Dân "dài cổ" chờ... mưa
Nắng nóng kéo dài đã khiến cho nhiều hồ đập trên địa bàn khô cạn, hàng trăm ha diện tích trồng lúa tại xã Mã Thành bị bỏ hoang. Bà Phan Thị Hà ở xóm Đá Dựng thở dài: Gia đình tôi đang làm gần 1 mẫu ruộng, giờ không có nước, đành phải bỏ hoang. Nếu như chờ mưa xuống có lẽ cuối vụ cũng không có thu hoạch vì không đúng thời vụ.
Giếng nước của hàng trăm hộ dân của các xóm Đồng Bàu, Đá Dựng, Yên Thịnh… đã cạn nước. Ông Phan Văn, 72 tuổi, xóm Yên Thịnh nói: “Năm nào cũng bị hán hán, không trồng được cây gì cả, thiếu đói đói năm này qua năm khác là điều tất nhiên. Đã vậy, còn thiếu nước sinh hoạt khiến cuộc sống của dân bị đảo lộn”.
Ông Trần Đình Cảnh chủ tịch UBND xã cho biết: Xã Mã Thành có 348 ha diện tích trồng lúa nước. Do lượng nước ở 6 hồ đập xuống thấp, vài tháng qua không có nước để bơm tưới như đập Chùa Lụi, Khe Trang, đập Sặt… Hiện 100 ha đất lúa không có nước để gieo trồng, trong đó 75 ha không thể canh tác, 25 ha dân còn phải chờ trời mưa.
“Xã đã hướng dẫn bà con chuyển đổi cây lúa sang trồng cây nhân trần; có phương án khơi dòng vét nước bơm tát, chuẩn bị hàng chục bơm dầu, 2 trạm bơm sẵn sàng đối phó hạn nhưng lo ngại nhất là không có nguồn nước để bơm. Nếu như nắng nóng kéo dài, trời không mưa thì 10 ngày nữa hầu hết diện tích trồng lúa đều hạn nặng không thể trồng được cây gì”- ông Cảnh nói.
Xã Tiến Thành được tách ra từ xã Mã Thành năm 2001, hạn hạn có phần nặng hơn. Chúng tôi đi hầu khắp các cánh đồng nhưng diện tích đất trồng lúa đều bị bỏ hoang.
Ông Trần Đình xóm Cửa Thờ nói: “Ruộng bỏ hoang, chúng tôi nhìn xót vô cùng, nhưng không có nước thì đành chịu, ruộng hầu như cả xã bỏ hoang nhiều”.
Ông Nguyễn Hữu Đại – Bí thư Đảng ủy xã Tiến Thành cho biết: Năm nay hạn nặng nhất. 8 hồ đập trên địa bàn đã cạn nước. Hiện chỉ có 80 ha là còn đủ nước gieo trồng, còn 100 ha không có nước.
3.700 ha đất lúa thiếu nước
Theo ông Đại - Bí thư Đảng ủy xã Tiến Thành thì hiện nay có hai phương án chống hạn hữu hiệu.
Phương án thứ nhất là làm cầu máng lấy nước từ sông đào về. Ông Đại khẳng định: “Chỉ cần làm cái cầu máng bằng xi măng lấy nước từ sông Đào (sông Đào hiếm khi thiếu nước) thì việc thiếu nước không phải lo, quảng đường cũng chỉ mấy km. Nếu những chỗ địa hình cao thì dùng trạm bơm chuyển tiếp”.
Phương án thứ 2 là ngăn đập khe Bốm ở đầu xã Tiến Thành , con khe này nằm giữa những dãy núi cao hình lòng chảo, mỗi khi trời mưa nước từ thượng nguồn đổ về rất lớn. Nếu như đắp con đập này thì sẽ giữ được nước, thuận lợi cho việc ngăn lũ và tưới tiêu chống hạn không những 2 xã Tiến Thành, Mã Thành mà còn cho các xã lân cận.
Ông Nguyễn Vương Ngọc- Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Thành cho biết: 2 biện pháp nói trên hay nhưng kinh phí quá lớn, tầm huyện không thể làm được. Theo ông Ngọc, trước mắt cần phải chuyển đổi cây trồng phù hợp với thổ nhưỡng và môi trường để phát triển bền vững.
Ông Ngọc cũng cho biết thêm hiện các vùng địa hình cao của huyện có khoảng 3.700 ha đất lúa thiếu nước sản xuất, tăng 1.700 ha so với các năm trước.
Hiện, bà con nông dân và chính quyền 2 xã Mã Thành, Tiến Thành khẩn thiết mong chính quyền các cấp sớm có biện pháp để 2 xã này thoát khỏi cảnh hạn hán liên miên.
