Bùng phát “xe dù, bến cóc”
Đường Điện Biên Phủ, đoạn từ ngã tư Hàng Xanh đến cầu Sài Gòn (quận Bình Thạnh), khoảng 1km nhưng hàng loạt nhà xe lớn có văn phòng bán vé và thường xuyên đón, trả khách hay xếp dỡ hàng hóa dưới lòng đường. Từ năm 2019, đường Điện Biên Phủ tại khu vực trên, từ cây xăng Comeco đến cầu Văn Thánh đã tổ chức cấm các loại xe khách trên 16 chỗ dừng, đỗ nhưng nhiều xe vẫn đón, trả khách dưới bảng cấm.
Ban ngày, nhiều nhất là các nhà xe như Cường Thủy, Kim Mạnh Hùng, Võ Cúc Phương... Còn ban đêm, vị trí gần giao lộ với đường Nguyễn Văn Thương (D1 cũ), điểm bán vé của nhà xe Thành Bưởi cũng liên tục có tình trạng xe khách dừng, đỗ để đón khách.
Tương tự, nhiều đường khác như Nguyễn Duy Dương, Nguyễn Chí Thanh (quận 5), Lê Hồng Phong (quận 10), Hồng Lạc (quận Tân Bình)... “xe dù” cũng nhộn nhịp. Đặc biệt tại địa chỉ số 397 Đinh Bộ Lĩnh (quận Bình Thạnh) - đoạn đối diện bến xe Miền Đông cũ, tình trạng đón trả khách diễn ra thường xuyên như một bến xe thu nhỏ, dù nơi đây chỉ có chức năng giữ xe. Bến cóc này không chỉ ảnh hưởng hoạt động bến cũ mà tình trạng xe ra vào đón trả khách liên tục gây ùn tắc đường Đinh Bộ Lĩnh.
Chính sự bùng phát của “xe dù, bến cóc” trong nội đô là một trong những nguyên nhân chính khiến Bến xe Miền Đông mới (Thành phố Thủ Đức) đầu tư giai đoạn một 740 tỉ đồng vắng khách sau gần 2 năm hoạt động.
Theo ông Đỗ Ngọc Hải - Trưởng phòng Quản lý vận tải đường bộ (Sở GTVT TPHCM), hiện TPHCM đang quản lý hơn 35.000 xe khách. Trong đó, ôtô khách hoạt động ở 5 bến liên tỉnh tại thành phố lộ trình cố định không qua khu trung tâm, chỉ những xe chạy hợp đồng, du lịch ra vào. Tuy nhiên, loại hình vận tải theo hợp đồng, du lịch thường đón, trả khách sai quy định (hay còn gọi xe “dù”) đang hoạt động mạnh.
Các đơn vị đăng ký kinh doanh theo hợp đồng, du lịch thường tổ chức bán vé, thu tiền hoặc xác nhận đặt chỗ tại trụ sở hoặc rước khách trên một số điểm đón, trả dọc đường. Việc này ảnh hưởng các xe trong bến và gây mất trật tự an toàn giao thông. Theo thống kê, đến nay TPHCM có tới hơn 100 điểm đón trả khách trước trụ sở, khuôn viên, cây xăng, tuyến đường, bãi xe…
Cần phát triển hệ thống xe trung chuyển
Theo phương án của Sở GTVT TPHCM, từ nay đến 2025, xe khách giường nằm bị cấm vào nội đô từ 6h đến 22h. Sau 2025, thành phố mở rộng phạm vi cấm xe khách trên 30 chỗ (trừ xe buýt, xe tang, ôtô công vụ...).
Loại hình này sẽ bị giới hạn bởi các tuyến cửa ngõ quốc lộ 1 ở hướng bắc và tây; xa lộ Hà Nội - Mai Chí Thọ - Đồng Văn Cống ở hướng đông; hướng nam là đường Võ Chí Công - cầu Phú Mỹ - đường trên cao - Nguyễn Văn Linh.
Đồng tình với đề xuất của Sở GTVT TPHCM, TS Võ Kim Cương - nguyên Kiến trúc sư trưởng TPHCM lưu ý, khi cấm xe khách vào nội đô, TPHCM phải giải quyết câu chuyện trung chuyển, đi lại cho người dân bằng những xe cỡ nhỏ, xe buýt, metro… đối với những bến ở xa trung tâm như Bến xe Miền Đông mới, Bến xe Miền Tây.
“Hệ thống giao thông công cộng phải đảm bảo trung chuyển khách từ bến xe ở các cửa ngõ về trung tâm, những địa điểm người dân mong muốn. Nếu hệ thống giao thông công cộng chưa đảm bảo, trước mắt, thành phố phải có xe khách cỡ nhỏ trung chuyển” - ông Cương nói.
Theo Sở GTVT TPHCM, hiện nay số lượng phương tiện hằng năm tại TPHCM tăng bình quân trên 8%, trong đó TPHCM đang quản lý hơn 8,4 triệu phương tiện, chưa kể phương tiện các tỉnh lưu thông vào, gây áp lực lớn cho cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ bởi tốc độ đáp ứng về hạ tầng hằng năm rất hạn chế, chỉ khoảng 2%/năm.
Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn - Chuyên về quy hoạch đô thị, nhìn nhận nhìn nhận cấm xe khách vào nội đô là phương án giảm tải lượng xe tốt nhất cho một siêu đô thị như TPHCM hiện nay, đồng thời cũng hạn chế tình trạng “xe dù, bến cóc”.
“Không nên cho xe khách vào trung tâm thành phố, đặc biệt là xe khách liên tỉnh. Trong nội thành chỉ nên phát triển xe buýt, xe công cộng hay xe trung chuyển để di chuyển ra ngoại thành nhằm đảm bảo trật tự, an toàn giao thông” - ông Sơn nói.
