Ràng buộc bằng "giấy phép"?
Căn cứ Luật Khám bệnh, chữa bệnh, người hành nghề y được cấp Chứng chỉ hành nghề một lần, và được hoạt động trên phạm vi cả nước. Chính vì vậy, khi bác sĩ, cán bộ y tế đã được cấp chứng chỉ hành nghề thì có thể hành nghề ở bất cứ đâu trong toàn quốc, không phân biệt vùng miền, bệnh viện công hay tư.
Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho bác bác sĩ, cán bộ y tế trong hoạt động nghề nghiệp. Tuy nhiên, trên thực tế cũng ghi nhận không ít bất cập xoay quanh.
Trước đây, ở một số địa phương xảy ra tình trạng cho thuê, mượn chứng chỉ hành nghề để hoạt động. Thậm chí, có trường hợp bác sĩ nằm liệt giường vẫn ghi danh hoạt động khám chữa bệnh. Sau đó đã có không ít ý kiến, kiến nghị xoay quanh việc xem xét cấp Chứng chỉ hành nghề có hạn định.
Thực trạng bác sĩ bỏ việc sau đào tạo ở một số tỉnh miền núi, trong đó có Điện Biên những năm gần đây. Đặc biệt là vụ việc hơn 200 nhân viên, bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai lại tiếp tục dấy lên nhiều ý kiến trái chiều, xoay quanh những quy định liên quan đến Chứng chỉ hành nghề.
“Trong khi đó, theo Thông tư liên tịch số 35/2013/TT-BYT của Bộ trưởng Bộ Y tế thì bác sĩ, cán bộ y tế tự ý bỏ việc không thuộc đối tượng phải thu hồi Chứng chỉ hành nghề. Vì vậy, hiện nay về lĩnh vực hành nghề chưa có điều kiện nào để ràng buộc các bác sĩ hạn chế tự ý bỏ việc” – ông Nam cho biết.
Để hạn chế thực trạng này, theo ông Nam cần phải bổ sung các quy định điều kiện ràng buộc về cấp Chứng chỉ hành nghề. Chính vì vậy, ngành Y tế Điện Biên kiến nghị Bộ Y tế nghiên cứu, bổ sung các quy định về quản lý, cấp, thu hồi Chứng chỉ hành nghề đối với cán bộ chuyên môn y tế tự ý bỏ việc.
Cải thiện cơ chế
Ngoài việc bổ sung các quy định liên quan đến tấm “giấy phép” trong hoạt động nghề nghiệp nói trên, ông Nam cũng đưa ra nhiều giải pháp liên quan đến cơ chế, chính sách để thu hút, khuyến khích và “giữ chân” bác sĩ ở vùng cao.
“Trước mắt, về phía tỉnh, cần có những chế độ, chính sách đãi ngộ hợp lý để bác sĩ có tay nghề giỏi yên tâm công tác tại địa phương. Thậm chí, có chính sách ưu đãi về hỗ trợ đất ở hoặc nhà công vụ.
Về lâu dài, cần có cơ chế chính sách thỏa đáng cho cán bộ y tế so với mặt bằng chung của xã hội, nghĩa là cần cải cách chế độ chính sách cho cán bộ y tế nói chung. Đề nghị xây dựng mức lương khởi điểm của bác sĩ cao hơn mức lương khởi điểm của bậc đại học khác cho phù hợp với thời gian đào tạo” – ông Nam nói.
Tuy nhiên, trên thực tế, cũng giống như nhiều tỉnh miền núi, biên giới khác, Điện Biên còn nhiều khó khăn. Việc bố trí, cử mỗi cán bộ đi đào tạo là nỗ lực rất lớn của mỗi cơ sở và ngành y tế địa phương. Trong khi đó, các bệnh viện tư ở thành phố lớn hầu như không phải đầu tư đào tạo, thì lại dễ dàng chiêu mộ được đội ngũ cán bộ, bác sĩ có chuyên môn.
Chính vì vậy, nếu chỉ nỗ lực cải thiện cơ chế và môi trường làm việc mà thiếu đi những điều kiện ràng buộc mang tính pháp lý, thì rõ ràng các cơ sở y tế công, tuyến địa phương không đủ sức “cạnh tranh” với các cơ sở y tế tư nhân ở thành phố lớn. Còn nhân tài vẫn sẽ tìm cách “đầu quân” cho những nơi có chế độ đãi ngộ tốt hơn.
Thống kê của Sở Y tế Điện Biên, đến cuối năm 2020, nhân lực của ngành Y tế địa phương có 3.200 người, trong đó y tế công lập là 3.551 người, với 703 bác sĩ, 96 dược sĩ đại học và trên đại học, 163 điều dưỡng đại học và trên đại học. Tỷ lệ bác sĩ/10.000 dân là 11,87 và trên 90% xã có bác sĩ công tác. Mục tiêu và chiến lược phát triển ngành y sẽ có nguy cơ không đạt, nếu thực trạng “chảy máu” nhân lực còn tiếp diễn trong vài năm tới.
