Sa bồi quá nhanh, tàu to không vào được cảng nước sâu
Cảng container quốc tế Hải Phòng (HITC) là cảng đầu tiên xây dựng và khai thác bến số 1, 2 tại Cảng nước sâu quốc tế Lạch Huyện. Cảng HITC được xem là cảng nước sâu lớn nhất miền Bắc khi có độ sâu trước bến (thủy diện trước bến) tới -16 mét, độ sâu luồng chính vào cảng là -14 mét.
Cảng có diện tích 44,9ha bãi, với 2 bến container dài 750m, có thể tiếp nhận tàu chở đến 14.000 TEU container hoặc tàu tổng hợp tải trọng lên đến 150.000 tấn, có tuyến dịch vụ đi thẳng tới Châu Âu và Châu Mỹ.
Thế nhưng mới chỉ 3 năm sau, độ sâu trước bến của cảng nước sâu Lạch Huyện đã sa bồi ở mức “khủng”, lên đến 9 mét.
Ông Nguyễn Anh Vũ, Giám đốc Cảng vụ hàng hải Hải Phòng cho biết: Ở thời điểm cuối tháng 9.2021, tại bến số 1 của HITC, độ sâu trước bến chỉ còn -7,1 mét, độ sâu ở bến số 2 còn -8,3 mét (tức là bằng độ sâu các cảng phía sâu bên trong của Hải Phòng). Như vậy, so với mức -16 mét lúc đầu (năm 2018), cảng này đã bị sa bồi thêm xấp xỉ 9 mét - một tốc độ sa bồi quá “khủng”.
Trong khi đó, tại Báo cáo cuối kỳ nghiên cứu sơ bộ về Dự án xây dựng cảng cửa ngõ Lạch Huyện trước đây của tổ chức JICA (Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản), các chuyên gia nhận định mức độ sa bồi luồng Lạch Huyện ở mức 60cm trong năm đầu tiên, năm thứ 2 là 80cm và năm thứ 3 khoảng 90cm. Trên thực tế, mức độ sa bồi khu vực trước bến số 1, 2 của cảng HICT tăng nhanh gấp khoảng 10 lần tính toán ban đầu.
Mặc dù tốc độ tăng trưởng của cảng HITC khá nhanh, trong 3 năm đã đạt được khoảng 70% công suất thiết kế. Tuy nhiên, tốc độ sa bồi quá nhanh tại khu vực cảng nước sâu Lạch Huyện trong thời gian qua đã làm ảnh hưởng rất lớn đến việc kinh doanh của các hãng tàu, khiến cảng không đáp ứng được nhu cầu thực tế cũng như không đáp ứng được kỳ vọng ban đầu khi xây dựng cảng. Nhiều tàu cỡ lớn phải giảm tải hoặc trung chuyển từ các cảng ở khu vực phía Nam. Nhiều khách hàng là các hãng tàu quốc tế đã hủy hợp đồng với cảng vì độ sâu luồng không đảm bảo, gây thiệt hại lớn về kinh tế.
Vì sao không nạo vét sớm hơn?
Theo công văn của Công ty TNHH Cảng container quốc tế Tân cảng Hải Phòng (thuộc Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn) gửi UBND TP.Hải Phòng ngày 30.6.2021 về việc đề nghị chấp thuận vị trí đổ thải chất nạo vét duy tu khu nước trước bến cảng HITC, được dự kiến khoảng 600.000 tấn bùn thải, tại Khu công nghiệp Deep của Công ty CP Khu công nghiệp Đình Vũ.
Như vậy, để đạt được mức sâu -14,5 mét trước bến nhằm đón tàu 130.000 tấn, công ty Cảng container quốc tế Tân cảng Hải Phòng ước tính chi phí để nạo vét bùn thải lên đến cả trăm tỉ đồng.
Theo một chuyên gia hàng hải cho biết, nếu doanh nghiệp thực hiện nạo vét duy tu hàng năm thì khối lượng vật liệu nạo vét sẽ ít hơn, chi phí thấp hơn nhiều. Thế nhưng, vì sao công ty này không thực hiện việc nạo vét sớm hơn, mà lại để “dồn cục” tới 3 năm như vậy?
Một lãnh đạo Công ty TNHH cảng container quốc tế Hải Phòng cho biết, trước đó, do vướng mắc về thủ tục đấu thầu cũng như việc khó xin được phép đổ thải vật liệu nạo vét khiến việc duy tu luồng trước bến công ty bị chậm trễ.
Trao đổi với Lao Động, ông Mai Đức Long - Phó Chi cục trưởng Chi cục Biển và Hải đảo Hải Phòng (thuộc sở TNMT Hải Phòng) cho biết: Ngày 30.6.2021, cảng HICT mới có văn bản gửi UBND TP.Hải Phòng về việc chấp thuận vị trí đổ chất nạo vét. Ngày 29.7.2021, UBND TP.Hải Phòng đã có văn bản chấp thuận vị trí đổ chất nạo vét duy tu khu vực trước bến cảng HICT vào khu vực mặt bằng Khu công nghiệp DEEP C 3 cạnh đó.
Và đến ngày 6.8.2021, TP.Hải Phòng đã có quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án nạo vét của HICT.
“Mọi thủ tục cấp phép cho Công ty TNHH cảng container quốc tế Hải Phòng đã được thực hiện. Hiện, HICT chỉ còn hoàn tất thêm một số thủ tục về môi trường, an toàn giao thông,… là có thể tiến hành công tác nạo vét” - ông Long nói.
Theo Giám đốc Cảng vụ hàng hải Hải Phòng Nguyễn Anh Vũ: Trong tháng 10.2021, luồng cảng chính của Hải Phòng sẽ được nạo vét xuống mức -13,5 mét; Thủy diện trước bến của cảng HITC cũng sẽ được nạo vét xuống mức -14,5 mét. Dự kiến cuối năm nay việc nạo vét sẽ hoàn thành.
Mặc dù vậy, việc cảng HITC chậm nạo vét rõ ràng đã ảnh hưởng trước tiên đến doanh nghiệp này, nhưng nhìn xa hơn, việc cảng nước sâu nhưng không đón được tàu lớn đã làm ảnh hưởng chung đến các hãng tàu, và quan trọng hơn nữa là ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh quốc gia - khi mà cảng nước sâu lớn nhất miền Bắc lại không đón được tàu như thông báo ban đầu lúc xây dựng cảng.
