Dự án treo 10 năm...
Theo đánh giá của Bộ GTVT, tiến độ đầu tư các tuyến vành đai vùng không đáp ứng yêu cầu của quy hoạch, nên hiện nay nhiều tuyến đường đô thị phải đảm nhận chức năng đường đô thị vừa là tuyến đường đối ngoại cho các phương tiện vận tải của các tỉnh xung quanh quá cảnh đi qua, dẫn đến ùn tắc giao thông như đường vành đai 3 Thành phố Hà Nội.
Từ tháng 7.2011, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1278/QĐ-TTg phê duyệt quy hoạch chi tiết đường Vành đai 4 có chiều dài 98km, quy mô cao tốc 6 làn xe, với tổng mức đầu tư khoảng 66.500 tỉ đồng, tiến độ xây dựng trước năm 2020.
Theo đó, nguồn vốn đầu tư được xác định từ vốn ngân sách nhà nước, ODA, từ khai thác quỹ đất của các địa phương có tuyến đường đi qua. Các tuyến vành đai được tách thành các dự án độc lập theo từng địa phương. UBND các tỉnh/thành phố lập dự án, huy động nguồn vốn để đầu tư và là cơ quan nhà nước có thẩm quyền nếu đầu tư theo hình thức PPP. Yêu cầu được Thủ tướng đặt ra là hoàn thành đầu tư thông tuyến trước năm 2020.
Theo phương án, sau khi đường vành đai 4 triển khai thi công và cơ bản hoàn thành, đường vành đai 5 cũng sẽ được khởi công xây dựng. Cùng với đó, Thành phố Hà Nội cũng cơ bản hoàn thành mạng lưới đường trên cao khu vực đô thị trung tâm. Mặc dù được đánh giá là rất cấp bách, nhưng đến nay, mới chỉ có Thành phố Hà Nội lập đề xuất đầu tư các dự án thành phần theo hình thức BT nhưng chưa phê duyệt đề xuất đầu tư (dài 53,52km); các đoạn tuyến còn lại qua tỉnh Hưng Yên (19km), tỉnh Bắc Ninh (21km) chưa lập đề xuất đầu tư dự án.
Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Nguyễn Thế Hùng cho biết, hiện thành phố đang xem xét hồ sơ 3 dự án theo hình thức PPP (đối tác công tư) do các nhà đầu tư đề xuất, tương ứng với 4 đoạn tuyến Vành đai 4 trên địa bàn, bao gồm: Đoạn từ cao tốc Hà Nội - Lào Cai đến quốc lộ 32; đoạn từ quốc lộ 32 đến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ; đoạn từ Pháp Vân - Cầu Giẽ đến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng; cầu Hồng Hà và đường dẫn hai đầu cầu.
Riêng đối với tuyến đường Vành đai 5 hiện mới chỉ có cầu Vĩnh Thịnh và đường dẫn hai đầu cầu được đầu tư (dự án do Bộ Giao thông Vận tải đầu tư, hoàn thành năm 2014). Các đoạn còn lại chưa nghiên cứu dự án.
Cần có cơ chế đặc biệt để gọi vốn
Nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai đầu tư tuyến đường vành đai 4, vành đai 5 (trong đó có đoạn qua địa phận Hà Nội) và hỗ trợ các địa phương trong quá trình thực hiện, UBND Thành phố Hà Nội đề nghị Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành cơ chế, chính sách đặc thù trong huy động vốn, kêu gọi đầu tư và thủ tục đầu tư để bộ và các tỉnh, thành phố (có tuyến đường đi qua) tổ chức triển khai đầu tư góp phần kết nối giao thông, phát triển kinh tế xã hội Vùng Thủ đô; chủ trì nghiên cứu, thực hiện triển khai đầu tư toàn bộ tuyến đường Vành đai 5 (tuyến đường vành đai liên vùng kết nối 8 tỉnh, thành phố) nhằm bảo đảm tính kết nối đồng bộ trên toàn tuyến.
Theo đại diện Bộ GTVT, nguyên nhân đầu tư tuyến vành đai 4 vùng Thủ đô chậm do khả năng huy động nguồn lực của các địa phương khó khăn, trong khi tổng mức đầu tư các dự án lớn, nguồn lực từ khai thác quỹ đất ngày càng khó khăn, điều kiện thủ tục đầu tư các dự án theo hình thức BT đổi đất lấy hạ tầng phức tạp, không khả thi đối với các địa phương ngoài thủ đô Hà Nội.
Bên cạnh đó, nhiều địa phương chưa chủ động, chưa quan tâm trong việc huy động nguồn lực để đầu tư và hiện cũng vẫn chưa triển khai lập chủ trương đầu tư, đề xuất dự án đầu tư làm cơ sở xác định, huy động nguồn lực đầu tư; các địa phương chủ yếu tập trung hạ tầng thiết yếu cho giao thông nội tỉnh/thành phố, chưa chú trọng đến giao thông kết nối vùng và phối hợp đầu tư giao thông vùng để đảm bảo tính đồng bộ, phát huy hiệu quả đầu tư chung của tuyến đường.
Đường vành đai 4 có tổng chiều dài 98km đi qua 14 quận, huyện thuộc 3 tỉnh, thành phố. Điểm đầu tại km3+695 trên đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai (xã Thanh Xuân, Sóc Sơn, Hà Nội), điểm cuối tuyến tại khoảng km35+300 trên đường cao tốc Nội Bài - Hạ Long (xã Nam Sơn, Thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh). Trong đó, tuyến đường đi qua địa phận Hà Nội dài 56,5km chạy qua 7 quận, huyện (Sóc Sơn, Mê Linh, Đan Phượng, Hoài Đức, Thanh Oai, Thường Tín, Hà Đông).
