Tại Công viên văn hoá Đầm Sen, mỗi năm, có hàng trăm cá sấu xiêm con được chào đời nhờ phương pháp ấp nở nhân tạo. Tuy nhiên, tỉ lệ thành công không quá cao, khoảng 50%.
Được biết, số lượng trứng sau mỗi lần đẻ nhiều hay ít chủ yếu phụ thuộc vào lứa so hay lứa dạ. Ông Nguyễn Quốc Cường - quản lý vườn thú tại công viên Đầm Sen - cho biết, mùa sinh sản của cá sấu xiêm là vào khoảng tháng 3 - 4 hàng năm. Mỗi lần cá sấu đẻ khoảng 30 - 40 trứng. Trước khi cá sấu đẻ, đội chăm sóc vườn thú sẽ phải đào ổ trước để đất tơi, xốp. Vị trí đào được xác định là ở những chỗ mà cá sấu đã đẻ ở các năm trước đó.
Theo ông Cường, việc đào ổ trước là nhằm hỗ trợ cá sấu trong quá trình sinh nở. “Móng của cá sấu khoẻ, tuy nhiên vì đất tại đây khá cứng nên cá sấu sẽ khó đào được. Đặc biệt, khi đã tạo được ổ có lớp đất tơi, xốp rồi, sau khi cá sấu đẻ trứng xong, nó sẽ tự lấp trứng lại. Một ngày sau khi cá sấu đẻ trứng, đội ngũ chăm sóc vườn thú sẽ thực hiện công việc thu gom trứng để mang đi ấp. Trong quá trình nhặt trứng, cần đảm bảo không được xáo trộn để phôi còn nguyên vẹn, không bị đứt" - ông Cường thông tin.
Quá trình ấp trứng trong lồng (nhà) ấp được chú trọng về yếu tố nhiệt độ và điều kiện đất. Theo đó, đất phải tơi, xốp để vỏ trứng được thông khí, độ ẩm được duy trì ở khoảng 70%, nhiệt độ được tạo bởi bóng đèn khoảng 32 độ C.
Khoảng 20 ngày sau, người chăm sóc sẽ phải kiểm tra tình trạng của trứng. Những trứng đã hỏng sẽ bị loại bỏ để không ảnh hưởng đến những trứng còn lại.
78 ngày sau cá sấu con chào đời, với tỉ lệ nở thành công khoảng 50%. Sau khi nở hết, các nhân viên sẽ vệ sinh, tắm rửa cho cá sấu con và thực hiện phân tách những con khoẻ với những con yếu. “Những con bụng to, phình là những con yếu, những con khoẻ thì phần cuống rốn đã se khít” - ông Cường nói.
Khi mới nở, cá sấu con chỉ có kích thước to bằng ngón tay cái và dài chừng 1 gang tay. Trong vài chục phút đầu khi mới bước ra khỏi lớp vỏ trứng, những cá sấu con khá chậm chạp.
Ông Cường còn cho biết thêm, phơi nắng cho cá sấu con là giai đoạn quan trọng nhất để cá sấu con không bị nhiễm bệnh. Mỗi ngày, cá sấu con sẽ được phơi nắng từ 3 - 4 tiếng vào buổi sáng, sau khi phơi nắng xong, toàn bộ sẽ được đưa vào trong nhà để chăm sóc. Khoảng 3 ngày sau, cá sấu con sẽ được ăn thịt bò, cá...
Theo đó, cá sấu xiêm có nguồn gốc ở Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Thái Lan, Việt Nam, được Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên Thế giới (IUCN) xếp vào loài có nguy cơ tuyệt chủng ở mức độ cực kỳ nguy cấp.
Ở Việt Nam, cá sấu xiêm đã từng sống ở Kon Tum (sông Sa Thầy), Gia Lai (sông Ba), Đắk Lắk (sông Ea Súp, sông Krông Ana, hồ Lắk, hồ Krông Pắk thượng), Nam Bộ (sông Cửu long). Vì vậy, việc nhân giống, bảo tồn và hỗ trợ cá sấu xiêm sinh nở đang được ban quản lý Công viên văn hoá Đầm Sen chú trọng đẩy mạnh.
