Nhà tiền tỉ cũng như nhà tranh, vách đất
PV Báo Lao Động nhận được phản ánh của người dân thôn Khe Đâm, Khe Lóng 2, Khe Lóng 3, xã Mỏ Vàng (huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái) về việc nhiều năm nay phải sinh sống trong cảnh tối tăm, không có điện lưới quốc gia.
Ngày 16.8, PV có mặt tại khu vực này. Con đường gần 4km từ trung tâm huyện đến xã Mỏ Vàng đang thi công phải rất vất vả với hơn 3 giờ ngồi xe mới có thể đến thôn Khe Đâm.
Những ngôi nhà nhỏ xen lẫn những ngôi nhà xây kiên cố rải rác quanh thôn. Đây là thôn cuối cùng của huyện Văn Yên nơi tiếp giáp với xã An Lương, huyện Văn Chấn với nhiều đồng bào Dao sinh sống.
Thôn Khe Đâm nằm giữa 2 thủy điện Thác Cá 1 với công suất lắp máy 27MW, sản lượng điện hàng năm 99 triệu KWh hoàn thành năm 2020. Thác Cá 2 có công suất lắp máy 14,5MW, sản lượng điện hàng năm 55 triệu KWh hoàn thành năm 2021, đều được xây dựng trên ngòi thia chảy qua xã.
Theo thống kê, thôn Khe Đâm có 138 hộ dân với hơn 600 nhân khẩu, trong đó chỉ lác đác vài chục hộ có điện dùng.
Tiếp chúng tôi trong ngôi nhà có giá trị cả tỉ đồng, ông Triệu Tài Vượng (SN 1980, thôn Khe Đâm) chia sẻ, gia đình đã ở đây 2 đời nay nhưng vẫn chưa được dùng điện lưới quốc gia.
Theo ông Vượng, gia đình đã mua máy phát điện chạy bằng sức nước về lắp dưới suối. Tuy nhiên, không phải gia đình nào cũng có tiền để lắp vì chi phí cao. Chưa kể, cứ mùa mưa lũ nhiều máy phát cũng bị cuốn đi mất không có tiền để đầu tư lại.
Nhà ông Vượng phải mua loại máy phát 3kg rồi mua dây điện, thuê thợ về chạy điện từ trong thác cách nhà gần 2km về với giá 16 triệu đồng, nhưng cũng chỉ đủ nấu cơm, cắm quạt chứ không dùng được tủ lạnh, máy giặt.
Đường điện về bản còn xa
Bà Lò Thị Ồn (SN 1966, thôn Khe Đâm) cho biết, gia đình 4 người sống trong một cái chòi cạnh ruộng. Cuộc sống hàng ngày đi làm thuê kiếm sống qua ngày, cơm nhiều bữa còn không đủ ăn nên không có tiền để mua máy phát điện.
Tài sản lớn nhất của cả gia đình là chiếc radio được bà mua với giá 100.000 đồng dùng bằng pin để nghe tin tức. Tối đến, cả gia đình dùng chung cái bóng điện 20w chạy bằng ắc quy xe máy với giá 50.000 đồng.
Bà Ồn chia sẻ: “Nhìn nhiều nhà trong thôn có điện dùng cũng ao ước. Nhưng khổ nỗi, gia đình không có điều kiện để mua, chỉ mong điện lưới quốc gia kéo về để chúng tôi có điện dùng”.
Ngoài thôn Khe Đâm, tại thôn Khe Lóng 2, Khe Lóng 3 thuộc xã Mỏ Vàng, gần 200 hộ cũng chưa được sử dụng điện lưới quốc gia. Mọi hoạt động sản xuất, sinh hoạt của người dân gặp nhiều khó khăn, trở ngại vì thiếu điện lưới quốc gia.
Theo ông Trần Tuấn Anh - Chủ tịch UBND xã Mỏ Vàng - cho biết, tại thôn Khe Đâm, đường điện cao thế của lưới điện quốc gia đã chạy qua từ năm 2012, nhưng không hiểu vì sao vẫn chưa cấp điện cho người dân.
Chính quyền xã đã nhiều lần đề nghị huyện Văn Yên, Điện lực, Sở Công Thương Yên Bái xây dựng công trình điện lưới nông thôn cho các thôn chưa có điện.
Trao đổi với PV, ông Nguyễn Thanh Hà - Phó Giám đốc Điện lực Yên Bái - cho biết, 2 thủy điện Thác Cá 1 và Thác Cá 2 do doanh nghiệp xây dựng và hòa vào điện lưới quốc gia chứ không phải cung cấp trên địa bàn.
Việc đã lắp đường điện cao thế nhưng chưa cung cấp điện liên quan đến việc xây dựng đường điện trung áp, hạ thế rồi mới có thể cấp phát điện đến các hộ dân.
Ngành Điện lực không đủ nguồn lực để đầu tư dàn trải tất cả đến các thôn, bản mà cần có chương trình đầu tư trong dự án của Sở Công Thương theo chương trình riêng của chính phủ đối với việc cung cấp điện cho thôn, bản.
