Biểu tượng của lực lượng thanh niên xung phong
Sau chiến thắng Điện Biên Phủ (năm 1954), đời sống của nhân dân các dân tộc tỉnh Điện Biên vẫn còn rất nhiều khó khăn. Đảng và Nhà nước đã quyết định huy động sức trẻ của lực lượng Thanh niên xung phong xây dựng Công trình Đại thủy nông Nậm Rốm thúc đẩy sản xuất ở khu vực này.
Ngày 3.10.1963, Công trình chính thức được khởi công xây dựng với sự tham gia của hơn 2.000 thanh niên xung phong. Trong đó, có hơn 800 “Thanh niên tháng 8 Thủ đô”, còn lại là thanh niên các tỉnh miền xuôi như Hưng Yên, Thái Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh, Nam Định, Thanh Hoá…
Sau gần 7 năm xây dựng, công trình được hoàn thành vào năm 1969 với nhiều hạng mục quan trọng như: Đập tràn; hệ thống tường chắn bằng bê tông cốt thép dài 68 mét, cao 17 mét; hệ thống cống lấy nước, cống xả cát và hơn 34km kênh dẫn nước ôm trọn cánh đồng Mường Thanh.
Trong đó, hạng mục quan trọng nhất là đập đầu mối dâng nước xây bằng đá bọc bê tông, có chiều cao hơn 9 mét.
Ở thời điểm đó, Đại thủy nông Nậm Rốm được coi là là công trình thủy lợi lớn thứ 2 cả nước, sau hệ thống Thủy lợi Bắc Hưng Hải.
Đến năm 2004, hệ thống kênh mương cấp 1 của công trình này được bê tông hóa, kết hợp với việc xây dựng và đưa vào sử dụng, khai thác các hồ chứa lớn nên diện tích tưới của Công trình đại thủy nông Nậm Rốm được mở rộng.
Ban đầu cánh đồng Mường Thanh chỉ có hơn 1.000 ha lúa 1 vụ, sau khi công trình hoàn thành đã nâng diện tích gieo cấy lên 3.000 ha và đến nay đã tăng lên hơn 7.000 ha lúa 2 vụ.
Thiếu kinh phí duy tu
Theo tìm hiểu của PV, để duy trì chất lượng và phát huy hiệu quả công trình Đại thủy nông Nậm Rốm, việc duy tu, bảo dưỡng định kỳ là việc làm quan trọng và cần thiết.
Tuy nhiên, từ sau khi công trình này được bê tông hóa hệ thống kênh mương vào năm 2004 đến nay thì việc đầu tư, bảo trì chưa được quan tâm đúng mức dẫn đến nhiều hạng mục bị xuống cấp nghiêm trọng.
Những ngày đầu tháng 7.2021, theo ghi nhận thực tế, toàn bộ các cây cầu máng đã bị hư hỏng nhiều bộ phận. Nhiều hạng mục trên tuyến kênh tả và kênh hữu cũng bị sụt lún, xuống cấp nghiêm trọng…
Trao đổi với PV, ông Nguyễn Văn Duyên - Chủ tịch chuyên trách kiêm Giám đốc Công ty TNHH quản lý Thủy nông Điện Biên – đơn vị được giao quản lý công trình cho biết: “Sau hơn 50 năm đưa vào sử dụng thì việc có nhiều hạng mục bị xuống cấp là khó tránh khỏi và chúng tôi cũng đã ghi nhận. Tuy nhiên do thiếu nguồn kinh phí nên rất khó để thực hiện việc đầu tư, sửa chữa”.
Ông Duyên giải thích, hằng năm đơn vị chỉ được giữ lại 20% doanh thu (khoảng 3 tỉ) nhưng lại phải sử dụng để duy tu bảo dưỡng cho toàn bộ 34 công trình thủy nông trên toàn tỉnh nên việc sửa chữa lớn đối với các hạng mục của Công trình Đại thủy nông Nậm Rốm chưa được thực hiện.
“Kinh phí ít, nên chủ yếu được sử dụng để nạo vét kênh và sửa chữa những sự cố đột xuất do mưa lũ”, ông Duyên nói.
