Theo đại diện Bộ Giao thông Vận tải, hiện toàn bộ 11/11 dự án đã cơ bản hoàn thành công tác đo đạc, kiểm đếm lập phương án đền bù. Các địa phương đã chi trả tiền đền bù, đủ điều kiện bàn giao mặt bằng là 457,4km/653,6km đạt 70% (một số tỉnh đạt tỉ lệ cao hơn như Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Ninh Thuận, Bình Thuận, Vĩnh Long).
Theo kế hoạch, các tỉnh sẽ cơ bản bàn giao phần đất nông nghiệp trong năm 2019, hoàn thành giải phóng mặt bằng vào quý II/2020. Tuy nhiên, Bộ Giao thông Vận tải cho rằng hầu hết các địa phương chưa hoàn thành công tác bồi thường đất nông nghiệp; bồi thường đất ở đang vẫn đang trong giai đoạn lập phương án, chưa phê duyệt. Thậm chí, một số địa phương chưa thi công xây dựng khu tái định cư (Nam Định, Ninh Bình, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Đồng Nai, Tiền Giang). Khối lượng di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật rất lớn, hiện mới đang ở bước khảo sát, lập phương án đền bù, di dời.
Do đó, Bộ Giao thông Vận tải đề nghị Ủy ban Nhân dân các tỉnh rà soát, xây dựng tiến độ chi tiết triển khai thực hiện hoàn thành các khối lượng còn lại và kế hoạch giải ngân theo tháng, đáp ứng tiến độ cơ bản hoàn thành trong tháng 6.2020 và bàn giao toàn bộ mặt bằng dự án trước tháng 8.2020.
Khẳng định việc xây dựng khu tái định cư, di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật là hết sức quan trọng, là đường găng quyết định tiến độ giải phóng mặt bằng phần mặt bằng còn lại chưa bàn giao (khoảng 30%) của dự án. Nếu các địa phương, các chủ sở hữu, sử dụng các công trình hạ tầng kỹ thuật không tập trung quyết liệt thực hiện sẽ không thể hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng như đã cam kết với Thủ tướng Chính phủ bàn giao toàn bộ trong quý II/2020.
Hiện nay ở một số địa phương, kinh phí giải phóng mặt bằng thực tế tăng vượt tổng mức của tiểu dự án giải phóng mặt bằng (bao gồm cả chi phí dự phòng) trong tổng mức đầu tư được duyệt như dự án Mai Sơn-Quốc lộ 45 tăng khoảng 305 tỉ đồng, dự án Quốc lộ 45-Nghi Sơn tăng khoảng 541 tỉ đồng, dự án Nghi Sơn-Diễn Châu tăng khoảng 443 tỉ đồng, dự án Diễn Châu-Bãi Vọt tăng khoảng 390 tỉ đồng, dự án Cam Lộ-La Sơn tăng khoảng 190 tỉ đồng...
Bộ Giao thông Vận tải yêu cầu các địa phương rà soát, chuẩn xác lại kinh phí giải phóng mặt bằng đúng thực tế để có cơ sở xử lý, thực hiện điều chỉnh, bổ sung phần kinh phí tăng thêm, nhằm đáp ứng kịp thời kinh phí phục vụ cho công tác giải phóng mặt bằng, đảm bảo phù hợp, tiết kiệm tối đa chi phí.
