Đặt xe được chăng hay chớ
Trong các ngày từ 16-19.9, nhiều người dân đặt đồ ăn cũng như gửi hàng qua dịch vụ shipper công nghệ không hề đơn giản. Người viết bài này, đặt một đơn hàng chuyển thực phẩm từ quận 4 đến quận Bình Tân (đường Âu Cơ, phường Phú Trung) vào ngày 18.9, phải mất hơn một buổi sáng mới kết nối được với tài xế Gojek, với mức cước 83.000 đồng, gần gấp đôi mức cước ngày thường thời kỳ chưa giãn cách trên cùng một cự ly.
Quá khó, anh Thăng (Q.12) phải tách đôi quãng đường mới có thể đặt được tài xế Grab chuyển hàng. Thay vì chuyển từ quận 12 sang quận 4 cự ly dài ứng dụng Grab từ chối nhận, anh Thăng phải tách đơn chuyển từ quận 12 đến Gò Vấp, rồi nhờ người thân ở Gò Vấp đặt dịch vụ GrabExpress chuyển tiếp sang quận 4 để kịp giao cho khách hàng, nhưng chi phí theo đó tăng lên gấp hơn 3 lần so với ngày thường.
Những ngày qua nhiều người dân tại TPHCM chia sẻ với nhau qua chat, qua Facebook và qua các phương tiện thông tin truyền thông những câu chuyện dở khóc dở cười về dịch vụ shipper và phí ship. Đơn cử như bát bún bò giá 55.000 đồng thì phải mất phí ship 35.000 đồng, chiếm tỉ trọng đến gần 65% giá bát bún. Hay muốn ăn tô phở giá 60.000 đồng thì tiền ship chí ít cũng 30.000 đồng. Thành ra, giá tô phở, bát bún trên thực tế đến được miệng ăn thì đã gần cả trăm nghìn đồng. Đó là chưa kể, số lượng hàng quán mở bán online chưa nhiều, ít lựa chọn và giá cả cũng đội lên so với trước. Đơn cử như ổ bánh mì thịt bán trên đường Lê Thị Riêng (Q.1) trước dịch 48.000 đồng thì hiện tại mở bán với giá hơn 70.000 đồng. Bát bún ngày thường trước đây 55.000 đồng thì nay tăng lên 65.000 đồng vì “vật giá nguyên liệu và chi phí vận chuyển cao, tìm nhân công giúp việc cũng khó”.
Tất cả gánh nặng đổ lên đầu người tiêu dùng
Shipper được hoạt động liên quận trở lại là tin vui đối với mọi người dân tại TPHCM đang phải tiếp tục giãn cách “ai ở đâu ở yên đó”. Thế nhưng thực tế không đơn giản như vậy, tưởng thông thoáng nhưng lại thêm trở ngại. Người dùng đặt cuốc xe để vận chuyển hàng liên quận rất khó, ngay cả khi chịu trả phí ship cao gấp rưỡi, gấp đôi cũng không dễ, phải lụy hoàn toàn vào dịch vụ này.
Theo số liệu từ Sở Công Thương TPHCM, trước thời điểm ngày 16.9 lực lượng shipper công nghệ hoạt động trên địa bàn thành phố có khoảng 20.000 tài xế. Ngày 17.9 số tài xế tăng lên hơn 24.000 người, đến ngày 18.9 lượng shipper đăng ký hoạt động tăng lên 33.500 tài xế. Con số tài xế đạt mức hơn 82.000 người đăng ký tính đến ngày 19.9. Có nhiều lý giải về tình trạng dịch vụ shipper liên quận chập chờn trong những ngày qua là nhu cầu lớn nhưng lượng tài xế chưa đáp ứng. Những ngày đầu, số lượng tài xế đáp ứng các điều kiện theo quy định để được hoạt động cũng chưa đạt ngưỡng 100% như mong muốn. Bên cạnh đó, nhiều tài xế ngại hoạt động liên quận, còn thăm dò. Mặt khác, thủ tục xét nghiệm 2 ngày 1 lần cho vài chục nghìn tài xế cũng là vấn đề mất thời gian, thậm chí quá tải.
Tuy nhiên, số lượng shipper không đáp ứng hết lượng đơn đặt giao hàng hoàn toàn không thể là lý do để nâng giá cả vận chuyển lên cao ngất ngưởng một cách vô tội vạ. Mức tăng từ 20-30%, thậm chí 50%, hoặc hơn nữa có những trường hợp cao gần gấp đôi. Theo lý giải của một số bên vận hành dịch vụ shipper qua ứng dụng công nghệ, giá tăng là do thuật toán, đã tính toán mức tăng căn cứ vào yếu tố như giờ cao điểm với một số khung giờ trong ngày. Song cách lý giải này không phải đến bây giờ mà từ trước đây nhiều năm đã từng bị dư luận cho là bất hợp lý và phản ứng dữ dội, vì cách tính nhiều khi rất máy móc. Hay nói đúng hơn, thuật toán là do con người tạo ra và cũng do chính phía doanh nghiệp vận hành ứng dụng thiết lập, mức thu hoàn toàn nằm trong tính toán của doanh nghiệp chứ không thể đổ lỗi do thuật toán được.
Người dân phải thực hiện giãn cách nhiều tháng ròng tại TPHCM, công ăn việc làm, thu nhập đều giảm sút, thậm chí nhiều người còn mất hẳn thu nhập, cuộc sống đang gặp rất nhiều khó khăn. Đúng ra, dịch vụ shipper công nghệ cần chia sẻ với người dân, xã hội các khó khăn đó, chứ không nên bắt người tiêu dùng gánh chịu nhiều hơn chi phí vận chuyển hàng hóa.
