Lũ ngoạm nát những con đường
Sớm ngày 21.7, hơn 1 ngày sau khi trận lũ quét tràn về, lối vào bản Tủ, xã Sơn Lương, huyện Văn Chấn trơ ra toàn đá.
Những viên đá nhỏ cũng bằng cái nồi cơm điện, có viên to như cái thúng chen nhua lô nhô trên mặt đường như những búp non tranh nhau vươn mình lấy ánh sáng.
Mưa lớn, nước xói mòn hết đất, nước khoét xuống mặt đường những khe sâu tới ngang ống đồng dọc theo những viên đá cản lối người đi.
Đi sâu vào bản, con đường bê tông nhỏ nhỏ nem nép bên sườn đồi rợp bóng cây, ngay dưới là dòng suối Tủ giờ cũng không còn nguyên vẹn.
Đất đá từ trên đồi ồ ạt sạt xuống, đất tràn chắn ngang đường, những viên đá to như cái ôtô con chắn ngang, công binh và người dân nhễ nhãi mồ hôi, quần áo lấm lem bùn đất, hơn 1 ngày đêm vẫn chưa thông được đường.
Rời bản Tủ, hai phóng viên báo Lao Động di chuyển tới xã Nậm Mười, huyện Văn Chấn, nơi lũ dữ vừa quét qua, cuốn theo bao ngôi nhà, cả những con người xấu số.
Đường vào xã Nậm Mười vốn khó đi, nay còn càng khó đi hơn. Đất cát tràn khắp nơi, tràn ngập cả đỉnh những chiếc ghế salon bên trong những ngồi nhà nhỏ, chỉ hở tí mép phía trên.
Nào máy xúc, nào máy cẩu, công binh và người dân lưng áo sũng mồ hôi, quần không còn rõ màu gì cùng máy móc hì hục chuyển cát với đất ra khỏi nhà giúp dân.
Lũ về bất ngờ, phần lớn các hộ dân phía ngoài suối Nậm Mười chẳng giữ được gì. Nhà nào may thì còn nguyên vẹn, nhà nào không may thì tới cái móng cũng chẳng còn.
Con nước vẫn lớn, nước cứ cuồn cuộn trên ngầm tràn qua suối Nậm Mười chỉ có xe máy xúc qua được. Hai phóng viên báo Lao Động được cán bộ Liên đoàn Lao động tỉnh Yên Bái gửi các anh công binh cho đứng ké trên chiếc máy xúc lớn để qua suối.
Hơn 10km từ ngầm tràn qua suối Nậm Mười vào thôn Bó Siu, có những đoạn bùn sình thụt tới quá gối không thể nhấc chân lên được. Những đoạn như thế, nhờ có công binh chúng tôi mới qua được.
Những đoạn đường khô hơn thì trơ ra toàn đá. Đá vùng núi nhọn như dao, lũ quét qua xói đi hết đất, đá càng sắc hơn, cứa nát chân người đi.
2 ngày sau lũ quét, đường vào UBND xã Nậm Mười vẫn chưa thông, chỉ tới được Bó Siu, một thôn nhỏ nhấp nhô vài mái nhà nép bên những ngọn đồi không tên, nơi mẹ mất con, vợ mất chồng, tiếng khóc, khói hương quện vào nhau, lan khắp những vạt rừng.
Lũ nuốt những ngôi nhà
Khe Hổi Mạ chảy ngang bản Tủ vốn chỉ là một khe nước nhỏ con mèo còn nhảy qua được, thế mà sớm tinh mơ ngày 20.7, nước lũ tràn về, cái khe nhỏ xíu ấy bỗng hoá tử thần.
Con lũ dữ quét qua, cuốn theo 6 ngôi nhà, 15 ngôi nhà khác bị hư hỏng. Những ngôi nhà sàn khang trang lợp ngói nằm nép bên những quả đồi ở bản Tủ giờ tan nát, xác xơ, có ngôi còn chẳng tìm thấy móng, lũ cuốn hết mọi thứ về dưới suối.
Lũ làm người nhiều người nơi đây trắng tay, chỉ còn lại những những đôi vai trĩu xuống, những con mắt u buồn hướng về phía suối Tủ ngóng công binh xem còn mang lên được thứ gì.
Theo lời ông Đặng Kim Thọ - Bí thư xã Nậm Mười, gần 50 năm rồi, nơi đây mới có trận mưa lớn như thế. Mưa như thác đổ, mưa mà đứng cách nhau 5m cũng không nhìn rõ mặt người.
