Tìm về thôn Khe Tín, xã Yên Khê, huyện Con Cuông (Nghệ An), chúng tôi khá ngạc nhiên khi biết đặc sản của vùng quê này là hồng xiêm Xuân Đỉnh. Được trồng hàng chục năm nay, cây hồng xiêm có xuất xứ đất thủ đô đã gắn bó với nhiều thế hệ và không ít người gọi Khe Tín là làng hồng xiêm.
Tìm hiểu được biết, cây hồng xiêm được trồng trên vùng đất này vào những năm 80 của thế kỷ trước. Khi đó có một người dân trong thôn mang giống từ miền Bắc về trồng ở vườn nhà. Thấy loại cây này dễ trồng, cho quả ngọt nên sau đó người này chiết cành, nhân giống cho một số hộ dân trong thôn cùng trồng.
Ông Trần Doãn Dần là một trong những người gắn bó lâu năm với cây hồng xiêm ở thôn Khe Tín. Năm 1997, trên diện tích đất vườn của gia đình, ông bắt đầu trồng loại cây này, ban đầu chỉ trồng 3 cây, dần dần tự tìm cách học hỏi kinh nghiệm, nhân cây giống về trồng.
“Lúc đầu tôi trồng 4-5 cây, nhờ chăm sóc tốt sau 2 năm đã cho thu hoạch, sau đó tôi tiếp tục nhân rộng giống cây nay, đến nay khu vườn gia đình đã có 40 gốc hồng đang cho thu hoạch”, ông Dần cho biết.
Ông Dần cho biết hồng xiêm là loại cây dễ trồng, kỹ thuật chăm sóc cũng đơn giản. Những cây trồng khác sau khi thu hoạch vài vụ là thoái hóa. Còn cây hồng xiêm thì càng lâu năm càng xanh tốt. Trong vườn ông hầu hết là những cây có tuổi thọ lên tới 20 năm. Đây cũng là loại cây nhiều nhựa nên khó bị sâu bệnh, nếu có chỉ là sâu đục thân và bệnh muội đen lá. Khi có sâu bệnh cũng chỉ phun thuốc 1-2 lần/năm.
Cũng theo ông Dần, một số hộ dân trong thôn cũng đã thử trồng một số giống hồng khác nhưng giống hồng xiêm Xuân Đỉnh (Từ Liêm - Hà Nội) là ngon nhất. Và hiện ở Khe Tín người dân chủ yếu trồng giống hồng xiêm này. Hồng xiêm Xuân Đỉnh quả không to lắm mà thon đều, vỏ mỏng màu vàng đất. Chính vì vỏ mỏng nên thớ hồng xiêm dày, mọng. Khi chín vị ngọt lịm, thơm lâu.
Có mặt tại thôn Khe Tín gần 40 năm nay, cây hồng xiêm có nguồn gốc từ đất Bắc, nay đã trở thành cây trồng chủ yếu trong vườn nhà các hộ dân nơi đây. Thời điểm này hồng xiêm ở Khe Tín đang vào thời kỳ thu hoạch.
Theo người dân ở đây cho biết so với trồng các cây khác, hồng nó màng lại hiệu quả hơn. Hồng là cây dễ trồng, dễ chăn sóc, ít sâu bệnh. Nếu chăm sóc tốt hồng được thu hoạch tầm 20 năm. Hồng sau khi thu hoạch về khâu ủ hồng cũng rất quan trọng, thường được đem rửa sạch nhựa, để ráo nước mới đem ủ.
Ông Nguyễn Đình Hiền, Trưởng thôn Khe Tín xã Yên Khê cho biết: “Hiện cả thôn có khoảng 3 ha cây hồng, chủ yếu được người dân trồng trong diện tích vườn nhà. Cả thôn có 97 hộ dân,thì đa phần hộ nào cũng đều trồng cây hồng, hộ ít 5-10 cây, hộ nhiều 30-40 cây. Thôn chúng tôi được biết đến như một làng hồng Xuân Đỉnh” .
