Giai đoạn hào hùng
Báo Lao Động đã phản ánh về tình trạng xuống cấp nghiêm trọng tại công trình mang tính biểu tượng của đội ngũ TNXP là Đại Thủy nông Nậm Rốm ở Điện Biên. Dù được thiết kế để có tuổi thọ 100 năm, nhưng mới được hơn nửa chặng đường, công trình đã xuống cấp nghiêm trọng.
Nhân kỷ niệm 71 năm Ngày truyền thống lực lượng Thanh niên xung phong (15.7.1950 – 15.7.2021) PV đã có cuộc trò chuyện với ông Trần Công Chính - Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh Ðiện Biên và cũng là người trực tiếp tham gia xây dựng đại công trình mang tính biểu tượng này.
Ông Chính cho biết, khi công trình Đại thủy nông Nậm Rốm được xây dựng cũng là thời điểm đế quốc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc ác liệt nhất. Lực lượng TNXP vừa phải thi công bằng 200% sức lực vừa phải chiến đấu chống trả máy bay địch bắn phá dữ dội.
"Hạng mục quan trọng nhất của công trình này là đập đầu mối dâng nước xây bằng đá bọc bê tông, có chiều cao hơn 9 mét đã bị bom Mỹ đánh trúng nhưng thân đập vẫn an toàn.
Để bảo vệ thân đập, chúng tôi đã phải bó tre thành từng bó và xếp chồng lên nhau dày 5m để phủ toàn bộ thân đập...", ông Chính nói.
Rồi ông nhớ lại: "Khi ấy, doanh trại của các tổ, đội liên tục phải sơ tán vào rừng để tránh máy bay, pháo sáng của địch. Ban ngày vào rừng sơ tán, ban đêm lại ra đào đắp, đổ bê tông xây dựng công trình. Trên công trường khi đó đã có 18 thanh niên xung phong hy sinh trong khi làm nhiệm vụ”.
Cũng theo lời kể của Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh Ðiện Biên, sau gần 7 năm xây dựng, công trình được hoàn thành vào năm 1969 và có rất nhiều TNXP tiếp tục ở lại mảnh đất Điện Biên lịch sử để xây dựng kinh tế.
Ghi nhận đóng góp của lực lượng TNXP, ngày 22.2.2010, Chủ tịch nước đã ký quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1963 – 1969) cho Tổng Đội TNXP Công trình Đại thủy nông Nậm Rốm.
Hơn 50 năm qua Đại Thủy nông Nậm Rốm vẫn ngày đêm lặng lẽ, bền bỉ đưa nước đi khắp cánh đồng Mường Thanh...
Trăn trở
Buổi trao đổi còn có Ông Phạm Ngọc Tám - Chủ tịch Hội TNXP TP Điện Biên Phủ. Ông Tám đại diện cho tiếng nói lo lắng của hơn 100 hội viên - những người đã trực tiếp tham gia xây dựng công trình từ những ngày đầu. Nhiều người trong số họ đã đổ mồ hôi, xương máu và góp thanh xuân vào đại công trình ý nghĩa này.
Khi PV đề cập đến tình trạng xuống cấp hiện nay của Đại Thủy nông Nậm Rốm, không khí bỗng chùng xuống. Vẻ trầm tư hiện rõ trên khuôn mặt dạn dày sương gió của những cựu TNXP đã ở tuổi xưa nay hiếm.
Ông Trần Công Chính chia sẻ: “Khi chúng tôi xây dựng công trình này thì 2 bên bờ của tuyến kênh cấp 1 (kênh tả, hữu) chỉ có chức năng dẫn nước và phục vụ người dân đi bộ”.
Thế nhưng, hiện nay rất nhiều đoạn bờ kênh đang được sử dụng cho cả ôtô trong khi lại chưa hề được nâng cấp để đáp ứng yêu cầu của xã hội. Do đó công trình đang phải gánh thêm chức năng của đường giao thông với nhiều phương tiện cơ giới”.
Về 16 cây cầu máng lớn, nhỏ dẫn nước vượt sông, suối đang xuống cấp, theo lời ông Chính, ở thời điểm hiện tại chỉ có 6 cây cầu máng nhỏ ở cuối tuyến kênh đã được sửa chữa, nâng cấp 1 lần. Những cây cầu máng chính ở đầu tuyến, có cây dài cả 100m, thì chưa được đầu tư nâng cấp trong khi nó có vai trò vô cùng quan trọng.
"Nếu như trước đây cầu máng chỉ dành cho người đi bộ thì ngày nay các phương tiện xe máy vẫn đều đặn đi qua, thậm chí vài chiếc xe máy cùng qua cầu và còn chở theo 2-3 bao thóc. Chỉ cần 1 cây cầu máng ở đầu tuyến kênh bị gãy thì toàn bộ cánh đồng Mường Thanh sẽ mất mùa trong 1 năm” – Ông Chính khẳng định.
Còn ông Phạm Ngọc Tám cho biết: "Mặc dù tôi không được trực tiếp tham gia xây dựng công trình Đại Thủy nông Nậm Rốm, thế nhưng tôi cũng rất quan tâm, lo lắng cho sự xuống cấp của công trình. Trong Hội Cựu TNXP thành phố Ðiện Biên Phủ hiện nay còn khoảng hơn 100 người đã trực tiếp tham gia công trình này, họ cũng đều rất lo lắng cho sự an toàn của công trình”.
Ông Tám và ông Chính là những người đại diện cho các thế hệ TNXP bày tỏ mong muốn Công trình Đại Thủy nông Nậm Rốm sớm được cải tạo, nâng cấp, tiếp tục thực hiện sứ mệnh của hiện tại và tương lai.
Công trình Đại Thủy nông Nậm Rốm là công trình thủy lợi cung cấp nước tưới cho toàn bộ cánh đồng Mường Thanh (Điện Biên) - vựa lúa lớn nhất khu vực Tây Bắc. Công trình này được xây dựng từ năm 1963 với sự tham gia của hơn 2.000 thanh niên xung phong. Khi hoàn thành đi vào hoạt động từ năm 1969 đến nay, Đại Thủy nông Nậm Rốm được coi là “mạch sống” của lòng chảo Điện Biên. Dù được thiết kế để có tuổi thọ 100 năm, nhưng mới được hơn nửa chặng đường, công trình đã xuống cấp nghiêm trọng.
