Pha Luông trong câu chuyện kể
Từ thị trấn huyện Mộc Châu, chúng tôi về bản Pha Luông, xã Chiềng Sơn. Đón chúng tôi, ông Sồng A Tủa - Trưởng bản Pha Luông niềm nở. Kể cho chúng tôi nghe về quá trình đổi thay của Pha Luông, ông chậm rãi nói: “Năm 1986, gia đình ông cùng một số hộ dân từ xã Hồng Ngài, huyện Bắc Yên chuyển đến đỉnh núi Pha Luông tìm đất sinh sống. Ngày ấy, đường mòn lên bản dốc dựng đứng, chỉ có thể đi bộ. Người dân phát rừng dựng lán để ở, trồng cây lương thực ngắn ngày để ăn”.
“Từ vài hộ ban đầu, sau 3 năm đã có 42 hộ dân tìm đến cùng sinh sống. Năm 1989, bản Pha Luông được thành lập. Khi đó tôi còn rất trẻ chỉ mới 20 tuổi, được bà con tín nhiệm bầu làm Trưởng bản Pha Luông. Ngày đó, cây thuốc phiện chưa bị Nhà nước cấm nên người dân trồng rất nhiều. Trong bản, 30 hộ có người nghiện, thậm chí có gia đình 2 vợ chồng đều nghiện hút” - vị trưởng bản hào hứng chia sẻ.
Ngày ấy, bản Pha Luông lúc ấy thuộc diện “4 không” (không điện, không đường, không lớp học, không y tế bản). Năm 2001, huyện Mộc Châu có chủ trương vận động bà con đồng bào Mông ở núi cao xuống vùng có điều kiện sản xuất và thuận lợi cho việc đầu tư cơ sở hạ tầng để ổn định lâu dài. Nhận thấy đây là điều kiện tốt cho dân bản, ông Tủa đã vận động bà con xuống núi định cư. Và thay đổi của Pha Luông bắt đầu từ đây.
Thời gian đầu, việc tuyên truyền vận động không đơn giản chút nào, bởi tập quán du canh, du cư khó thay đổi.
Là người có uy tín, trưởng dòng họ Sồng nên vị trưởng bản cùng một vài người trong dòng họ xung phong chuyển xuống định cư trước, kết hợp vận động “mưa dầm thấm lâu” đến năm 2004 cả bản đã chuyển hẳn xuống định cư ở chân núi Pha Luông.
Ở đây, được Nhà nước làm đường, kéo điện lưới đến tận bản, xây nhà văn hóa, trường học và hỗ trợ mỗi hộ 5 triệu đồng làm nhà ở. Để bà con tin tưởng, ông Tủa làm trước, từ khai hoang ruộng nước, đến chăn nuôi gia súc và sau này là trồng các loại cây ăn quả. Kinh tế khá dần lên bà con không còn du canh, du cư, không phát rừng làm nương rẫy mà trồng rừng để có thêm thu nhập, cuộc sống cứ thế khá dần lên.
Không còn thiếu ăn, thiếu mặc, nhưng bản làng còn dấy lên vấn nạn ma túy, không giải quyết dứt điểm, sẽ ảnh hưởng đến các thế hệ tương lai.
Điểm tựa của bản làng
Trong xây dựng nông thôn mới, tuyến đường nối từ bản Dân Quân, bản Suối Thín đến bản Pha Luông dài 3,2km khi trời nắng thì bụi, trời mưa thì lầy lội đi lại khó khăn.
Nhiều bà con đã họp bàn đóng góp cùng làm con đường bêtông. Giờ đây xe ôtô vào được đến tận bản mua bán hàng hóa.
Pha Luông hiện có 60ha ruộng bậc thang, 80ha cây ăn quả các loại, chủ yếu là sơn tra đã cho thu hoạch; chăn nuôi gia súc, gia cầm phát triển, nhà ít có từ 5-6 con trâu bò, nhà nhiều 10-15 con. Bản chỉ còn 6 hộ nghèo, không có hộ cận nghèo.
Có gia đình sở hữu nhiều đồi xoài, nhãn, sơn tra với hàng nghìn cây cho thu hoạch, ao cá rộng hàng nghìn mét vuông, 12 con trâu, bò và nhiều gia cầm, thu nhập trung bình mỗi năm từ 250 - 300 triệu đồng.
Dẫn chúng tôi đi thăm cơ ngơi của gia đình, anh Sồng A Chống - một người từng nghiện ma túy: “Trước đây, đua đòi, mải chơi với đám bạn trong bản, ban đầu hút thuốc phiện rồi chuyển sang ma túy tổng hợp. Được chính quyền giúp đỡ, sau 2 năm quyết tâm cai nghiện tại nhà thành công. Tập trung làm kinh tế, gia đình tôi chăm sóc 200 cây ăn quả các loại, cấy gần 1.000m2 lúa; nuôi 5 con trâu, bò... cuộc sống dần đi vào ổn định.
Ông Dương Anh Tuấn - Chủ tịch UBND xã Chiềng Sơn - chia sẻ: “Trước những khó khăn trong đời sống, năm 2021 theo chủ trương của huyện Mộc Châu, chính quyền địa phương đã vận động người dân bản Pha Luông xuống núi định cư. Sau khi ổn định chỗ ở, người dân trong bản tập trung phát triển kinh tế, nhiều hộ gia đình đã có của ăn của để, đời sống tinh thần của bà con đã hơn xưa rất nhiều”.
