Cấm xe khách vào nội đô, tổ chức mạng lưới xe trung chuyển phù hợp

“Xe dù, bến cóc” bùng phát 

Từ đầu tháng 10, tình trạng “xe dù, bến cóc” ở TPHCM bùng phát hơn sau đợt di dời 79 tuyến xe khách từ bến xe Miền Đông cũ (quận Bình Thạnh) về bến xe Miền Đông mới (Thành phố Thủ Đức). Ước tính, khoảng 140 trong gần 300 chuyến xe đã rời bỏ bến Miền Đông ra ngoài đón khách.

Theo ghi nhận, một số điểm nóng tập trung “xe dù, bến cóc” là đường Ngô Gia Tự, Lê Hồng Phong, khu vực giao lộ Trần Nhân Tôn - Vĩnh Viễn (quận 10), Nguyễn Trãi (quận 5), Điện Biên Phủ (quận Bình Thạnh), các tuyến đường hướng từ quốc lộ 1, trung tâm TPHCM về bến xe Miền Tây và bến xe Miền Đông mới. Tại các điểm này, “xe dù” hoạt động rầm rộ bất chấp biển cấm.

Ông Võ Khánh Hưng - Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM cho biết, trên địa bàn TPHCM có 58 đơn vị vận tải hành khách theo tuyến cố định liên tỉnh với 1.579 phương tiện. Trong khi đó, có hơn 1.351 đơn vị vận tải hành khách theo hợp đồng, du lịch với hơn 90.800 phương tiện.

Theo ông Hưng, loại hình kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng, du lịch thường đón trả khách tại các bến bãi, các điểm không đúng quy định. “Các đơn vị này được đón trả khách tại các điểm đã ghi trong hợp đồng nhưng thực sự họ thu gom hành khách lẻ tương tự như hoạt động vận tải hành khách theo tuyến cố định tại các bến xe khách” - ông Hưng nói.

Lãnh đạo Sở GTVT cho rằng, muốn chấm dứt nạn "xe dù, bến cóc" cần thiết sớm thực hiện cấm xe khách giường nằm vào khu vực trung tâm. Trước đó, Sở GTVT đã lập phương án cấm xe khách giường nằm vào nội đô 6-22h hằng ngày (trừ trường hợp đưa đón công nhân, học sinh, khách du lịch). Từ năm 2025 sẽ hạn chế thêm ôtô trên 30 chỗ (hoặc trên 16 chỗ).

Khu vực cấm xe được giới hạn bởi các tuyến: Quốc lộ 1 - Nguyễn Văn Linh - đường Võ Chí Công - Đồng Văn Cống - Mai Chí Thọ - xa lộ Hà Nội. “Phương án này Sở GTVT đã lấy ý kiến và được các sở ngành liên quan cơ bản thống nhất. Sở GTVT đang hoàn chỉnh thủ tục trình UBND TPHCM trong tháng 11 để kịp triển khai trước Tết Nguyên đán 2023 sắp tới” - ông Võ Khánh Hưng nói.

Phát triển hệ thống xe trung chuyển

Là người tham gia vào quá trình góp ý đề xuất của Sở GTVT TPHCM, ông Lê Trung Tính - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách liên tỉnh và du lịch TPHCM, cho rằng việc cấm xe trên 30 chỗ tác động nhiều đến quyền lợi của người dân khi đi lại, nhất là những người ở nội đô thành phố. Dù có những trở ngại ban đầu, ông Tính cho rằng việc này sẽ hạn chế thực trạng “xe dù, bến cóc” bát nháo hiện nay. "Thực tế, rất ít trường hợp xe giường nằm trên 30 chỗ chạy hợp đồng mà hầu hết đều chạy tuyến cố định. Đã là tuyến cố định thì phải chạy vào bến xe, chạy trong nội thành là sai" - ông Tính nhận xét.

PGS-TS Vũ Anh Tuấn - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu GTVT Việt Đức cho rằng, muốn dẹp “xe dù, bến cóc" đòi hỏi phải có những chính sách cấm, quản lý phù hợp, hài hòa, đồng thời kết hợp các phương pháp xử lý mạnh, bởi mức phạt hiện hành chưa đủ tính răn đe nên nhà xe sẵn sàng vi phạm. Tuy nhiên, để thực hiện kế hoạch này, ngành giao thông cần tổ chức mạng lưới trung chuyển phù hợp để thuận lợi cho người dân.

Ông Tuấn cũng đề xuất TPHCM cần xây dựng bến xe trung chuyển ở ngoại ô, đồng thời phát triển hệ thống xe buýt chất lượng. “Các nước Thái Lan, Nhật Bản... đã giải quyết vấn nạn trên rất tốt bằng giải pháp làm bến xe trung chuyển ở ngoại ô. Họ bố trí các bến này ở cửa ngõ TPHCM người dân có thể đi xe buýt, xe trung chuyển (miễn phí)... đến bến xe. Chi phí được trả một lần vào vé đi liên tỉnh” - ông Tuấn nói.

Ông Võ Khánh Hưng cho biết, song song với việc cấm xe khách giường nằm vào nội đô, Sở GTVT TPHCM cùng nhiều đơn vị nghiên cứu lập các bến xe trung chuyển, ưu tiên hành khách công cộng đi đầu kết nối metro và vận tải công cộng liên tỉnh.