Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, từ đầu mùa mưa lũ, dòng chảy trên các sông suối, đặc biệt, dòng chảy đến các hồ chứa lớn trên lưu vực sông Hồng thiếu hụt nhiều so với trung bình nhiều năm từ 20 - 70%.
Mực nước các hồ chứa lớn như Sơn La, Lai Châu, Hòa Bình thấp hơn nhiều so với năm 2018. Dung tích các hồ chứa chỉ đạt khoảng 30 - 50% so với dung tích thiết kế.
Trong khi đó, ở Trung Bộ, trong giai đoạn nửa cuối tháng 3 đến giữa tháng 5, dòng chảy trên các sông ở khu vực Tây Nguyên suy giảm, lượng trữ của các hồ thủy điện thủy lợi khu vực Tây Nguyên ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm.
Tình trạng khô hạn thiếu nước cục bộ đã xảy ra tại các tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông. Thời điểm xuất hiện khô hạn thiếu nước gay gắt nhất vào cuối tháng 4.2019. Đến cuối tháng 5, khu vực Tây Nguyên bước vào mùa mưa nên tình trạng, hạn hán thiếu nước cơ bản chấm dứt.
Trong giai đoạn cuối tháng 5 đến đầu tháng 7, do tình trạng nắng nóng kéo dài, nền nhiệt độ tăng cao, tổng lượng mưa, tổng lượng dòng chảy thiếu hụt nhiều. Dung tích các hồ chứa thủy điện, thủy lợi vừa và lớn chỉ đạt ở mức thấp đã gây ra tình trạng hạn hán ở các tỉnh Trung Bộ từ Nghệ An đến Ninh Thuận.
Theo quy luật, vào thời điểm cuối tháng 5 đã bắt đầu có lũ tiểu mãn. Thời điểm này - giữa tháng 7 hàng năm, lũ bão bắt đầu xuất hiện ở Bắc Bộ.
Tuy nhiên, năm nay, trước những diễn biến bất thường của thời tiết nắng nóng đã và đang khiến các tỉnh bị hạn hán hoành hành.
Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm - Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đã có những lý giải nguyên nhân tình trạng này.
Theo đó, từ tháng 5 đến nay, khu vực Bắc Bộ không xuất hiện nhiều đợt mưa lớn diện rộng, chủ yếu mưa lớn cục bộ. Lũ lớn chưa xuất hiện, dòng chảy trên các sông suối không được bổ sung nước, thiếu hụt so với các năm trước từ 20-70%
Trong khi đó, khu vực Trung Bộ do ảnh hưởng của Elnino, nền nhiệt độ trung bình các tháng ở hầu hết các vùng trong cả nước có xu hướng cao hơn trung bình nhiều năm, lượng mưa thiếu hụt nhiều so với trung bình nhiều năm.
Số lượng cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền Việt Nam ít hơn trung bình nhiều năm. Lượng dòng chảy năm ở các sông thuộc Trung Bộ suy giảm.
Do đó trong năm nay thì trình trạng hạn hán, thiếu nước và xâm nhập mặn trở nên gay gắt hơn.
Theo Tiến sĩ Hoàng Phúc Lâm, từ ngày 2 - 5.7, do ảnh hưởng của mưa bão số 2, dòng chảy tại các tỉnh từ Nghệ An đến Quảng Trị được bổ sung nên tình trạng hạn hán đã được cải thiện so với thời gian trước đó.
Tuy nhiên, các tỉnh từ Thừa Thiên Huế đến Ninh Thuận vẫn diễn ra tình trạng hạn hán.
"Trước tình trạng nắng nóng, khô hạn như hiện nay người dân ở các vùng nắng nóng cần có biện pháp bảo vệ sức khỏe.
Ngoài ra chúng ta cũng đã biết khoảng thời gian xảy ra nắng nóng cũng là khoảng thời gian trời hanh khô, rất dễ xuất hiện nguy cơ cháy, vì thế người dân cần hết sức lưu ý, đề phòng và cẩn thận trọng các hoạt động đốt nương làm rẫy hoặc các hành động gây phát sinh nguồn cháy" - Tiến sĩ Lâm khuyến cáo người dân.
