Năm 2021, TP.Hà Nội đã công bố 6 đồ án quy hoạch phân khu đô thị: H1-1A, H1-1B, H1-1C, H1-2, H1-3, H1-4, tỉ lệ 1/2.000 tại các quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng; với yêu cầu chính là kiểm soát dân số tại 4 quận, các đồ án nhằm mục tiêu giảm từ 1,2 triệu dân (năm 2009) xuống dự kiến còn 672.000 dân; đồng thời cải thiện hệ thống hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật.
Theo đồ án được công bố, 4 quận trung tâm sẽ phát triển không gian ngầm theo mô hình TOD - phát triển đô thị gắn với hệ thống giao thông công cộng, gồm 5 tuyến đường sắt đô thị chạy qua và 22 nhà ga đã được quy hoạch trên địa bàn 4 quận.
Trong phạm vi 500m từ đầu mối ga ngầm, các đồ án đưa ra định hướng sử dụng tối đa chiều sâu để hình thành không gian công cộng ngầm tại khu vực hạn chế chiều cao công trình, giúp giảm mật độ xây dựng phần nổi; khuyến khích tạo lập tuyến đi bộ ngầm để kết nối các khu vực này. Để phát triển giao thông công cộng, thành phố cũng sẽ xây dựng 89 bãi đỗ xe, trong đó 38 bãi cao tầng và 51 bãi xe ngầm.
TS Nguyễn Công Giang - Trưởng bộ môn Công trình ngầm (Đại học Kiến trúc Hà Nội) - bày tỏ quan điểm ủng hộ về định hướng phát triển không gian ngầm tại 4 quận của Hà Nội. Theo đó, hệ thống này sẽ là biện pháp hiệu quả để giảm mật độ tập trung trên mặt đất, tránh áp lực quá tải lên cơ sở hạ tầng.
“Đây là một định hướng rất tốt và sẽ phát huy hiệu quả. Tôi chỉ lấy vài ví dụ thế này, khi xây dựng xong ga ngầm ở đường Trần Hưng Đạo (tuyến đường sắt Nhổn - ga Hà Nội), nếu như không có kết nối không gian ngầm, cứ 5 phút sẽ có khoảng 200 người đổ ra mặt đường. Không thể để như vậy được nên phải ngầm hóa để người dân đi lại. Hay như bãi xe ngầm ở Cung Văn hóa Hữu nghị chuẩn bị tiến hành, khi người dân gửi xe xong, đi lại phía dưới, có hệ thống ngầm kết nối vào không gian ga ngầm trên đường Trần Hưng Đạo hay sang ga Hà Nội cũng sẽ rất thuận tiện, không bị mưa nắng gì cả” - TS Nguyễn Công Giang chỉ ra những lợi ích cụ thể khi phát triển hệ thống không gian ngầm.
Cũng liên quan đến vấn đề này, TS Trần Danh Lợi - Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Khoa học kỹ thuật, Chủ tịch Hội Cầu đường Hà Nội - cho rằng, để triển khai nội dung phát triển không gian ngầm, TP.Hà Nội cần có quy hoạch chi tiết và cần đặc biệt chú trọng về các tiêu chuẩn kỹ thuật.
“Tôi cho rằng để phát triển không gian ngầm, Hà Nội cần phải có ngay quy hoạch chi tiết, rồi có thể kêu gọi xã hội hóa đầu tư” - TS Trần Danh Lợi cho biết.
Cuối tháng 3.2022, UBND TP.Hà Nội đã ban hành quyết định Quy hoạch chung không gian xây dựng ngầm đô thị trung tâm thành phố đến 2030, tầm nhìn đến 2050.
Theo đó, khu vực nghiên cứu chính không gian xây dựng ngầm đô thị trung tâm thuộc địa giới hành chính 20 quận, huyện gồm: Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Cầu Giấy, Tây Hồ, Thanh Xuân, Hoàng Mai, Hà Đông, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Long Biên, Mê Linh, Đông Anh, Gia Lâm, Đan Phượng, Hoài Đức, Thanh Oai, Thanh Trì, Thường Tín. Khu vực nghiên cứu định hướng, kết nối tại 5 đô thị vệ tinh gồm: Sóc Sơn, Sơn Tây, Hòa Lạc, Xuân Mai, Phú Xuyên.
Quy hoạch sẽ phân vùng chức năng của các công trình ngầm, phân bố theo chiều ngang trong đô thị trung tâm các khu vực có tiềm năng xây dựng công trình ngầm gồm: Khu vực nội đô (nội đô lịch sử và nội đô mở rộng); khu vực phát triển mới cao tầng tại Bắc sông Hồng và chuỗi đô thị Đông vành đai 4, các dự án trong vành đai xanh và tại các trục không gian Hồ Tây - Ba Vì, Tây Hồ Tây, Hồ Tây - Cổ Loa và khu vực dọc theo hành lang các tuyến đường sắt đô thị.
