đi kèm sẽ là hạ tầng giao thông kết nối cũng vô cùng lớn. Nếu nói về đầu tư công cho giao thông, tính đến nay, đường bộ cao tốc tại Việt Nam mới hoàn thành được khoảng 20% tổng quy hoạch. Trong bối cảnh đất nước đang khó khăn, mà nhu cầu chưa cấp thiết, lại chi thêm vài tỉ USD để xây dựng sân bay liệu ngân sách đáp ứng được không. Hiện tại thì chưa cần thiết nhưng cũng cần phải có sự chuẩn bị cho tương lại vì quy hoạch xây dựng sân bay thường kéo dài vì phải quy hoạch từ hướng bay, quy tắc bay, khẩn cấp cần xả dầu như thế nào để tránh xung đột không gian. Rồi mới thiết kế chi tiết và chuẩn bị nguồn vốn đầu tư.
* TS Phan Lê Bình, giảng viên Chương trình Thạc sĩ Kỹ thuật Hạ tầng - Trường Đại học Việt Nhật (VJU) cho rằng, nhiều thủ đô trên thế giới có 2 sân bay, nhưng đó là những thành phố có quy mô đô thị lớn, hoạt động kinh tế nhộn nhịp với lượng khách lên đến hàng trăm triệu lượt mỗi năm. Trong khi đó, sân bay Nội Bài vẫn còn dư địa phát triển, cùng đó các tỉnh gần Hà Nội đã có sân bay quốc tế như: Cát Bi (Hải Phòng), Vân Đồn (Quảng Ninh), Thọ Xuân (Thanh Hoá). Do vậy, việc đầu tư thêm một sân bay mới ngay trong vùng Thủ đô là không cần thiết.
