Ở đây không ai bán thuốc lá
Thực tế cho thấy, việc hút thuốc lá trở thành thói quen khó bỏ của nhiều người ở mọi thành phần xã hội. Do vậy, mặc dù nhiều nơi có những biển báo "không hút thuốc lá", "cấm hút thuốc lá" song không ít người vẫn thản nhiên hút thuốc lá tại những nơi bị cấm mà không bị ai xử lý.
Thế nhưng lại có một cộng đồng không khói thuốc, mặc dù không có bất kỳ biển cấm nào, đó là xã biên giới Chà Nưa - xã nông thôn mới đầu tiên của huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên.
Trong một lần đến công tác tại Chà Nưa hồi đầu tháng 8.2021, sau khi hỏi qua 4-5 cửa hàng tạp hóa ở trung tâm xã, chúng tôi khá bất ngờ khi không nơi nào bán thuốc lá.
Tôi gọi điện thoại hỏi một cán bộ xã thì nhận được câu trả lời: “Ở xã này không có ai hút thuốc lá nên cũng không có cửa hàng nào bán đâu…”.
Câu trả lời làm cho chúng tôi càng bất ngờ hơn bởi một xã nông thôn mới vốn đã nổi tiếng với nhiều cái “không” (những dự án không đồng) khiến nhiều xã phải học giờ lại thêm “không khói thuốc”.
Thật vậy, trong suốt chuyến công tác, tại trụ sở, các phòng làm việc cho đến các gia đình đều không thấy xuất hiện cái gạt tàn trên bàn uống nước và cũng không thấy nhà ai có cả cái điếu cày…
Thành công mà không dùng đến "chế tài"
Thực hiện Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá, trong những năm qua, các phong trào xây dựng “môi trường không khói thuốc lá” đã được nhiều cơ quan, đơn vị, trường học hưởng ứng và đã có rất nhiều mô hình thành công.
Tuy nhiên, việc thực hiện các quy định và hưởng ứng phong trào không hút thuốc lá thường chỉ có hiệu quả cao trong các môi trường có kỷ luật nghiêm như: Các đơn vị thuộc lực lượng vũ trang hay bệnh viện, trường học… Còn những xã nông thôn, vùng quê, đặc biệt là miền núi thì rất khó thực hiện.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Khoàng Văn Van, Bí thư Đảng ủy xã Chà Nưa cho biết: “Trước đây, trong xã cũng có nhiều người hút thuốc lá, thuốc lào, thậm chí cả thuốc phiện. Thế nhưng từ nhiều năm nay, Chà Nưa là xã không có người nghiện thuốc phiện, còn thuốc lá, thuốc lào thì cũng gần như không còn ai hút”.
Ông Van giải thích: Để có được kết quả đó, từ gần chục năm trước, kể từ khi Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá được ban hành, xã đã thường xuyên triển khai tuyên truyền vận động để người dân hiểu và không hút nữa. Theo đó, việc không hút thuốc được thực hiện từ những người có uy tín đến lãnh đạo, cán bộ, đảng viên rồi đến nhân dân”.
Theo đó, trong các cuộc họp, các buổi sinh hoạt của các tổ chức, đoàn thể xã đều lồng ghép nội dung tuyên truyền về tác hại của thuốc lá. Cùng với đó là vận động nhân dân không bày thuốc lá mỗi khi gia đình có việc hiếu, hỷ... Chính vì vậy, chỉ sau khoảng vài năm, trong xã gần như không còn người hút thuốc và kéo theo đó là các cửa hàng tạp hóa cũng không bán thuốc lá nữa - ông Van nói.
Khi trò chuyện với phóng viên, ông Thùng Văn Quyết - Trưởng ban công tác mặt trận của bản Nà Ín - người trước đây đã có nhiều năm hút thuốc lá nhưng cũng đã bỏ từ hơn 4 năm trước, cho biết: Khi cả xã gần như không có ai hút thuốc thì mình hút cũng cảm thấy lạc lõng. "Cũng giống như tất cả mọi người tham gia giao thông bằng xe máy đều đội mũ bảo hiểm mà mình không đội vậy" - ông Quyết giải thích.
Có thể thấy, trong những thành công để đưa xã Chà Nưa về đích Nông thôn mới một cách xuất sắc - sớm 2 năm so với mục tiêu thì việc xây dựng một cộng đồng không khói thuốc lá cũng là một thành công mà nhiều nơi chưa làm được.
Như vậy có thể thấy, việc xây dựng môi trường không khói thuốc ở xã Chà Nưa đã thành công một cách rất tự nhiên mà không cần dùng đến các chế tài xử lý như ở các cơ quan, đơn vị hay trường học.
