Niềm hy vọng của vạn dân nghèo
Dự án đầu tư xây dựng công trình Hồ chứa nước Ẳng Cang (huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên) được UBND tỉnh Điện Biên phê duyệt tại Quyết định số 1852/QĐ-UBND với tổng mức đầu tư hơn 355 tỉ đồng. Theo thiết kế, công trình này có dung tích hơn 4,4 triệu mét khối, trong đó dung tích hữu ích 3,8 triệu mét khối. Đây là công trình trọng điểm của tỉnh Điện Biên và là công trình thủy lợi lớn nhất huyện Mường Ảng được kỳ vọng khi hoàn thành sẽ góp phần đem lại cuộc sống ấm no cho người dân trong khu vực.
Mục tiêu mà dự án này đề ra khi hoàn thành là sẽ cấp nước tưới ẩm chủ động cho khoảng 1.000ha cà phê; cấp nước tưới chủ động cho 400ha lúa của xã Ẳng Cang và cấp nước sinh hoạt cho khoảng 10.000 người thuộc khu vực xã Ẳng Nưa, thị trấn Mường Ảng và xã Ẳng Cang.
Thế nhưng sau nhiều năm chậm tiến độ, các đơn vị dừng thi công với những lý do như: Vướng mắc về giải phóng mặt bằng, thủ tục hồ sơ, nguồn vốn bố trí không đáp ứng và đơn vị thi công thiếu trách nhiệm… thì đến năm 2020 dự án này mới tiếp tục được triển khai.
Theo tìm hiểu của PV, trước đó, ngày 25.10.2016, UBND tỉnh Điện Biên đã ban hành Quyết định số 1298/QĐ-UBND về việc điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng công trình Hồ chứa nước Ẳng Cang. Tại quyết định này tổng mức đầu tư được điều chỉnh từ hơn 355 tỉ đồng xuống 341 tỉ đồng. Đồng thời, tuyến kênh tả và kênh hữu cùng với các công trình trên 2 tuyến kênh này cũng được đưa ra khỏi dự án. Đây là những hạng mục quan trọng có chức năng dẫn và cấp nước thủy lợi như mục tiêu mà dự án đề ra.
Giải thích về sự bất hợp lý này, ông Nguyễn Trung Chính - Trưởng ban QLDA các công trình huyện Mường Ảng cho biết: “Giai đoạn 2 sẽ thực hiện xây dựng các tuyến kênh như đã được phê duyệt ban đầu (hơn 24km) để phát huy hiệu quả của dự án”. Tuy nhiên, trong các quyết định phê duyệt và điều chỉnh liên quan đến dự án này đều không có “giai đoạn 2”.
Cũng theo tìm hiểu của PV, để thực hiện Dự án đầu tư xây dựng công trình Hồ chứa nước Ẳng Cang, có gần 300 hộ dân thuộc diện phải thu hồi đất, trong đó có 62 hộ thuộc diện tái định cư để ổn định cuộc sống. Vì lẽ đó mà từ nhiều năm nay, hầu hết những hộ dân tái định cư phải đối diện với thực tế là đất ruộng không còn, đất nương cằn cỗi và thiếu nước sản xuất… Tiền đền bù, giải phóng mặt bằng thì được trả thành nhiều đợt và đã tiêu hết, cuộc sống khó khăn khiến nhiều người phải bỏ nhà đi nơi khác...
Để phát huy hiệu quả phải cần thêm 3 dự án
Khi dự án được “tái khởi động” vào đầu tháng 12.2020, nhiều người dân địa phương vô cùng háo hức và tin tưởng vào những mục tiêu tốt đẹp mà dự án này sẽ đem lại. Như lời chia sẻ của ông Lù Văn Cường - Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Mường Ảng, nông dân trên địa bàn kỳ vọng, khi công trình Hồ chứa nước Ẳng Cang hoàn thành sẽ đảm bảo cấp nước tưới, phục vụ mục tiêu tái cơ cấu ngành Nông nghiệp. Trong đó chuyển đổi những diện tích đang thiếu nước và kém hiệu quả sang trồng các loại cây có giá trị kinh tế cao và nuôi trồng thủy sản để nâng cao thu nhập, góp phần xóa đói, giảm nghèo cho ngươi dân.
Thế nhưng trên thực tế, khi hai tuyến kênh tả và hữu cùng với các công trình trên kênh bị đưa ra khỏi dự án thì công trình này hoàn thành cũng chỉ đơn thuần là một hồ chứa nước chứ không thể "tưới chủ động" phục vụ nông nghiệp và cấp nước sinh hoạt...
Trao đổi về vấn đề này, ông Tạ Mạnh Cường - Phó Chủ tịch UBND huyện Mường Ảng - cho biết: “Khi dự án này hoàn thành, ngoài chức năng điều tiết lũ còn tạo cảnh quan, phục vụ du lịch”. Ông Cường cũng thông tin, hiện nay huyện đã giao cho Phòng Kinh tế - Hạ tầng và các đơn vị liên quan, khảo sát, lập hồ sơ dự án phát triển du lịch gắn với bản sắc văn hóa của người dân địa phương...
Về mục tiêu cung cấp nước cho khoảng 10.000 người dân trong khu vực, ông Tạ Mạnh Cường cho biết: Hiện nay đang có một dự án xây dựng nhà máy nước tại huyện Mường Ảng do Ban quản lý dự án Các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Điện Biên thực hiện, dự kiến sẽ triển khai vào cuối năm 2021… Như vậy là một mục đích (cấp nước sinh hoạt) phải cần đến... 2 dự án! Tuy nhiên, theo tìm hiểu của PV thì dự án nhà máy nước này là một dự án độc lập, không liên quan gì đến công trình Hồ chứa nước Ẳng Cang!
Trước mắt chỉ thấy rằng, một công trình trọng điểm được đầu tư với nguồn vốn khổng lồ để phục vụ người dân nhưng sau khi hoàn thành với gần 10 năm chậm tiến độ thì vẫn phải chờ thêm 3 dự án khác mới về đích.
