Hệ thống thu phí tự động tuyến metro số 1 chưa vận hành đã lạc hậu

Phát hành 5 triệu thẻ đi tàu metro

Ban quản lý đường sắt đô thị TPHCM (MAUR) vừa báo cáo UBND TPHCM về tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động (AFC) của tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) và các tuyến metro khác của thành phố.

Theo đó, hệ thống APC của tuyến metro số 1 bao gồm: cổng soát vé, máy điều chỉnh giá vé, thiết bị đầu cuối cho nhân viên nhà ga, máy chủ, thiết bị mạng, máy phát hành và tái chế vé, thiết bị quản lý tiền mặt, vé thông minh không tiếp xúc,…

Hệ thống cung cấp khoảng 5 triệu thẻ đi tàu metro, gồm ba loại vé: vé lượt, vé ngày (gồm 1 và 3 ngày) và vé tích tiền (tích trữ tiền và trừ dần khi khách đi tàu, khách phải nạp thêm tiền khi số dư của vé dưới mức quy định).

Theo MAUR, hệ thống AFC của tuyến metro số 1 hiện xong khâu thiết kế kỹ thuật và qua giai đoạn sản xuất, chế tạo, tiến độ đạt hơn 50% và lắp đặt tại công trường đạt 7%.

Dự kiến hệ thống được thử nghiệm, vận hành cùng thời gian khai thác tuyến metro số 1 vào cuối năm 2021. Tuổi thọ dự kiến của toàn hệ thống AFC đạt ít nhất 5 năm kể từ ngày khai thác thương mại.

Chưa vận hành đã lạc hậu

Theo MAUR, do ý tưởng thiết kế, xây dựng hệ thống thu phí tự động tuyến metro số 1 từ 10 năm trước nên về kỹ thuật hệ thống này chưa cập nhật tính năng phân biệt những khách được hưởng chính sách miễn giảm giá vé như học sinh, sinh viên, người khuyết tật...

Về tính tiện lợi và hiện đại, hành khách đi tàu metro chỉ có thể nạp tiền hay mua vé tại máy bán vé hoặc tại quầy của nhà ga chứ hệ thống chưa hỗ trợ hình thức nạp tiền mua vé phổ biến hiện nay qua ATM, thẻ tín dụng, các loại ví điện tử...

Hệ thống AFC tuyến metro số 1 cũng chưa thể dùng thẻ ngân hàng (công nghệ chip EMV) thanh toán trực tiếp cho chi phí đi tàu. Công nghệ dùng thẻ ngân hàng thanh toán trực tiếp cho phí đi tàu hiện đang phổ biến tại Singapore từ năm 2019 và thành phố London Anh đã áp dụng từ năm 2014.

Đồng thời, với hệ thống này chưa thể dùng điện thoại thông minh (hỗ trợ công nghệ NFC) để thay thế vé đi tàu. Công nghệ này rất phổ biến tại Nhật Bản, được áp dụng lần đầu vào năm 2006 (theo hình thức ví điện tử của điện thoại) và đến năm 2011 triển khai rộng rãi cho các loại điện thoại thông minh.

Hệ thống cũng chưa thể phát triển vé đi tàu thành ví điện tử để có thể thanh toán các dịch vụ thương mại tại khu vực nhà ga (như thanh toán tại cửa hàng tiện lợi, siêu thị mini, cửa hàng quần áo...).

Theo MAUR, trước khi vận hành khai thác tuyến metro số 1, các tính năng tối thiểu của hệ thống AFC như nạp tiền hay mua vé bằng thẻ ATM, tín dụng và tính năng phân biệt những khách được hưởng chính sách miễn giảm giá vé sẽ được bổ sung.

Tuy nhiên, các tính năng thiếu sót còn lại chỉ được bổ sung, nâng cấp sau khi tuyến metro số 1 đi vào vận hành, khai thác thương mại. Thời gian nâng cấp dự tính kéo dài 5 năm bằng nguồn vốn ngân sách.