Gần 4 năm chỉ tuyển được 5 người
Từ năm 2014 - 2019, TPHCM thí điểm một số chính sách thu hút chuyên gia, nhà khoa học vào làm việc tại các đơn vị của thành phố. 5 năm thí điểm, TPHCM thu hút được 19 người về làm việc.
Theo Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TPHCM, các chuyên gia nước ngoài đã đóng góp rất lớn để thực hiện các chương trình phát triển khoa học – công nghệ của thành phố, như: GS-TS Susumu Sugiyama, TS Maxime Projetti… tích cực tập trung nghiên cứu Chương trình phát triển ngành công nghiệp Mems (vi cơ điện tử); GS-TS Susumu Sugiyama cùng với các đồng nghiệp tại Phòng thí nghiệm công nghệ bán dẫn, Trung tâm Nghiên cứu và triển khai Khu Công nghệ cao TPHCM (SHTP Labs) đã nghiên cứu thành công cảm biến áp suất ứng dụng trong hệ thống quan trắc mực nước tại cống nước thải…
Đến giai đoạn 2019 – 2022, chương trình chuyển sang giai đoạn chính thức bằng Quyết định 17 của UBND TPHCM về chính sách thu hút và phát triển đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học và người có tài năng đặc biệt.
Tuy nhiên, từ khi triển khai chính thức, chương trình không giữ chân được nhân tài cũ. 14 trên 19 chuyên gia tham gia trước đó đã rời đi.
Không những vậy, chương trình mới cũng không hấp dẫn thêm nhiều người mới. Gần 4 năm qua, TPHCM chỉ tuyển được 5 chuyên gia, nhà khoa học cho Ban Quản lý Khu Công nghệ cao. Tuy nhiên, đến nay mới chỉ có một trường hợp đã ký hợp đồng và đang làm việc.
Đối với kế hoạch thu hút người có tài năng đặc biệt lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật - thể dục thể thao, Sở Văn hóa – Thể thao TPHCM đã đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng. Tuy nhiên chỉ nhận được một hồ sơ đăng ký cho vị trí chỉ huy dàn nhạc giao hưởng.
Lương từ 150 triệu đồng giảm còn 13-14 triệu đồng/tháng
Lý do chính khiến TPHCM ngày càng khó thu hút nhân tài về làm việc là chính sách đãi ngộ có nhiều thay đổi và không nhất quán giữa 2 chương trình thu hút chuyên gia 2014 - 2019 (thử nghiệm) và 2019 - 2022 (chính thức).
Cụ thể, ở giai đoạn thí điểm, TPHCM áp dụng mức lương lương tối đa 150 triệu đồng/tháng. Nhưng khi áp dụng chính thức thì lương hằng tháng được tính theo mức lương cơ sở nhân với hệ số của bảng lương chuyên gia cao cấp; đối với giáo sư, phó giáo sư được hưởng hệ số 9,4, các trường hợp còn lại hưởng hệ số 8,8.
Với mức lương cơ sở hiện là 1,49 triệu đồng/tháng, chuyên gia có học hàm giáo sư hoặc phó giáo sư chỉ nhận lương hằng tháng 14 triệu đồng, các trường hợp còn lại nhận 13,1 triệu đồng. Mức lương này bằng chưa tới 1/10 mức tối đa ở giai đoạn thí điểm, tương đương công nhân, kỹ sư lành nghề ở doanh nghiệp tư nhân.
Bên cạnh đó, quy trình xét tuyển phức tạp với 5 bước kéo dài có khi đến cả năm cũng khiến chuyên gia… phát ngán. Cụ thể, TPHCM đăng tải thông tin về nhu cầu trong vòng 1 tháng, sau đó chuyên gia nộp hồ sơ ứng tuyển, hội đồng từng lĩnh vực sẽ thẩm định hồ sơ, kế đến chuyên gia được mời phỏng vấn để trình bày dự án hoặc kiểm tra năng lực, tiếp đến UBND TPHCM phê duyệt kết quả, rồi đơn vị thu hút ký kết hợp đồng.
Hiện TPHCM đang có nhu cầu thu hút chuyên gia, nhà khoa học cho các vị trí, gồm: Tư vấn quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của TPHCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; tư vấn cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, phát triển kinh tế tập thể, tư nhân; chuyên gia lĩnh vực công nghệ sinh học môi trường; chuyên gia lĩnh vực công nghệ sinh học thực phẩm và chuyên gia lĩnh vực công nghệ sinh học động vật. Nhưng với chính sách đãi ngộ như hiện nay, TPHCM rất khó để tuyển người.
Để thu hút nhiều người tài về làm việc, ông Ngô Võ Kế Thành - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu triển khai Khu công nghệ cao TPHCM, đề xuất TPHCM chỉ quy định mức trần như giai đoạn thí điểm trước đây là tối đa 150 triệu đồng mỗi tháng, còn lại để doanh nghiệp và chuyên gia thoả thuận lương theo cơ chế thị trường.
Bên cạnh đó, TPHCM cần có cơ chế để chuyên gia góp phần tạo ra các sản phẩm công nghệ có thể được hưởng tỉ lệ lợi ích từ việc thương mại hoá các sản phẩm này.
PGS-TS Trần Hoàng Ngân - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, cho rằng, không chỉ chính sách đãi ngộ, chuyên gia, nhà khoa học cũng đặc biệt quan tâm đến môi trường làm việc, điều kiện thuận lợi để phát huy năng lực, sở trường của mình. Quan trọng hơn, thủ tục hành chính phải đơn giản nhất đến mức có thể, vì nhà khoa học sợ nhất là thủ tục phức tạp.
Ông Huỳnh Thanh Nhân - Giám đốc Sở Nội vụ TPHCM, cho biết chính sách thu hút người tài là một phần của Nghị quyết 54 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM.
Hiện nay, Sở Nội vụ đang cùng các đơn vị tham mưu UBND TPHCM đề xuất điều chỉnh, bổ sung Nghị quyết 54 và sẽ rà soát, điều chỉnh các cơ chế, chính sách thu hút người tài cho phù hợp, đem lại hiệu quả cao hơn.
