Những ngày tháng 3, men theo con đường mòn đầy đất đá lởm chởm, PV đã có mặt tại khu vực Suối Thườn, xóm Diều Nọi, xã Tân Minh, huyện Đà Bắc.
Từ đỉnh yên ngựa - nơi được xác định là ranh giới 2 tỉnh Phú Thọ - Hòa Bình theo bản đồ 364, xuôi dốc về hướng Phú Thọ, những ngôi nhà và ruộng, vườn của 32 hộ dân thấp thoáng trong rừng cây.
Ông Xa Văn Đứng (66 tuổi) cho biết: "Gia đình tôi đã chuyển vào đây được gần 40 năm nay rồi. Trước đây người dân hai bên cùng canh tác, chưa từng tranh chấp hay xảy ra mâu thuẫn gì".
Theo ông Đứng, gia đình ông ra phát hoang từng bờ lau lách, biến thành những mảnh ruộng canh tác. Nay xảy ra tranh chấp thì rất hoang mang, bởi quay về xóm thì không có đất để ở, mà ở lại thì không biết số phận sẽ ra sao.
Xuôi theo con dốc nhỏ, chúng tôi tiếp tục đến ngôi nhà sàn của vợ chồng bà Hà Thị Năm.
Chỉ lên chiếc bóng điện thắp sáng duy nhất trong ngôi nhà sàn rộng chừng 40m2, bà Năm (50 tuổi) chia sẻ: "Bóng điện này nhà tôi vừa mới mắc dịp trước Tết. Bên này là đất của Phú Thọ nên họ không cho mắc điện sang, mặc dù xã Tân Minh đã kéo điện lên đến tận đỉnh yên ngựa cho người dân. Nhiều nhà tích cóp được ít tiền, muốn xây căn nhà kiên cố tránh mưa tránh nắng cũng không được phép làm".
Theo bà Năm, không có điện, những người dân ở đây phải sử dụng đèn hoặc ắc quy tích điện, cứ vài ba hôm lại phải mang về xóm sạc nhờ. Hiện, vừa chỉ có 4 hộ từ đầu ở đây mắc mỗi nhà một bóng điện thắp sáng.
"Mỗi khi cần việc gì hay muốn mua thức ăn, chúng tôi lại phải đi bộ về xóm, cả đi cả về mất hơn tiếng đồng hồ. Có ít sắn muốn bán cũng phải thồ lên đỉnh yên ngựa để thương lái đến mua" - bà Năm cho hay.
Trao đổi với PV, ông Lò Văn Lại - Chủ tịch UBND xã Tân Minh - cho biết: "Hiện nay, khu vực Suối Thườn có 32 hộ dân đang định cư, canh tác ổn định với tổng diện tích 179,6ha với hộ lâu nhất 40 năm, hộ sớm nhất trên 20 năm. Cùng với đó là một phần đất thuộc Lâm trường Tu Lý (nay là đội Lâm nghiệp Tu Lý - Công ty Cổ phần Lâm nghiệp Hòa Bình) sử dụng từ năm 1978 với diện tích 170ha".
“Chúng tôi đề nghị các cấp có thẩm quyền xem xét điều chỉnh lại địa giới hành chính giữa hai xã Tân Minh và Yên Sơn theo đường địa giới đã được hiệp thương năm 1996, có chữ ký và đóng dấu của ông Bùi Văn Cải - Phó Chủ tịch UBND xã Yên Sơn - trong bản đồ địa giới hành chính 364. Để đảm bảo thực hiện công tác quản lý nhà nước về đất đai và ổn định đời sống của người dân" - vị chủ tịch cho hay.
Ông Vũ Tiến Tấn - Trưởng phòng TNMT huyện Đà Bắc - cho biết: "Qua gần 10 năm với nhiều lần hiệp thương giữa chính quyền 2 địa phương, phía Phú Thọ cũng khẳng định trong khu vực Suối Thườn, người dân Tân Minh đang canh tác ổn định và không có tranh chấp. Tuy nhiên, phía tỉnh bạn vẫn kiên quyết giữ nguyên đường địa giới hành chính theo bản đồ 364”.
Theo ông Tấn, việc này dẫn đến rất nhiều khó khăn. Cụ thể, UBND huyện Đà Bắc không thể đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng theo nguyện vọng của nhân dân do thẩm quyền phạm vi địa giới hành chính. Không thể giải quyết dứt điểm những kiến nghị của cử tri địa phương về quản lý địa giới và đất đai.
Bên cạnh đó, người dân đi về Tân Minh chỉ 5km, gần hơn so với đi sang UBND xã Yên Sơn (10km).
"Chúng tôi mong muốn các cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết công bằng, bình đẳng và thỏa đáng các vấn đề liên quan đến đất đai của nhân dân đã canh tác lâu đời, ổn thỏa tại khu vực” - đại diện phòng TNMT huyện Đà Bắc - nói thêm.
