Nhiều ý kiến trái chiều
Theo Dự thảo này, Bộ Xây dựng đã đề xuất hai phương án. Phương án một, thời hạn sở hữu chung cư theo quy định của pháp luật đất đai.
Phương án hai, thời hạn sở hữu căn hộ chung cư được xác định cùng thời hạn sử dụng của công trình theo pháp luật về xây dựng (niên hạn công trình). Theo phương án này, chung cư sẽ được sở hữu có thời hạn như tùy theo thiết kế công trình hoặc theo thực tế sử dụng, theo dự án của từng loại nhà chung cư mà quy định có thời hạn sở hữu như 50 năm, 70 năm… (ví dụ 50 năm với công trình cấp II).
Một số ý kiến đồng tình cho rằng, đề xuất giới hạn quyền sở hữu chung cư là hợp lý, nhiều nước trên thế giới cũng đã áp dụng. Trong một hội nghị góp ý sửa đổi Luật nhà ở, Luật kinh doanh Bất động sản diễn ra vào cuối tháng 4 vừa qua, ông Nguyễn Mạnh Khởi - Phó Cục trưởng Cục quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng chia sẻ, trên thế giới nhiều nước đã quy định nội dung này. Có nước quy định thời gian sở hữu 40 năm, có nước 70 năm, có nước 100 năm.
Đề xuất này giúp giải quyết tình trạng chung cư hết hạn sử dụng, xuống cấp nhưng không thể cải tạo, xây mới như hiện nay. Ngoài ra, nó cũng giúp cho giá căn hộ chung cư giảm xuống.
Tuy nhiên, phần đông ý kiến lại không đồng tình với đề xuất trên. Anh Nguyễn Quang Đức (ở quận Thanh Xuân, TP.Hà Nội) đang sống tại chung cư cho biết, anh không đồng tình với đề xuất sở hữu căn hộ chung cư có thời hạn 50 năm, 70 năm bởi như vậy chẳng khác nào đi thuê nhà dài hạn.
Theo anh Đức, khi mua chung cư hay nhà đất người dân cũng mong muốn được an cư lạc nghiệp và sau này được để lại cho con cái.
“Qua 50 năm nếu người khá giả thì có thể có lựa chọn mới nhưng với những người không có điều kiện thì sẽ ra sao? Giải pháp để ổn định cho người dân như thế nào? Điều này sẽ khiến nhiều người cân nhắc khi mua chung cư”, anh Đức nói.
Cùng quan điểm với anh Đức, chị Hạnh (một người dân sống tại chung cư ở quận Cầu Giấy) nói rằng, nên áp dụng như hiện nay, nghĩa là khi chung cư hết niên hạn sử dụng sẽ kiểm định nếu chất lượng vẫn còn tốt thì gia hạn thêm, ngược lại nếu xuống cấp không đạt chất lượng quy định an toàn của Nhà nước sẽ được yêu cầu xây mới để tái định cư tại chỗ hoặc tái định cư nơi khác.
Có kìm hãm sự phát triển chung cư?
Thực tế, tại Hà Nội một số chung cư cũng có thời gian sử dụng 50 năm. Cụ thể như tại tòa B2, chung cư Phương Đông (ở quận Hoàng Mai, TP.Hà Nội). Hay chung cư có địa chỉ tại 125 Hoàng Ngân (ở quận Thanh Xuân, Hà Nội). Đặc điểm loại chung cư này là giá rẻ hơn so với giá các căn hộ lân cận, cùng phân khúc.
Trao đổi với Lao Động, Thạc sĩ Nguyễn Văn Đỉnh - chuyên gia pháp lý đầu tư, bất động sản đặt ra câu hỏi liệu Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đang được Bộ Xây dựng trình thẩm định này có thực sự khuyến khích hay thực ra là hạn chế chung cư?
Ông Đỉnh phân tích, theo Điều 126 Luật Đất đai 2013, đối với dự án kinh doanh nhà ở thì thời hạn giao đất cho chủ đầu tư được xác định theo thời hạn của dự án; người mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất được sử dụng đất ổn định lâu dài. Đây là cơ sở để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất với thời hạn lâu dài cho người mua nhà ở trong dự án (bao gồm nhà ở riêng lẻ và căn hộ chung cư).
Như vậy theo pháp luật hiện hành thì người mua căn hộ chung cư trong dự án kinh doanh nhà ở sẽ có quyền sử dụng đất lâu dài, đồng thời có quyền sở hữu nhà ở không xác định thời hạn.
Đây là chính sách quan trọng để khuyến khích người dân mua và sử dụng chung cư, góp phần thay đổi tư duy “tấc đất cắm dùi”, giúp sử dụng đất đai tiết kiệm, hiệu quả để dành quỹ đất đầu tư xây dựng các công trình phục vụ cộng đồng.
Theo vị này, thực tế Chính phủ cũng có nhiều chính sách phát triển và khuyến khích nhà ở xã hội, nhà ở chung cư để giải quyết vấn đề thiếu nhà ở cho công nhân ở các khu công nghiệp, các hộ gia đình trẻ… Tuy nhiên, việc dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) của Bộ Xây dựng lại đặt ra vấn đề chung cư sở hữu có thời hạn. Như vậy, liệu dự án này có mâu thuẫn với chủ trương của Chính phủ hay không? - ông Đỉnh nói.
Trong khi đó, chuyên gia bất động sản Nguyễn Thế Điệp - Phó Chủ tịch CLB Bất động sản Hà Nội cho rằng, văn hóa chung của người Việt, nhà ở không chỉ là nơi ở mà còn có giá trị thừa kế. Hiện tại trừ hai đô thị lớn nhất là Hà Nội và TPHCM thì người dân nhìn chung chưa có thói quen ở chung cư. 61 tỉnh, thành còn lại rất khó bán được căn hộ chung cư, ngoại trừ khu vực lõi các đô thị trung tâm.
Như vậy, nếu chọn chính sách chung cư sở hữu có thời hạn 50 năm sẽ rất khó đạt được mục tiêu của Chính phủ là khuyến khích thói quen, tập quán ở nhà chung cư. Thậm chí người dân sẽ thêm hoang mang với loại hình nhà ở này.