Trận lũ kinh hoàng ấy đã cuốn đi 10 ngôi nhà của các hộ dân nơi đây. Những ngôi nhà của bà con người Dao ở Bó Siu được dựng bên những quả đồi, ven những con suối, dọc theo con đường độc đạo dẫn vào thôn tan tác sau lũ dữ. Căn nào may mắn thì còn nguyên, căn nào không may dòng lũ đã kéo tuột xuống suối, giờ không biết về đâu.
Lũ về làm bao người trắng tay, mất nhà, mất tài sản, mất cả người thân.
Lũ cuốn đi cả những người xấu số
Trong khói hương nghi ngút bên bàn thờ dựng tạm ngay móng ngôi nhà cũ bị lũ cuốn trôi, bà Hà Thị Dừn khóc nấc trong từng lời than, từng tiếng gọi con, gọi cháu.
Người đàn bà dân tộc Thái Trắng đã già, tóc đã bạc, lưng đã còng sống cùng con trai, con dâu và hai cháu trong căn nhà mới dựng ngay dưới chân đồi ở bản Tủ, xã Sơn Lương may mắn thoát chết trong trận lũ quét vừa qua.
Nhưng con dâu bà, chị Ngân Thị Thuý và đứa cháu út thì không chạy kịp. Cơn lũ tràn qua, cuốn đi của bà cả người con dâu mà bà coi như con đẻ, cả đứa cháu trai kháu khỉnh mới 3 tuổi của bà.
Đứa cháu 14 tuổi của bà Dừn, con của con trai bà với người vợ đầu may mắn hơn, bị lũ cuốn mà không chết. Người ta tìm thấy cháu nằm co ro cạnh bụi cây dưới suối. Cháu bị tật nguyền từ nhỏ, không cử động được, ai bón gì ăn nấy. Khi người ta tìm thấy, cháu vẫn đang nằm úp cạnh bụi cây, hai tay vắt ra sau lưng.
Con trai bà Dừn, anh Lò Văn Dung đi làm thuê tận dưới Hà Nội, hay tin trở về. Nhà mất, vợ con cũng bị lũ cuốn đi. Người đàn ông chẳng biết tương lai sẽ thế nào.
Tại thôn Bó Siu, xã Nậm Mười, lũ dữ cũng cuốn đi ông Đặng Phúc Tài - Phó Bí thư thường trực xã. Người đàn ông 57 tuổi ra đi để lại tiếc thương cho bản làng, họ hàng, vợ con.
Trong khói hương nghi ngút, những tiếng khóc vang khắp núi rừng Bó Siu, người ta vẫn truyền tai nhau câu chuyện về ông Phó Bí thư mang con chữ về bản, dùng mọi cách để vận động bà con trong bản cho con em đi học, để biết lấy con chữ, để có cơ hội đổi đời.
Ngày ông ra đi tìm lấy con chữ, đường vào Bó Siu vẫn chưa thông. Ngày người ta mang thi thể ông về, đường cũng chẳng kịp thông.
Cách nhà ông Phó Bí thư không xa, nằm ngay bên cầu Bó Siu bắc qua dòng suối hiền hoà, người mẹ trẻ Đặng Thị Mấy vẫn nấc lên từng tiếng, đôi mắt chị đỏ hoe. Chị vật vã ngay cạnh móng ngôi nhà vừa bị lũ cuốn, cơn lũ cuốn đi cả con trai và bố chị.
Đứa con trai 7 tuổi chuẩn bị vào lớp 2 của chị ngày thường cứ quấn lấy mẹ. Hay tin mẹ sắp có em bé, nó càng quấn mẹ hơn. Nó thì thầm với mẹ những câu chuyện về em con thế nào, là trai hay gái hả mẹ. Ấy thế mà cơn lũ quét qua mang luôn cả cháu bé đi, giờ chỉ còn lại người mẹ trắng tay cứ ngất lên ngất xuống vì con.
Ngôi nhà là tiền vốn dành dụm bao năm làm ăn xã của vợ chồng chị mấy dựng bên cầu Bó Siu cũng bị lũ cuốn. Cả hàng hoá, xe cộ, tiền tài đi theo dòng lũ hết, giờ vợ chồng chị lại trắng tay.
Cơn lũ đi qua, nhiều người mất nhà, nhiều nhà hư hỏng, nhiều người đau đớn vì lũ cuốn mất người thân. Giờ ở bản Tủ hay thôn Bó Siu, chỉ còn lại tan hoang, sau cơn lũ.
