Đường sắt trước nguy cơ mất trắng vốn chủ sở hữu: Áp lực tái cơ cấu, cắt giảm chi phí đè nặng

Trước thông tin của VNR, một số ý kiến cho rằng, đây có thể là bước "dọn đường" cho đề nghị sự can thiệp, hỗ trợ của Nhà nước như một số doanh nghiệp, tập đoàn lớn vừa qua. Trao đổi với PV Báo Lao Động, Phó Tổng Giám đốc VNR - ông Trần Thiện Cảnh - cho hay, hiện VNR chưa có kế hoạch, dự kiến xin các gói hỗ trợ của Chính phủ. Tuy nhiên, VNR cũng có một số kiến nghị như thực hiện giảm phí hạ tầng, đề nghị các ngân hàng gia hạn các khoản nợ, trả chậm của các đơn vị vay đóng mới toa xe…

Theo ông Trần Thiện Cảnh, dịch bệnh COVID-19 đã tác động mạnh đến ngành Đường sắt, do đó, mong muốn nhất hiện nay của VNR là được gia hạn hiệu lực của Nghị định 65 năm 2018 quy định chi tiết về một số điều của Luật Đường sắt. Bởi từ ngày 1.1.2021, Đường sắt sẽ phải thải ra hàng trăm toa xe quá niên hạn và một số đầu máy. VNR đang rất thiếu toa xe và đầu máy, cùng đó các sản phẩm đều đang tận dụng để dùng được mà chưa có nguồn để đầu tư. Trong khi đó, quỹ vốn đầu tư phát triển chưa thể bù lấp được khoản thiếu hụt này.

Đường sắt cần tái cơ cấu, cắt giảm chi phí

Đại diện Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT), Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cho rằng, nếu tính cả giai đoạn 2010-2020, nguồn vốn đầu tư cho lĩnh vực đường sắt xấp xỉ 40.000-45.000 tỉ đồng, bình quân mỗi năm từ 4.000-4.500 tỉ đồng. Nguồn vốn có sự tăng trưởng trong những năm qua nhưng không được nhiều, chủ yếu để duy trì chạy tàu, bảo trì kết cấu hạ tầng và đảm bảo an sinh xã hội.

Cũng theo ông Đông, những khó khăn và nội tại về hạ tầng là điểm nghẽn và yếu, không thể làm một sớm một chiều. Trong khi đó, bộ xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn về định mức kinh tế kỹ thuật bảo trì đầu tư hạ tầng đường sắt là cực kỳ cũ và lạc hậu vì có nhiều yếu tố đặc thù. Tái cơ cấu bộ máy VNR chậm tác động đến nhiều hoạt động quản lý khai thác kết cấu hạ tầng.

Đại diện Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Phó Chủ tịch - Nguyễn Thị Phú Hà - đánh giá, VNR khó khăn nhiều trong cơ chế chính sách, nguồn lực hạn chế, trong khi được giao quản lý nhiều tài nguyên tài sản nhưng khai thác kinh doanh ra tiền là gần như không có. VNR tập trung chủ yếu dựa vào ngân sách. 10 năm qua, huy động nguồn vốn tư nhân là rất hạn hẹp vì thế Đề án quản lý khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt được giao tài sản cần làm kỹ càng để trình Chính phủ phê duyệt, từ đó có các chính sách hút vốn tư nhân.

Do đó, bà Hà yêu cầu VNR sớm có báo cáo Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp về dự báo các phương án khác nhau để có cơ sở phê duyệt điều chỉnh kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2021 nhằm thực hiện từ đầu năm; cắt giảm các chi phí, áp dụng công nghệ thông tin trong điều hành sản xuất; điều chỉnh tái cơ cấu nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ hiệu quả sản xuất kinh doanh, có giải pháp nâng cao đời sống cán bộ công nhân viên và người lao động đồng thời báo cáo các khó khăn trong thời gian tới để Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước giải quyết dứt điểm; đề nghị Bộ Giao thông Vận tải và các bộ ngành hỗ trợ ngành đường sắt gỡ các khó khăn về thể chế và chính sách.