Hà Nội công bố 85% mẫu bệnh là chủng Omicron: Chủng Delta biến mất khi nào?

85% mẫu bệnh phẩm nhiễm Omicron, phần lớn là biến thể “Omicron tàng hình”

Báo cáo tại buổi họp Ban Chỉ đạo TP Hà Nội phòng, chống dịch COVID-19, diễn ra chiều qua (10.3), Phó Giám đốc Sở Y tế Vũ Cao Cương cho biết, tính đến ngày 9.3, Hà Nội đã ghi nhận nhiều trường hợp nhiễm biến thể Omicron trong cộng đồng, với tỷ lệ 85% (93/109 mẫu) mẫu bệnh phẩm của các ca dương tính được giải trình tự gene ngẫu nhiên từ ngày 4.12.2021 đến 1.3.2022. Trong đó, chiếm ưu thế là biến thể phụ BA.2 - "Omicron tàng hình", với 86/93 mẫu (xấp xỉ 80% tổng số mẫu bệnh phẩm).

Như vậy, bước đầu đã có những bằng chứng kết luận, Omicron đã là chủng lưu hành chính tại Hà Nội thời điểm này. Trong thời gian tiếp theo, cơ quan chức năng dự báo, số mắc sẽ tiếp tục tăng do khả năng lây nhiễm cao của biến chủng này.

Trước việc Omicron đang là chủng virus COVID-19 lưu hành chính hiện nay, nhiều người có thắc mắc liệu biến thể Delta có biến mất trong khoảng một thời gian nữa?. Ngoài ra, việc biến thể Omicron xuất hiện là điều mừng hay lo?.

Về vấn đề này, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội truyền nhiễm TPHCM thông tin, virus SARS-CoV-2 qua một dòng thời gian lây lan sang người sẽ liên tục biến đổi và ghi nhận các biến thể mới như Alpha, Delta, Omicron. Điều quan trọng nhất của biến thể mà chúng ta cần chú ý đó là tốc độ lây lan của biến thể mới sẽ nhanh hơn biến thể cũ.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh cho biết, sau biến thể Delta, nhiều người đã được nghe đến 2-3 biến thể như Lambda, Mu,  Delta Plus. Tuy nhiên, 3 biến thể này đều bỏ qua hết bởi sự lây lan không bằng Delta. Sau này đến biến thể Omicron được nhắc đến nhiều bởi tốc độ lây nhanh hơn so với Delta rất nhiều. Như nghiên cứu hiện nay cho thấy, chỉ trong một tuần Omicron xuất hiện thì số ca mắc sẽ tăng gấp đôi. Vùng dịch xuất hiện Omicron chỉ cần 3-4 tuần là sẽ đạt đỉnh dịch và đi xuống.

Mặc dù số ca mắc tăng cao nhưng lại ít ca bệnh nặng, ca phải nhập viện, thở máy so với những làn sóng dịch trước rất thấp. Việc các biến thể có sự "cạnh tranh" lẫn nhau để tồn tại đã được ghi nhận trong lịch sử. Nếu cùng một loại virus, xuất hiện cùng một nơi mà có sự biến thể sẽ cạnh tranh lại nhau. Nguyên tắc của virus lây qua đường hô hấp này nếu không lây thêm được cho người khác thì nó sẽ tự biến mất.

Cụ thể, biến thể Delta xuất hiện có thể lây nhanh cho 10 người, trong khi biến chủng cũ chỉ lây cho 2 người. Nếu 2 người đó mà không lây được cho thêm ai thì chủng Delta đã chiếm được ưu thế và lây lan trước. Khi 2 người này khỏi bệnh thì sẽ không còn nguồn lây, nguồn phát tán và lúc đó đương nhiên virus sẽ mất đi.

Tương tự, nếu F0 nhiễm Delta chưa kịp lây bệnh cho người khác thì người mắc Omicron sẽ lây lan trước. Những người mắc Delta đó nếu chưa lây được cho ai, chữa khỏi bệnh thì chủng này có thể biến mất.

Biến thể Omicron lây lan nhanh, thay thế dần biến thể Delta

Một chuyên gia y tế khác cho biết, Omicron là chủng có 36 đột biến trong protein gai, giúp virus SARS-CoV-2 xâm nhập vào tế bào người dẫn đến tốc độ lây lan nhanh. Biến thể Omicron lây lan nhanh, khiến số lượng bệnh nhân tăng vọt, gây áp lực lớn lên hệ thống điều trị, đặc biệt các địa phương dịch vốn đã rất căng thẳng. Nếu phân tầng điều trị không thích hợp sẽ làm tăng nguy cơ bệnh nhân tử vong.

Do vậy, chuyên gia khuyến cáo các địa phương cần đẩy nhanh việc tiêm phòng vaccine COVID-19. Mặc dù Omicron liệu có vô hiệu hóa hay làm giảm hiệu quả vaccine COVID-19 hay không vẫn chưa thực sự sáng tỏ, nhưng một số nghiên cứu của quốc tế cho rằng, tiêm vaccine mũi 3 sẽ có tác dụng bảo vệ tốt hơn trước chủng mới.

Đặc biệt, vị chuyên gia lưu ý việc ưu tiên bảo vệ các đối tượng yếu thế trước COVID-19 như người cao tuổi, người có bệnh nền cần được đặt lên hàng đầu.

"Đây là những đối tượng có nguy cơ diễn biến nặng cao. Việc hạn chế các ca bệnh nặng sẽ giúp giảm tải cho hệ thống y tế, đặc biệt là đơn vị cấp cứu - hồi sức, từ đó giảm tỷ lệ tử vong", chuyên gia nhấn mạnh.

Theo Bộ Y tế, biến thể Omicron có xu hướng gia tăng lây nhiễm nhanh trong thời gian gần đây phổ biến ở các tỉnh, thành phố, nhất là TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh thay thế dần biến thể Delta.

Biến thể phụ BA.2 còn được gọi là "Omicron tàng hình" đang lây lan trên 82 quốc gia, khi mắc BA.1 vẫn có khả năng tái nhiễm BA.2 ở phần lớn những người trẻ tuổi, chưa được tiêm chủng. Ngoài ra, BA.2 có khả năng lây lan nhanh hơn 1,5 lần biến thể gốc BA.1 và có khả năng tránh tác động miễn dịch của các loại vaccine hiện tại hơn biến thể gốc BA.1 khoảng 30%.