Núi Bài Thơ nằm giữa trung tâm Hạ Long được ví là “ngọn núi thi ca” bởi có 12 bài thơ được khắc trên vách núi, trong đó có thơ của vua Lê Thánh Tông được khắc năm 1468 và của chúa Trịnh Cương được khắc năm 1729.
Báo Lao Động từng có loạt bài viết về núi Bài Thơ, trong đó ghi nhận nhiều ý kiến của các khu khách, trong và ngoài nước mong muốn thành phố mở lại địa danh đặc biệt này.
Khu di tích lịch sử và thắng cảnh núi Bài Thơ là di tích lịch sử cấp quốc gia theo Quyết định số 1140-QĐ/BT ngày 31.8.1992 của Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch (VHTT&DL). Khu di tích bao gồm: Trung tâm Điện chính bưu điện Quảng Ninh trên núi Bài Thơ; núi Bài Thơ; chùa Long Tiên và Đền Đức ông Trần Quốc Nghiễn.
Hiện nay, các công trình trên núi Bài Thơ đang bị xuống cấp, lối lên xuống nhỏ hẹp, phải đi qua cửa nhà các hộ dân; một số điểm lên núi khó đi, là đường mòn hoặc đá, không có lan can gây mất an toàn; hệ thống điện, nước không có; nhiều công trình được phục dựng giờ đã hoang tàn…Núi bị tạm đóng cửa từ năm 2017 sau một vụ cháy rừng trên núi.
Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn có rất nhiều du khách, đặc biệt là khách quốc tế tìm đến, vượt rào, leo tường để được lên đỉnh núi ngắm vịnh Hạ Long và thành phố Hạ Long.
Để khai thác, tổ chức tuyến tham quan núi Bài Thơ, UBND TP.Hạ Long đã xây dựng phương án tu bổ, tôn tạo di tích đối với lối vào di tích, nhà ban quản lý di tích, miếu thờ chị Nguyễn Thị Lạt, nhà cơ vụ tổng đài, hang sơ trú ẩn, sơ tán tổ chỉ huy, nhà công vụ, chòi nghỉ chân, lối lên di tích, đỉnh núi Bài Thơ.
Triển khai những hạng mục trên, thành phố sẽ sử dụng ngân sách nhà nước để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng và sẽ kêu gọi doanh nghiệp tham gia đầu tư tu bổ, tôn tạo. Núi Bài Thơ sau khi được trùng tu, tôn tạo sẽ giao doanh nghiệp quản lý, khai thác, phát huy giá trị di tích và được khai thác một số dịch vụ trên núi (bán đồ uống, đồ lưu niệm), nghiên cứu việc bán vé tham quan theo quy định.
Đồng thời UBND thành phố cũng xây dựng phương án liên quan, tổ chức tham quan các điểm di tích khu vực núi Bài Thơ với các điểm tham quan giàu tiềm năng khác như: Chùa Long Tiên, Khu văn hóa núi Bài Thơ, Đền Đức Ông Trần Quốc Nghiễn, nhà tù giam chính trị, nhà chờ phà, cụm Ba Đèo, nhà thờ Hòn Gai, Chợ Hạ Long I.
Sau khi nghiên cứu, nghe đơn vị tư vấn trình bày, thảo luận các phương án, Ban Thường vụ Thành ủy Hạ Long thống nhất cao với phương án đề xuất, quyết tâm của UBND thành phố và khẳng định: Cụm di tích núi Bài Thơ cần phải được xây dựng để trở thành trung tâm du lịch của vùng II-vùng phía Đông thành phố, phát triển các loại hình du lịch văn hóa lịch sử, du lịch tâm linh, trải nghiệm.
Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả tuyến tham quan núi Bài Thơ, Ban Thường vụ Thành ủy yêu cầu UBND thành phố và đơn vị tư vấn cần phải tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến đề xuất tại hội nghị để điều chỉnh, hoàn thiện phương án khai thác, tu bổ, liên kết giữa các điểm tham quan thật sự phù hợp. Việc hoàn thiện các phương án cần bổ sung thêm việc đánh giá, rút kinh nghiệm của những bài học trong những lần đã từng triển khai trước đó.
Đồng thời phải đảm bảo việc tu bổ, cải tạo vẫn phải giữ vững nguyên trạng của khu di tích; những tác động vào di tích (nếu có) phải theo đúng quy định; phải xác định rõ những khu vực đóng vai trò là điểm lõi, là khu vực trung tâm gắn với phát triển kinh tế ban đêm; phải tính toán đến quyền lợi của người dân đang sinh sống ở những khu vực lân cận…
Đặc biệt, tất cả các phương án phải đảm bảo khách du lịch và người dân được hưởng thụ, được thưởng ngoạn các giá trị độc đáo và hấp dẫn của TP.Hạ Long gắn với phát huy các giá trị về văn hóa, tự nhiên của vùng phía Đông thành phố.
