Gia tăng vi phạm nồng độ cồn
Theo thống kê của Ủy ban ATGT Quốc gia, khoảng 40% số vụ TNGT và 11% số người chết có liên quan rượu bia, con số này đang có xu hướng gia tăng. Qua một khảo sát của Tổ chức Y tế thế giới đối với các nạn nhân nhập viện vì TNGT, có tới hơn 36% số người lái xe máy và gần 67% người lái ôtô có nồng độ cồn trong máu vượt ngưỡng cho phép.
Thống kê cho thấy, trong số 100 nạn nhân tử vong vì tai nạn giao thông có liên quan đến rượu, bia, độ tuổi 15 - 29 chiếm tới gần 60%. Nam giới chiếm trêm 90% tổng số nạn nhân.
Hẳn nhiều người vẫn chưa thể quên vụ TNGT nghiêm trọng ngày 2.6.2022, tại Bắc Giang làm 3 người trong một gia đình tử vong. Khai nhận và kiểm tra lái xe Nguyễn Đức Thịnh có nồng độ cồn trong cơ thể là 0,604 mg/l khí thở. Trước đó, vào tháng 5, tại km1126+700 trên QL1 (đoạn qua địa bàn thôn An Gia Đông, xã Hoài Châu Bắc, thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định) cũng đã xảy ra một vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng giữa ôtô và xe máy khiến 3 người tử vong khi tiến hành test kiểm tra điều khiển xe môtô có sử dụng chất kích thích, nồng độ cồn trong máu là 29,9mg/1lít khí thở và hai người ngồi sau xe cũng có nồng độ cồn trong máu là 37,03mg/lít khí thở và 74,67mlg/lít khí thở...
Theo thống kê của Ủy ban ATGT Quốc gia, trong quý I/2022, số vụ, số người chết và số người bị thương do TNGT tiếp tục giảm so với cùng kỳ năm 2021. Cụ thể, giảm 662 vụ (tương đương giảm 19,33%), giảm 67 người chết (3,84%) và giảm 739 người bị thương (29,8%). Trong đó, 33 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có số người chết do TNGT giảm so với cùng kỳ năm 2021.
Tuy nhiên, vẫn còn xảy ra một số vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng, làm chết và bị thương nhiều người, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Ủy ban ATGT Quốc gia cũng cảnh báo về việc xảy ra một số vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng do lái xe vi phạm nồng độ cồn gây ra. Nhiều đối tượng vi phạm trong độ tuổi thiếu niên.
Nâng cao chế tài và xử phạt luỹ kế
Tại một cuộc hội thảo mới đây do UBATGT Quốc gia tổ chức đã đưa ra con số thống kê trong báo cáo về thực thi pháp luật về giao thông cho thấy, khoảng 25% số vụ thiệt mạng trong các va chạm giao thông đường bộ ở Liên Minh Châu Âu có liên quan đến nồng độ cồn trong máu, trong khi tổng số kilômét do lái xe có nồng độ cồn trong máu ở mức 0,5g/l chỉ chiếm 1%. Theo các chuyên gia, khi nồng độ còn trong máu tăng, rủi ro về va chạm cũng như mức độ thiệt hại tăng lên rất nhanh.
So với những người lái không uống rượu bia, những lái xe có nồng độ cồn 0.8mg/ml (mức hợp pháp ở nhiều nước) có rủi ro cho hơn 2.7lần. Khi nồng độ cồn trong máu ở mức1.5mg/ml, tỉ lệ va chạm cao hơn tới 22 lần, tỉ lệ thiệt mạng tăng lên 200 lần so với lái xe không sử dụng rượu bia.
Hội thảo cũng đưa ra số liệu khảo sát tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình cho thấy trong các vụ va chạm giao thông, lái xe có nồng độ cồn chiếm từ 4%-69%, người đi bộ có nồng độ cồn chiếm từ 18-90% và người đi môtô, xe máy từ 10-28%.
Do đó, việc thực thi nghiêm các quy định trong đó áp dụng quy định kiểm tra nồng độ cồn ngẫu nhiên đã cho thấy là một giải pháp có hiệu quả rất cao và có thể giảm các vụ va chạm giao thông liên quan tới nồng độ cồn tới 20%.
TS Lê Thu Huyền - Giám đốc Trung tâm Tư vấn phát triển GTVT (Đại học GTVT) - cho biết, chúng ta cần nhìn thẳng vào hiện trạng về hành vi sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông vì TNGT đã giảm sâu cả 3 tiêu chí nhưng vẫn còn tồn tại nhiều bất cập. Trong đó, TNGT liên quan đến rượu bia vẫn chiếm tỉ lệ lớn, trung bình khoảng 36% số vụ TNGT so với tỉ lệ trên thế giới khoảng 11-25%, nguyên nhân chính vẫn là thái độ và nhận thức của người dân chưa thực sự đầy đủ, vẫn còn tới 90% thực khách trực tiếp lái xe về từ quán bia.
Từ đó, TS Lê Thu Huyền cho rằng, cần đa dạng hoá hình thức xử phạt như trừ điểm bằng lái, phạt luỹ tiến, buộc học và thi lại bằng lái xe, lao động công ích, treo tịch thu bằng, buộc lắp thiết bị kiểm soát nồng độ cồn trên xe…
Nhiều ý kiến cho hay, với những hành vi vi phạm quy định nồng độ cồn ở mức đặc biệt nghiêm trọng kể cả khi chưa gây hậu quả cũng cần được xem xét truy tố xử lý hình sự. Đặc biệt, cần điều chỉnh mức phạt hành chính tăng theo mức độ vi phạm, cụ thể tương ứng với mức độ vi phạm cho hành vi trên 80mg/100ml máu; từ 80-160mg/100ml; và từ 160-240mg/100ml theo nguyên lý mức sau cao hơn mức trước.
Đồng thời, cần quy định bắt buộc về kiểm tra ngẫu nhiên và bắt buộc chấp hành yêu cầu kiểm tra nồng độ cồn, bắt buộc kiểm tra nồng độ cồn với tất cả các va chạm giao thông.
Lưu trữ hồ sơ vi phạm và quản lý chặt chẽ tái phạm và xử phạt luỹ tiến với tái phạm với hành vi vi phạm nồng độ cồn.
