Cứu hộ, cứu nạn: Giám sát chặt việc cứu trợ để có hiệu quả, ý nghĩa

Công khai, minh bạch tiền, hàng cứu trợ

Hiện đồng bào miền Trung đang bị thiệt hại nặng nề do lũ lụt, để giúp bà con khắc phục hậu quả thiên tai nhiều tổ chức, cá nhân đã quyên góp tiền, vật chất ủng hộ. Để việc cứu trợ đồng bào vùng lũ lụt được hiệu quả, ý nghĩa và đúng theo quy định của pháp luật nhiều chuyên gia cho rằng cần phải tăng cường giám sát đối với việc này.

Ngày 23.10, trao đổi với PV Lao Động, Đại biểu Phan Viết Lượng (đoàn Bình Phước) - Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho hay: Mong muốn sử dụng hiệu quả nguồn hàng và tiền cứu trợ là rất chính đáng. Tuy vậy, trong điều kiện mưa lũ và hoàn cảnh thực tế, việc tổ chức, quản lý nguồn hàng, tiền cứu trợ cũng đang đặt ra những vấn đề nhất định.

“Trong thời gian ngắn, thời tiết khó khăn, đi lại vất vả, nhiều nơi khó tiếp cận. Thậm chí có địa bàn nhiều đoàn đến cứu trợ thì rõ ràng khả năng quản lý, điều tiết của cán bộ, chính quyền địa phương cũng có những khó khăn nhất định. Ai cũng mong muốn là sẽ đến được những vùng khó khăn nhất. Ai cũng muốn được công bằng. Nhưng để thực hiện được những việc đó trong thời gian ngắn thì quả không đơn giản” - ông Lượng nói.

Ông Lượng cho biết, qua trao đổi với một số lãnh đạo địa phương, một số cơ sở thì được biết hiện nay ở cơ quan cấp xã ở vùng lũ có trực 24/24 để tiếp nhận và điều phối hàng cứu trợ. Ở một số nơi, nhiều đoàn cứu trợ đến liên tục trong thời gian ngắn khiến cho việc điều phối đúng đối tượng tiếp nhận cũng gặp những khó khăn. Do đó, việc này cần xem xét lại về điều kiện, hoàn cảnh cụ thể để đánh giá cho được chính xác.

“Trong thời điểm này, cần phải nghiên cứu cách tiếp nhận, quản lý thế nào cho hiệu quả. Có thể uỷ quyền cho các tổ chức, đoàn thể nào, các đoàn cứu trợ có cần phải trực tiếp đưa đến tất cả các đối tượng trong thời khắc, thời điểm khó khăn như vậy không? Hay có cơ chế giao quyền cho cơ sở để họ rà soát các đối tượng, nơi nào cần họ sẽ điều tiết và sau đó họ công khai minh bạch” - Đại biểu Lượng đặt vấn đề và cho rằng, trong điều kiện thời tiết khó khăn mà tất cả các đoàn cứu trợ đều trực tiếp yêu cầu đến từng nơi, từng nhà để trao hỗ trợ thì cũng rất khó cho cơ sở.

Ông Lượng cũng cho rằng, hiện nay các quy định về giám sát khá đầy đủ. Công tác giám sát ở thực tế lâu nay cũng triển khai và được quan tâm. Ông Lượng nhấn mạnh, thời điểm này không phải là thời điểm lần đầu tiên chúng ta tổ chức, phân phối hàng cứu trợ cho đồng bào lũ lụt. Do đó, các cơ quan cũng đang rất quan tâm việc đó. Việc tiếp nhận cứu trợ trong bối cảnh hiện nay đặt ra yêu cầu vừa nhanh chóng, kịp thời nhưng cũng phải đảm bảo đúng đối tượng, công bằng và chính xác, hiệu quả. Đây là những vấn đề thực tiễn có những yêu cầu cao hơn so với những giai đoạn trước.

“Tôi cũng mong muốn các cơ quan chức năng sẽ rà soát, đề xuất kiến nghị sửa đổi bổ sung để làm thế nào đó thực hiện tốt hơn công tác thiện nguyện trong thời gian tới. Tạo một cái niềm tin, khi có niềm tin thì nhiều người sẽ hỗ trợ nhiều hơn nữa” - ông Lượng nhấn mạnh.

Giám sát để thực hiện cứu trợ được hiệu quả, tránh điều đáng tiếc xảy ra

Cùng trao đổi về việc này, Đại biểu Nguyễn Thị Xuân Thu (đoàn Khánh Hoà) - Chủ tịch Hội Chữ thập Đỏ Việt Nam cho rằng, Chính phủ đã có Nghị định 64, áp dụng cho các tổ chức được Nhà nước giao thực hiện nhiệm vụ nhân đạo và đó là một hình thức quản lý của Nhà nước với các tổ chức có nhiệm vụ được giao như MTTQ, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, các quỹ xã hội từ thiện. Đó là Nghị định giúp Nhà nước quản lý tốt các nguồn viện trợ, nguồn đóng góp của cộng đồng để không bị thất thoát, lợi dụng và đặc biệt vận động, phân phối được đến đúng người, đúng nơi, đúng chỗ và hiệu quả.

Để thực hiện công tác cứu trợ được tốt và giám sát việc này để tiền, hàng hoá cứu trợ đến đúng với các đối tượng, Chính phủ đã giao cho các cơ quan chức năng với phương châm 4 tại chỗ. Nơi nào xảy ra thiên tai thì chính quyền và lực lượng cứu hộ, cứu nạn ở đó phải thực hiện nhiệm vụ về công tác cứu hộ, cứu nạn nhưng, đồng thời cũng phải giám sát việc đó để đảm bảo được đúng hiệu quả.

“Khi ở quy mô rộng hơn, thành một vùng, nhiều tỉnh thì Chính phủ có lực lượng chỉ đạo công tác cứu hộ và thực hiện giám sát và các tổ chức, trong đó có MTTQ, Hội Chữ thập Đỏ, các tổ chức chính trị xã hội cũng được giao nhiệm vụ là vừa động viên, giúp đỡ người dân nhưng đồng thời giám sát hoạt động cứu trợ này để việc cứu trợ thực sự hiệu quả, tránh được điều đáng tiếc xảy ra” - bà Thu nói.

Chủ tịch Hội Chữ thập Đỏ Việt Nam nói thêm, năm nào nước ta có cũng xảy ra thiên tai và mỗi lần như thế người dân cả nước đều mong muốn được đến để trợ giúp bằng những hình thức khác nhau. Đó cũng là nhu cầu chính đáng. Nhưng theo quy định về cứu trợ quốc tế, có 3 nguyên tắc cần phải tuân thủ.

Nguyên tắc thứ nhất là không phân biệt đối xử với những người ở những vùng xảy ra thảm hoạ. Thứ hai là không tạo áp lực cho những người tại đó, kể cả nạn nhân, kể cả chính quyền và các lực lượng. Nguyên tắc cuối cùng là giúp những gì họ cần thay vì mình giúp những gì mình có.