Du lịch không bền vững sẽ mất nguồn khách cao cấp
Tại hội thảo “Hướng tới du lịch không rác”, nói không với rác thải nhựa và xây dựng một nền kinh tế tuần hoàn, ông Phan Xuân Thanh - Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Quảng Nam - cho biết, trong một khảo sát 18.000 du khách năm 2019, có 72% trong đó mong muốn hướng đến du lịch xanh nhưng họ không biết tìm đâu ra các sản phẩm như vậy.
Điều đó cho thấy, nhu cầu sử dụng các dịch vụ du lịch xanh đang ngày càng tăng lên. Trong khi, các điểm đến nếu không làm du lịch theo hướng bền vững thì chỉ vài năm nữa, những dòng khách cao cấp trên thế giới sẽ rời bỏ Việt Nam do môi trường bị ô nhiễm, quá tải lượng rác thải, nước thải… Tuy nhiên hiện nay, việc bảo vệ môi trường nói chung và trong lĩnh vực du lịch nói riêng vẫn là câu chuyện thích thì làm, không thì thôi.
“Lối tiếp cận xưa nay của chúng ta là thông qua ý thức nhưng làm được thì không dễ, vì người ta luôn nghĩ về những cái khó như chi phí tăng lên, mất nhiều công sức, thời gian. Riêng với Hiệp hội Du lịch Quảng Nam, chúng tôi nhận thấy đây có thể là cơ hội lớn, bởi bất kỳ một điểm đến nào tại Việt Nam đạt tiêu chuẩn điểm đến xanh thì tất cả dòng khách cao cấp sẽ đổ về. Mà làm du lịch thì ai cũng hướng đến khách thu nhập cao, có tri thức, ý thức” - ông Thanh chia sẻ.
Chính vì vậy, từ năm 2019, Hiệp hội Du lịch Quảng Nam đã lồng ghép vấn đề bảo vệ môi trường, quản lý rác thải để hướng doanh nghiệp vận hành theo những mô hình kinh tế tuần hoàn. Hiệp hội Du lịch Quảng Nam đặt mục tiêu, năm 2025 sẽ vận động các tổ chức môi trường thế giới công nhận Hội An là điểm đến xanh. Để làm được điều này, doanh nghiệp phải làm du lịch với tư duy từ chối, giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế… Thật ra đây là những việc bất kỳ nhà hàng, khách sạn nào cũng làm được nhưng đa phần họ đều ngại, tuy nhiên ông Thanh cho rằng, có thể chỉ ra cho họ thấy cái lợi của các hoạt động này, bởi nó sẽ nâng giá trị của sản phẩm lên.
“Một phòng khách sạn bán 300.000 đồng/đêm nhưng không có gì cả với một phòng khách sạn sử dụng các vật liệu thân thiện môi trường được bán với giá tăng lên 500.000 đồng/đêm là điều hoàn toàn có thể. Dĩ nhiên, doanh nghiệp phải làm nó bằng tư duy tử tế chứ không lợi dụng môi trường. Du khách sẽ cảm nhận được, trân trọng và mong muốn tìm đến những sản phẩm đó.
Du lịch cộng đồng và du lịch xanh là 2 lĩnh vực rất khó nhưng làm được thì chúng ta sẽ bảo vệ được di sản và lối sống của người dân bản địa, tạo thương hiệu trên toàn thế giới. Chúng tôi đang huy động mọi nguồn lực từ việc mời gọi sự chung tay của các tổ chức phi chính phủ để tiếp cận những mô hình quản lý rác thải, kinh tế xanh, đồng thời kiến nghị chính sách với chính quyền địa phương, đề nghị phê duyệt bộ tiêu chí điểm đến xanh, doanh nghiệp xanh… Năm 2020, Hiệp hội đã hướng dẫn cho 40 doanh nghiệp, hộ kinh doanh phân loại rác tại nguồn, ký cam kết quản lý rác thải. Năm 2021, chúng tôi sẽ tiếp tục vận động doanh nghiệp tham gia du lịch xanh, cứ như vậy, rồi nhiều người sẽ biết đến và làm được mô hình này” - ông Thanh chia sẻ.
80% rác thải có thể không cần vào bãi rác
Chia sẻ riêng về Đà Nẵng, một trong những điểm đến của hàng triệu du khách trong và ngoài nước, bà Quách Thị Xuân - Điều phối viên của Liên minh Không rác thải Việt Nam (VZWA) - chỉ ra thực tế rằng quan điểm về quản lý rác thải của chính quyền hiện nay chưa đúng theo tinh thần của Luật Tài nguyên Môi trường mới ban hành. Thay vì phân loại rác thành 3 loại là rác hữu cơ, rác tái chế và rác còn lại thì Đà Nẵng chia thành 4 là rác tái chế, rác xây dựng cồng kềnh, rác nguy hại và rác còn lại.
Trong khi đó, theo kinh nghiệm quản lý của các nước trên thế giới thì họ đã chuyển được 80% rác thải ra khỏi bãi, bao gồm 60% rác hữu cơ và 20% rác tái chế, còn lại 20% rác phải chôn lấp. Còn Đà Nẵng lại đưa mục tiêu theo hướng ngược lại là giảm 18% rác chôn lấp ở bãi.
“Đây là quan điểm chưa tối ưu nên khi thực hiện, ban hành kế hoạch, hướng dẫn cho các doanh nghiệp, quản lý rác thải sinh hoạt khu dân cư không đi theo hướng tối ưu. Tôi mong chính quyền cần nhìn nhận lại việc quản lý chất thải rắn tại nguồn cũng như việc xây dựng các nhà máy đốt rác vì để đảm bảo một nhà máy đốt rác vận hành theo tiêu chuẩn xanh, chúng ta phải mất rất nhiều chi phí” - bà Xuân nêu rõ.
Thay vào đó, bà Xuân cho rằng, Đà Nẵng nên cân nhắc việc tìm kiếm giải pháp quản lý rác thải tại nguồn bằng cách huy động nguồn lực từ các tổ chức quốc tế và ngay cả chính quyền cũng phải luôn lồng ghép vấn đề này trong mọi hoạt động phát triển. “Năm 2025, Việt Nam dự kiến sẽ cấm dùng đồ nhựa một lần, mà việc giảm chất thải nhựa phải giảm đầu nguồn. Trước hay sau, Việt Nam cũng sẽ đi theo hướng đó, để chuẩn bị thì Đà Nẵng nên chủ động thực hiện ngay từ bây giờ. UBND thành phố, các sở ngành phải có hướng tuyên truyền cho các doanh nghiệp tìm các sản phẩm thân thiện môi trường thay thế đồ nhựa, có chương trình khuyến khích mạnh hơn, xây dựng doanh nghiệp xanh, tôn vinh những doanh nghiệp vì môi trường chứ không nên chờ đợi” - bà Xuân đề nghị.
