Vào năm học mới 2021-2022, A Nghị (31 tuổi, trú bản Kon Kum, xã Măng Cành, huyện Kon Plông, Kon Tum) dẫn theo con nhỏ A Nghĩa (7 tuổi) đến trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Măng Cành. Tại đây, thầy cô thông báo Nghĩa bị ngắt chế độ bán trú, nhà trường không còn kinh phí để nấu ăn trưa cho học sinh nữa. Nghe tin, hai cha con bần thần xen lẫn lo lắng.
A Nghị ở nhà làm nông, mùa dịch bệnh ai thuê gì anh làm đó, cuộc sống ở bản làng sâu xa dưới chân núi còn nhiều khó khăn bủa vây. A Nghĩa lớn lên khỏe mạnh như cây cỏ trong rừng, dù thiếu thốn nhưng rất ham học và sáng dạ.
“Để con phải bỏ học giữa chừng thì xót xa, có cái chữ nghĩa trong đầu sau này nó dễ học nghề để tìm kiếm cuộc sống tốt hơn. Mùa này, hai vợ chồng làm rẫy không đủ ăn, gạo trong thùng cạn dần, mình phải tìm lên rẫy hái quả bí, quả ngô mang đến trường. Các thầy cô sẽ dùng số bí, ngô đó để nấu món ăn cho Nghĩa ở lại trường, có sức mà học” - A Nghị cho biết.
Hành trang đến trường của hai cha con ngoài cặp sách mang theo còn có quả bí, ngô và những bó củi khô, một hình ảnh đi học khó thấy ở miền xuôi. Ở trong nhà có thứ gì có thể dùng nấu ăn được, A Nghị đều mang đến nhà bếp của trường. Có khi là mớ cá suối, ốc rừng, măng le hay thậm chí là thịt chuột săn bắt được ở rừng. Vì khi được ăn no, những đứa trẻ vùng núi như A Nghĩa sẽ trở nên lanh lợi, tiếp thu bài vở ở lớp.
Ông Nguyễn Minh Cường - Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum - cho biết, sau khi xã đạt chuẩn Nông thôn mới thì mọi chế độ hỗ trợ học sinh bị ngắt, trong đó có hỗ trợ cho học sinh vùng sâu, vùng đặc biệt khó khăn theo Nghị định 116 của Thủ tướng Chính phủ. Huyện có gần 1.000 em học sinh bị ngắt chế độ bán trú.
Để các em không bỏ lớp, thầy cô giáo đến tận nhà động viên phụ huynh cho con đến trường, vận động phụ huynh góp gạo nuôi con ở lại. Thế nhưng, chỉ có 15-20% phụ huynh có gạo để góp cho con học, thầy cô vào bếp nhiều phụ huynh, mở hũ gạo ra thì thấy trống không. Nhìn cảnh các em ở trường ăn con nhộng đất, con ốc bắt trên sông, trên suối ai cũng xót xa, đau lòng vì sự thiếu thốn nơi đây.
"Nhà trường tính toán, với khoảng 17.000 đồng có thể nấu được ngày ba bữa cơm cho một em học sinh, chỉ hơn 5.000 đồng các em đã tiếp cận được với bữa cơm trưa có thịt. Với gần 1.000 em học sinh bị ngắt chế độ, khi nhân lên thì ra số tiền khá lớn, nhà trường đang vận động và xin kinh phí hỗ trợ" - ông Cường nói.
Năm nay, xã Măng Cành chính thức được lên Nông thôn mới, đường vào bản làng được bêtông hóa sạch sẽ, thuận tiện hơn trước nhưng đời sống, mức thu nhập của người dân vẫn còn thấp.